Sang năm mới, loạt bài về sức khỏe của năm 2017đã hoàn tất:
Sức Khỏe: 12 Thói Quen của Người Khỏe Mạnh - Thói Quen 12: Lòng Biết Ơn, năm nay Đệ xin viết tiếp 12 bài về chiến lược (1) khỏe mạnh cho người lớn tuổi mà các chuyên gia Bác Sỹ của Mayo Clinic sẽ phát hành mỗi tháng một bài. Xin nói ngay là Đệ dịch cho thoát nghĩa (và thỉnh thoảng dịch... liều); viết là viết lăng nhăng cho đầu óc hoạt động. Bản chính bằng tiếng Anh bao giờ cũng là đúng và chính xác hơn. Nếu Bê có thì giờ thì xin đọc bản gốc; nếu cần thì nhờ con cháu nói đọc dùm...
 |
| Hình của Mayo Clinic |
Thời nay, mọi người đều chuyển hướng về phương pháp dự phòng (thay vì chờ có bệnh mới chữa) trong chuyện lão hóa và sức khỏe trong tuổi già. Điều này thật đáng kể vì đã có nhiều bằng chứng là cách sống ảnh hưởng lâu dài tới sức khỏe. Phần nhiều sự suy sụp trong lão hóa là do sống đời cô đơn, cô lập hơn là do chính sự lão hóa. Nghiên cứu cho thấy là hoạt động cơ thể (physical activity) và thể dục (exercise) là "thuốc" phòng chống (hay làm chậm) những bệnh tật liên quan đến sự già yếu.
Hoạt động cơ thể và thể dục.
Đa số chúng ta cho rằng chú tâm vào và theo đuổi những chương trình thể dục là điều chính trong cách ta hoạt động cơ thể. Chữ "tập" (exercise) thường được gán với chuyện tập trong phòng thể dục (gym) hay là trong lớp thể dục. Một số khác thì chú trọng vào việc đi bộ 10,000 bước mỗi ngày. Tuy nhiên, việc vận động cơ thể không chỉ giới hạn vào những việc nêu trên.Bất cứ vận động cơ thể nào giúp chúng ta rời xa cái ghế bành (off the couch) và di chuyển đều quan trọng trong việc giúp cho sức khỏe tăng tiến. Những hoạt động này được tóm lược trong bốn chữ cái NEAT. Bốn chữ cái NEAT do Mayo Clinic đặt ra và để chỉ NonExercise Activity Thermogenesis--hoạt động thường ngày (không tập) và tạo (tiêu) nhiệt như lau nhà, làm vườn, rửa xe.
Di chuyển nhiều tạo ảnh hưởng tốt cho sức khỏe. Chúng làm giảm hiểm nguy về bệnh tim mạch và tiểu đường. Chúng tăng cường xương và cơ bắp. Với người bị thấp khớp (arthritis), di động làm giảm đau, tăng tầm di động (range of motion), và tăng sức chịu đựng (endurance). Ngay cả những thể dục nhẹ trong buổi tối cũng làm Bê bớt cảm thấy căng cứng (feeling stiff) sáng hôm sau.
Bằng cách mở rộng tầm nhìn và tập trung vào việc vận động nhiều hơn, chúng ta có thể tự tạo cơ hội để vận động trong đời sống ngày càng già đi của chúng ta (cầu thang máy hay cầu thang bộ là một câu hỏi nên hỏi mỗi khi phải lên tầng trên). Tóm lại là tất cả mọi vận động cơ thể đều quan trọng cho sức khỏe của Bê.
Ảnh Hưởng của Vận Động Cơ Thể trên Khả Năng Nhận Biết
Vận động thường xuyên có ảnh hưởng tốt cho sự nhận biết (cognitive impact). Người năng động thường ít bị suy sụp trong khả năng nhận thức và, hơn nữa, ít bị hiểm nguy mắc bệnh lãng trí (Alzheimer's disease). Hoạt động trong tuổi trung niên và tuổi "chớm" già làm chậm tiến trình mất trí nhớ (với người có di truyền lãng trí) trong tương lai.Hiệu ứng tốt trên tâm thần của việc vận động cơ thể là tránh được tâm trạng buồn bực, buồn chán, buồn khổ. Do đó mà giảm được việc phải uống thuốc chống trầm cảm. Chúng còn giữ vai trò giảm thiểu căng thẳng (stress reliever) và giúp việc kiểm soát sự đau đớn (nếu có) vì endorphins được tạo ra khi vận động và endorphins có hiệu lực 10 lần mạnh hơn morphine (chất ma túy trong thuốc phiện là giảm đau nhưng lại gây nghiện). Ảnh hưởng trên não của việc vận động là thật sự giúp cho đời sống có phẩm chất lâu dài: Chờ gì nữa mà không vận động?
Nghĩ lại về cách tiếp cận với thể dục
Căn bản của thể dục không thay đổi khi chúng ta thêm tuổi. Bốn phần căn bản của thể dục cho người lớn tuổi vẫn là tập cho mạnh (strength training), thể dục háo (dưỡng) khí (aerobic exercise), tập thăng bằng (balance) và tập sự dẻo dai (flexibility). Bê có vận động mà gồm đủ cả bốn phần không?Nếu Bê mới bắt đầu vận động thì quan trọng là tập cho mình có niềm vui khi tập. Khi đã có vận động trong cuộc sống hằng ngày thì Bê sẽ bắt đầu thấy kết quả tốt. Rồi sau đó, hãy bắt đầu nghĩ đến việc tham gia những chương trình vận động cơ thể tập thể. Gặp gỡ, trao đổi với những người năng động trong các chương trình này là rất tốt.
Kết
Phát triển một ý muốn đem sinh hoạt vận động cơ thể và thể dục vào đời sống hàng ngày là quan trọng cho việc giúp Bê có "một tinh thần minh mẫn trong một cơ thể khỏe mạnh". Đây là một đầu tư lâu dài cho đời sống tương lai. Một đầu tư mà Bê có thể kiểm soát và mang lại lợi lớn. Đây chính là nền tảng của Suối Nguồn Tuổi Trẻ (Fountain of Youth)!Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,
Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Già đi (lão hoá) là tiến trình tất yếu không cưỡng được; nhưng biếng nhác không phải là tất yếu trong tuổi già.
(1) Chữ "strategies", mà tác giả dùng trong loạt bài này, có nghĩa là chiến lược. Đệ thấy là chữ "tactics" (chiến thuật) là hợp hơn nhưng để tôn trọng quyền của tác giả xin dịch là "chiến lược".
Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. 12 Strategies for Healthy Aging: Strategy 1 - Move More
C. Bốn căn bản cho vận động cơ thể (aerobic exercises là "thể dục háo (dưỡng) khí" nhưng có lẽ mọi người quen với "thể dục nhịp điệu" hơn)
The Basics: Build Muscle for Better Health
What is aerobic exercise and how does it affect diabetes?
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét