Trước hết xin các Bê ghi nhận nơi đây là Đệ chỉ viết với mục đích kích thích sự tò mò của quý vị. Đúng hay sai, kiến thức này có thể dùng được hay không, hoàn toàn là trách nhiệm của người đọc. Xin các Bê bàn thảo với bác sĩ của mình trước khi dùng bất cứ tin tức, tài liệu, hoặc những bài như thế này. Chúng ta vẫn thường nghe câu "ranh" ngôn: "Đọc sách mà tin sách thì thà là đừng đọc còn hơn". Câu này không phải bảo chúng ta đừng đọc sách. Chỉ khuyên là nên đọc rồi tham khảo thêm từ nhiều nguồn khác rồi tự mình đi đến kết luận; chứ đừng cả tin vào một nguồn, đặc biệt là thời buổi Internet, ai muốn viết gì thì viết!
Bài này xin đề cập đến các mục 12 tới 21. Bao gồm các mục "trị" Cholesterol.
12. Cholesterol và giới tính
Cho đến khi mãn kinh (menopause), phụ nữ thường có tổng số Cholesterol thấp hơn nam giới ở cùng tuổi. Và họ cũng có chỉ số Hờ Đờ Lờ (ông tốt) cao hơn. Lý do là bởi mức estrogen, kích thich tố nữ làm tăng HDL Cholesterol. Sự sản xuất Estrogen tăng cao nhất vào những năm có thể có bầu (childbearing years) và giảm đi sau khi mãn kinh. Sau 55 tuổi, thì nguy cơ tăng chỉ số Cholesterol cũng bắt đầu tăng.
13. Cholesterol và trẻ em.
Đã có bằng chứng là Cholesterol có thể bắt đầu đóng nghẽn mạch máu từ tuổi thơ, và sẽ dẫn đến chứng sơ cứng động mạch và bệnh tim trong tương lai về sau này. Hiệp hội Tim Hoa Kỳ ( American Heart Association) khuyến khích trẻ nhỏ và "teen" (13 tới 19 tuổi) với chỉ số Cholesterol cao nên bắt đầu các biện pháp để kiểm soát mức Cholesterol. Lý tưởng là chỉ số Cholesterol tổng cộng dưới 170 cho trẻ từ 2 tuổi tới 19 tuổi.
14. Tại sao Cholesterol cao lại là lớn chuyện?
Bởi vì nó là nguyên nhân chính dẫn tới bệnh tim (động mạch quanh tim và trụy tim; coronary artery disease, heart attacks) cũng như tai biến mạch máu não (strokes). Hơn nữa có thể là mức Cholesterol cao làm tăng nguy cơ cho người già mắc bệnh lãng quên (Alzheimer).
15. Trị Cholesterol: ăn nhiều chất sợi (fibers)
Dinh dưỡng đóng góp một phương cách chống lại chứng cao Cholesterol. Đồ ăn sáng có ngũ cốc (cereals) thường quảng cáo là tốt cho tim (heart-healthy) là bởi trong ngũ cốc có chất sợi. Chất sợi hòa tan được (soluble fiber) có trong rất nhiều thực phẩm giúp làm giảm Lờ Đờ Lờ (LDL, xem phần I). Các thực phẩm có nhiều chất sợi là bánh làm bằng ngũ cốc chưa tinh chế (whole-grain), ngũ cốc nguyên dạng (cereals), yến mạch (oatmeal), trái cây, trái cây khô (coi chừng đường!!!) và rau quả; nhất là đậu (kidney beans; giống Phaseolus vulgaris; như đậu xanh, đậu đỏ).
16. Trị Cholesterol: Nhận diện chất béo
Không quá 35% lượng nhiệt hằng ngày (daily calories) từ chất béo (dầu, mỡ). Nhưng không phải chất béo nào cũng (hại) như nhau. Chất béo bão hòa (saturated fats) từ mỡ động vật và dầu thực vật là tăng số lượng Lờ Đờ Lờ (thằng xấu). Trans fats (tạm dịch là dầu mỡ chuyển lại hại gấp đôi vì nó làm tăng thằng xấu mà còn làm giảm ông tốt (HDL; Hờ Đờ Lờ). Hai loại chất béo này hiện diện trong rất nhiều chế phẩm nướng (baked goods), chiên (như bánh donuts/doughnuts, khoai tây chiên fries/chips), bơ margarine, bánh ngọt nướng (cookies). Trái lại, chất béo không bão hòa (unsaturated fats) lại làm giảm Lờ Đờ Lờ khi liên hợp với các chế độ dinh dưỡng tốt khác. Chất béo không bão hòa hiện diện trong trái bơ (avocados), dầu ô liu, và dầu đậu phụng.
17. Trị Cholesterol: Đạm tốt
Thịt và sữa nguyên chất chứa rất nhiều đạm (protein) cần cho cơ thể nhưng chúng cũng là nguồn cung cấp Cholesterol. Chúng ta có thể giảm lượng Cholesterol xấu bằng cách thay thế thịt bằng đạm có trong sản phẩm đậu như đậu hũ. Cá cũng là nguồn đạm có thể dùng để thay thế thịt. Có loại cá như cá hồi (salmon) giàu chất omega-3 fatty acids và các chất này có thể trợ giúp việc cải thiện các mức Cholesterol. Hiệp Hội Tim Hoa Kỳ khuyến khích ta ăn cá ít nhất hai lần một tuần (Hừm, coi chừng các chất độc trong cá hồ!!!)
18. Trị Cholesterol: Dinh dưỡng với ít tinh bột (low-carb diet)
Càng ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy dinh dưỡng ít tinh bột tốt hơn dinh dưỡng ít chất béo trong việc hỗ trợ các mức Cholesterol. Một nghiên cứu trong hai năm, bảo trợ bởi Viện Sức Khỏe Quốc Gia (National Institutes of Health), cho thấy dinh dưỡng ít tinh bột làm tăng Cholesterol tốt nhiều hơn là dinh dưỡng ít chất béo.
19. Trị Cholesterol: Giảm cân
Nếu Bê nặng cân thì nên bàn với bác sĩ của mình để bắt đầu một chương trình giảm cân. Giảm cân có thể giúp làm giảm các mức triglycerides, Cholesterol xấu và Cholesterol tổng cộng. Bớt vài ba cân (pounds) có thể làm tăng Cholesterol tốt. Có thể tăng một điểm cho mỗi 6 cân (6 pounds, khoảng 3 kí lô) mình giảm xuống.
20. Trị Cholesterol: Cai thuốc lá
Ai cũng nhận biết cai thuốc lá không phải là chuyện dễ nhưng đã có quá nhiều lý do về sức khỏe, về kinh tế, về tương lai con cái người thân, và về xã hội để người nghiện thuốc phải suy nghĩ kỹ càng về việc cai thuốc. Khi Bê cai thuốc rồi thì mức Cholesterol tốt có thể cải thiện khoảng 10%. WebMD khuyên là nên tổng hợp nhiều phương cách để cai cho hữu hiệu. Nên bàn với bác sĩ của mình. Kinh nghiệm cá nhân của Đệ là phải cai hai, ba lần rồi mới thành công. À, trong kế hoạch cai của mình nên tìm sự hỗ trợ của Nửa Kia và con cháu.
21. Trị Cholesterol:Thể dục
Nếu Bê mạnh khỏe như không hoạt động nhiều, bắt đầu một chương trình thể dục hiếu khí (aerobic exercise) có thể tăng Cholesterol tốt khoảng 5%. Thể dục thường xuyên cũng góp phần hạ Cholesterol xấu. Chọn những loại thể dục làm tăng nhịp tim (trong lúc tập) như chạy, bơi, đi bộ nhanh (walking briskly) và nhắm chừng ít nhất là 30 phút mỗi ngày. Không cần 30 phút liên tục; có thể chia ra hai lần mỗi lần 15 phút cũng được. Vấn đề tập thể dục là đề tài còn nhiều tranh cãi nên xin không đi vào chi tiết ở đây. Tóm lại, là có tập thì tốt hơn không tập. Tập đều đặn là tốt hơn tập thật nhiều trong hai ba tuần rồi bỏ.
Kết của bài này là chúng ta CÓ thể làm tốt việc giảm Cholesterol xấu và việc tăng Cholesterol tốt mà chưa cần nhờ đến thuốc. Chúc các Bê "tìm" được nhiều sức khỏe trong sinh hoạt hằng ngày.
Chú thích:
Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Có Bê hỏi "Thế, đi casino kéo máy có tính là "ếch xẹt sai" không? Đôi khi kéo máy nhịp tim cũng tăng cao lắm!" Dạ, Đệ xin trả lời là kéo slot machine không phải là hình thức tập thể dục đâu!!!
Phụ chú:
A. WebMD -- Cholesterol 101 slideshow
B. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét