Ave Maria -- Mẹ Đầy Ơn Phước (cập nhật 4)

Thân chào các Bê (*),
Tối hôm nay tình cờ nghe lại bài Ave Maria của Franz Schubert mà hoài cảm về một đời người. Schubert từ giã cõi đời năm 32 tuổi nên cũng gọi là trẻ nhưng sự nghiệp âm nhạc thì quả là không nhỏ. Theo wikipedia thì Mendelssohn, Schumann, Liszt,  Brahms và nhiều nhạc sỹ sáng tác (composers) của thế kỷ 19 đã phổ biến những công trình của Schubert, sau khi ông qua đời. Bài này thật ra không viết về Schubert mà Đệ chỉ muốn "bàn" loạn về bài Ave Maria. Từ khi qua Mỹ, Đệ cứ muốn tìm hiểu thêm về bài này. Một bài nhạc đã từng nghe ở Việt Nam mà không biết của ai sáng tác và cứ đinh ninh là nhạc Nhà Thờ.

People look at the gutted remains of Russian military vehicles on a road in the town of Bucha, close to the capital Kyiv, Ukraine. Photograph: Serhii Nuzhnenko/AP

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Cho tới một ngày Đệ đã biết là bài này do Schubert sáng tác; nhưng rồi thì cũng xếp nó vào trong ký ức, quên đi để còn lo những "chuyện lớn" như học hành, đi làm, bảo lãnh vợ con, vân vân... Tối nay, tình cờ nghe lại bài này, mới "bò" qua phòng làm việc để nghe thêm các người khác hát Ave Maria và đi tìm lời hát (Chú thích 1).

Nếu Bê chỉ muốn (hoặc chỉ có thì giờ) nghe một phiên bản thì nên nghe Ave Maria. Rất tiếc là gần 40 triệu lượt coi trên Youtube mà không ai biết ai hát!!! [[ Cập nhật: người hát là Barbara Bonney]] Bài được hát bằng tiếng Áo (tiếng Đức). Còn bản tiếng La Tinh thì Đệ đề nghị Ave Maria - Luciano Pavarotti. Ai thích Bocelli thì đây: ANDREA BOCELLI (HQ) AVE MARIA (SCHUBERT). Nhưng Bê ơi, nói tới giọng nam cao (tenor) mà không nói tới Domingo thì thật có lỗi: Plácido Domingo - Ave Maria - By: Schubert phiên bản này có lời La Tinh trên màn hình nên dễ theo dõi. Đệ thích cả Pavarotti và Domingo (hơi tham nhưng... kệ!)
Còn nữ cao (soprano) thì sao? Nữ thì Đệ đã nói ở trên với người ca sỹ vô danh, ngoài ra thì nữ danh ca Celine Dion có phiên bản tiếng Anh thật độc đáo: Celine Dion: Ave Maria-- With Lyrics.

Bê muốn nghe thêm không? Thêm vài bài, nghe! Ok! Khi nghe các phiên bản kể trên, Đệ cứ nghĩ bài này mà trình tấu (không hát) chắc cũng sẽ rất hay.
Nhạc khí nào, nhạc khí nào? Piano? Piano thì đệm bài này chứ trình tấu mà diễn đạt được tới nơi tới chốn thì... (theo Đệ) phải là hồ cầm. Mà phải là trung hồ cầm (cello; đọc là "che lô") mới được. Không tin? 

Thì Bê thử nghe Cello: Jian Wang playing Schubert Ave Maria và Cello: Alexandra Moiseeva playing Ave Maria F. Shubert. Nói tới cello mà không nói tới sư tổ Yo Yo Ma thì Đệ cứ ấm ức... tìm mãi mới thấy Yo Yo Ma chơi bài này Ave Maria, Op. 52, No. 6 (Ellens Gesang III from "Ein Fräulein vom See") -- tiếng dương cầm của Kathryn Stott.
Thế ngoài cello thì nhạc khí nào hợp với bài này? À có. Sáo Tây (flute) cũng là hay. Thử nghe? Flute: Ave Maria (Ellen's Third Song) (Schubert) By Bevani (phiên bản này nghe mà nhắm mắt thì không bị chia trí!)

Điều cần để ý là Bach và Guonod cũng có bài Ave Maria và bài này cũng rất hay. Pan Flute: Daniela de Santos Ave Maria live. Bonus cho Bê: Yo-Yo Ma & Bobby McFerrin - Ave Maria (Bach & Guonod).


[[Cập Nhật: Có mấy đường dẫn không có trong ấn bản version 1. Xin cập nhật vì có người yêu cầu nhưng cũng xin phiếm vì sao các đường dẫn này "did not make version 1". Tất cả cảm nghĩ dưới đây chỉ là ý kiến của riêng Đệ.

• Ave Maria với Piano: Lang Lang - Ave Maria. Lý do: tiếng dương cầm, theo ý Đệ, không "tới nơi tới chốn" mà Đệ muốn đến. Lang Lang đàn bản này thì không thể chê được nhưng nơi chốn mà Lang Lang dắt ta tới là lời cầu xin pha lẫn sự mạnh bạo của tiếng dương cầm. Theo Đệ Liszt đã đẩy bài này tới điểm gào thét thay vì van xin (phút 4'30" trở đi). Một lần nữa, đây chỉ là cảm nhận cá nhân. Bê không đồng ý, phải không. Phải công nhận là kỹ thuật "chạy ngón" của Lang Lang: không chê vào đâu được!
• Ave Maria với Violin: David Garrett Ave Maria. Có lẽ Garrett chơi bài này đã đưa bài này lên đến tột đỉnh và công của Garrett đã giới thiệu Ave Maria tới nhiều người ít muốn nghe lại nhạc xưa. Lý do (không có trong ấn bản 1) là vì Garrett chơi violin mà rất giống chơi Cello (ngoại trừ khúc cao trào). Nói về David Garrett thì nguyên một bài cũng không hết. Đệ xin khất vào một dịp khác.
• Ave Maria với tiếng hát từ châu Á: Tiếng hát của Sumi Jo - Ave Maria (Schubert) Hay nhưng quá kỹ thuật! Nói về người Soprano Hàn này thì nguyên một bài cũng không hết. Đệ xin khất vào một dịp khác.
• Ave Maria với lời Đức: Helene Fischer! Helene Fischer!!! Biết nói gì với giọng ca và dáng vóc quá tuyệt vời của Fischer? Không có gì để chê mà hơn nữa khen còn không hết! "Not made version 1" vì lời ca trong phiên bản này (cũng tiếng Đức) không phải là lời nguyên gốc. Helene Fischer - Ave Maria (German Version - Franz Schubert) So what? Bê sẽ hỏi. Dạ Đệ cũng không quan tâm lời nguyên gốc hay lời mới vì Đệ có biết tiếng Đức đâu! Fischer đã thuyết phục được Đệ là tiếng Đức cũng là tiếng của âm nhạc.]]

[[Cập Nhật 2: Thật là lần đầu tiên mà Đệ phải cập nhật nhiều lần một bài blog. Xin Bê thứ lỗi cho !

• Không nói tới tiếng ca Khánh Hà với kỹ thuật run... rất điêu luyện thì thật cũng thiếu xót: AVE MARIA - KHÁNH HÀ ( Lời Việt ).Video này có trình bầy (Power Point presentation) rất đẹp.
• Lời cầu xin lặng lẽ thì chắc phải nói tới tiếng hát Lệ Thu: Ave Maria (Lời Việt Phạm Duy) - Lệ Thu. Lặng lẽ cầu xin nên người nghe có thể thưởng thức video có trình bầy (Power Point presentation) rất đẹp.] 
• Tiếng hát vượt thời gian của ca sỹ Thái Thanh: Thái Thanh - Ave Maria. Xin Bê cứ nghe đã. Theo Đệ thì nếu Bê cho bất cứ ca sỹ Việt nào khác x điểm thì Bê phải cho Thái Thanh x+3 điểm. Tiếc là thời cực thịnh của Thái Thanh thì kỹ thuật thu âm và nghệ thuật hòa âm chưa được như bây giờ!
• Cập nhật trước có nói tới Helene Fischer thì cập nhật này xin giới thiệu một giọng ca Ái nhĩ lan: Celtic Woman - Ave Maria. Chloe Agnew hát bài này có lẽ hay hơn Barbara Bonney, theo ý Đệ.Nhưng nếu Bê đã thích Bonney thì cứ thích thôi (Đệ thì hay đổi ý thế đấy!)
• Ở đây lại xin chuyển "tông" sang một bài Ave Maria khác của Linh Mục Huyền Linh: Ngọc Hạ in Ave Maria Con Dâng Lời PBN Gloria I. Bài này đặc sắc và hoàn toàn Viêt Nam.] 
  Đã tìm được bài Ave Maria do Ngọc Hạ hát.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên người thân.

Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Các Bê chắc là đã trải qua không biết bao nhiêu chiến thắng cũng như thất bại trong đời. Thắng hay bại thì cũng là đau khổ: một cho người và một cho mình. Ora pro nobis, Ora, ora pro nobis peccatoribus. Nunc et in hora mortis. Ave Maria! 

(1) Lời ca:

Ave Maria
Gratia plena
Maria, gratia plena
Maria, gratia plena

***
Ave, ave dominus

Dominus tecum
Benedicta tu in mulieribus
Et benedictus ***
Et benedictus fructus ventris
Ventris tuae, Jesus
Ave Maria
***

Ave Maria
Mater Dei
Ora pro nobis peccatoribus
Ora pro nobis, Ora, ora pro nobis peccatoribus
***
Nunc et in hora mortis
Et in hora mortis nostrae
Et in hora mortis nostrae
Et in hora mortis nostrae
Ave Maria

Nguồn: http://www.songlyrics.com/franz-schubert/ave-maria-lyrics/

Lời thì không có gì đặc biệt nếu Bê nào theo đạo Công Giáo thì lời rất quen thuộc như lời kinh:

 "Đức Mẹ đầy ơn phúc...  

Cầu cho chúng con,  người tội lỗi... 

Bây giờ và trong giờ lâm tử..." 

Mà quả thật lời của bài này là lời cầu nguyện của Ellen Douglas, một nhân vật trong trường thi (epic poem) The Lady of the Lake của nhà thơ Walter Scott mà Schubert phổ nhạc. Ôi mà Bê nào muốn tìm hiểu về gốc gác của bài này thì xin vào wikipedia (có Tiếng Việt và Français nữa) tha hồ mà đọc.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài.