Fiat - Khẩu Lệnh

Thân chào các Bê (*),
Hôm nay lại xin viết nhăng về một đề tài nghe quen quen...

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
“When the President does it, that means that it is not illegal.”—Richard Nixon

Cựu TT (1) Nixon nói là khi một TT làm thì điều đó không thể là bất hợp pháp. 

Ối ông ơi! Nói vậy là ông nói TT có quyền ngồi xổm lên pháp luật rồi còn gì!!!

Bê nên nhớ là Nixon xuất thân là một luật sư chính hiệu, nghe. Gốc luật sư mà nói chuyện vô thiên, vô pháp!
A, chuyện Nixon thì cũng xưa rồi. Xin nói tới ông TT mới đây.

Ông bảo là ông có quyền giải mật tài liệu mật (declassifying classified documents). Đúng.

Tuy nhiên nếu ông bảo là ông giải mật (một tài liệu mật) bằng khẩu lệnh (ruling by fiat) thì... còn xét lại vì dù cho ông có bảo với mọi người là tài liệu A, tài liệu B không còn là tài liệu mật nữa thì nó còn phải qua thủ tục (process) để nó không còn là tài liệu mật nữa. Nói cách khác là phải có bằng chứng là ông đã ra lệnh (dù là khẩu lệnh) như vậy.

Đây ông tự ý và LÉN LÚT mang về nhà riêng một số lớn tài liệu mật của quốc gia, và tàng trữ chúng sau khi mãn nhiệm kỳ TT. Bây giờ bị FBI khám nhà (sau khi có trát tòa) và lấy lại thì qua miệng của ông: ông đã dùng khẩu lệnh mà giải mật. Và tối ngày 9/21 trong cuộc phỏng vấn với Hannity, ông nói là TT có quyền giải mật tài liệu mật với chỉ cần "nghĩ" là nó không còn là tài liệu mật nữa!

Nhiều vấn đề:

• Dù là khẩu lệnh thì sau đó nhân viên dưới quyền vẫn phải vào hồ sơ là ông đã giải mật hồ sơ A, B, C gì đó. Kiểu nói ông giải mật (bằng khẩu lệnh) tất cả các hồ sơ qua tay ông là chuyện không ai tin phục.
• Dù các hồ sơ đã được giải mật thì nó cũng thuộc về quốc gia (National Archives) chứ nó không thuộc về ông.
• Chuyện giải mật bằng khẩu lệnh của ông CHƯA có luật sư nào nêu lên trước tòa. Ông có thể nói láo trên truyền thông nhưng ông và đoàn luật sư của ông CHƯA bao giờ nên lên điều này trước tòa (dù bà Chánh Án là người do ông đề cử trước đây). Nay Tòa trên (11th Circuit Court of Appeals) ra án lệnh là tài liệu mật vẫn... mật (vì ông và luật sư không chứng minh là chúng được giải mật). Không luật sư nào ngu! Đôi khi họ giả ngu; nhưng họ sẽ không nói láo trước tòa dùm cho thân chủ khi họ biết là Tòa sẽ biết họ nói láo. 
• Rule by FIAT: Chỉ có Vua của một nước mới rule by fiat. Tổng Thống/Thủ Tướng thì xin tuân theo luật lệ dùm.
• Tuy nhiên, đây có thể là một chiêu "giả ngu" của ngài TT: ông cứ nói là ông có quyền rule by fiat (dầu ông biết là không ai tin). Chiêu giả ngu này sẽ làm bộ Tư Pháp khó có thể buộc ông tội "cố tình" phạm pháp vì trước sau gì ông vẫn nói... ngu, mà!

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ.
(1) TT = Tổng Thống

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. Rule by Fiat

Sai hay Cố Tình?

Thân chào các Bê (*),

Hôm nay xin viết lăng nhăng về một việc mà Đệ thấy từ rất lâu nay; dặn lòng là thôi kệ! Nhưng mãi mà không thấy ai sửa; cái... không đúng thì ngày càng phổ biến nên xin được ghi ra đây: "còm men" hay "com mân"?

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...

Thì cũng tại các mạng xã hội như Facebook và Youtube mà ra nỗi niềm!

Thường một tút (status) hay một bài đăng sẽ mời bạn "comment" ở bên dưới. Vấn đề là có rất nhiều quý vị phát âm "comment" (tiếng Anh) là "còm men" thay vì phát âm là "com mân" (1). 

Phát âm khác với số đông người bản xứ thì cũng không phải là một hiện tượng lạ. Xin lấy thí dụ: Tây có cái garde manger thì cũng cái đó ta gọi là gác măng di-ê (phát âm mà Tây không hiểu). Một thí dụ khác Tây có savon thì cũng cái đó ta gọi là sà bông (hay sà phòng). Ngày nay, nói với người Việt mà phát âm "sa vông" thì chắc là sẽ bị nhầm với người... dở hơi!

Trở lại chuyện "phê bình"/"góp ý"/"phản biện" (comment) thì chắc có Bố sẽ xừng xộ: "Bố mày cứ thích nói "còm men", mày làm gì được tao?". 

Dạ, Bố thích thì Bố cứ việc; nhưng vấn đề là phát âm "còm men" người có học Anh ngữ lại tưởng Bố nói chữ command (có nghĩa là ra lệnh hoàn toàn khác nghĩa với chữ comment là bình phẩm). 

Trăm ngàn lần thì cũng tùy ở... Bố thôi.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ.

(1) "Command" giọng Mỹ.
      "Command" giọng Anh. 
      "Comment" giọng Mỹ.

      "Comment" giọng Anh.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài