Hoa Tran's blog: Hallelujah

Thân chào các Bê (*),

Ngày 24 tháng 2 năm 2017

Mặc dầu khởi sự viết bài này là vào cuối năm 2016 nhưng hôm nay mới có thì giờ viết tiếp!

Ngày 27 tháng 12 năm 2016

Hôm nay ngồi một mình, giữ chùa, làm việc trong hãng. Cả toán hoặc nghỉ lễ hoặc làm ở nhà riêng (working from home) nên tuy đã định là không blog nữa từ giờ cho tới hết năm nhưng lại táy máy gõ phím về một đề tài khá lý thú: nói về một nghệ nhân người Canada, Leonard Cohen, mà thế giới ví Cohen như một Bob Dylan của xứ Cà (Canada). Cohen vừa mất trong tháng 11 năm nay. Nói về Cà Sĩ thì nhất định là phải nói tới Hallelujah.

Một bản nhạc mang một giai thoại rất lý thú: Cà Sĩ viết bài này từ năm 1984 mà phải sang thế kỷ thứ 21 và sau cả 80 lời (versions of lyrics) khác nhau và phải được “khám phá trở lại” (rediscovery) bởi bao nhạc sỹ/danh ca khác (John Cale, Jeff Buckley and Rufus Wainwright) thì mới nổi tiếng và trở thành “top hit” (thí dụ như mùa Giáng Sinh 2008 tại Anh Quốc). Năm nay, 2016, một số trình diễn lại mới xuất hiện cho mùa Giáng Sinh năm nay…

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...

Hallelujah! Cái bài hát gì mà ghê gớm vấy?

Ly kỳ vì nhiều lý do:

Cohen ra đời và lớn lên trong Do Thái Giáo.
Từ thập niên ’70 lại thích thú với Thiền Phật Giáo (Thiền Lâm Tế nhánh ở Nhật: Rinsai Zen)
Lời có những điển tích từ Kinh Cưu Ước (The Old Testament) như nói tới The Book of Judges, với Samson và Delilah (“she cut your hair”), với King David và Bathseba (“you saw her bathing on the roof, her beauty in the moonlight overthrew you”).
Giai điệu rất hay, đơn giản nhưng dễ đi vào lòng người. Bài này được viết với tông trưởng (C major) và đi theo đúng chu kỳ C trưởng mà chính lời ca có nói "...goes like this, the fourth, the fifth, the minor fall, and the major lift": C, F, G, A minor, F.
Có nhiều lời khác nhau nhất: mà người hát có thể đặt lời mới, thế mới... độc đáo!
Được các ứng viên dự thi các chương trình ca nhạc truyền hình như ZZZZZ’s Got Talent, ZZZZZ Idol (thay ZZZZZ bằng tên một quốc gia), hay như The X Factor, dùng để tranh tài.
Được dùng làm nhạc nền (soundtrack) cho nhiều phim ảnh kể cả phim thiếu nhi The Shrek
Mất thời gian khá lâu để tác giả hoàn thành bài này (trên hai năm). Khi Dylan hát bài này có hỏi Cà Sĩ là làm bài này mất bao lâu. Ông nói láo là mất hai năm và hỏi lại Dylan là Dylan làm bài I and I mất bao lâu. Dylan bảo Cà Sĩ là: “…khoảng 15 phút”. Chính Cà Sĩ kể lại là có khi chàng mặc quần áo lót (underwear) trong phòng khách sạn ở nơi nào đó; đập đầu xuống sàn mà rên rỉ: “Tôi sẽ chẳng bao giờ hoàn tất được bài nhạc này!”
The song has become one of the most loved, most performed, and most misunderstood compositions of its time. Joyous and despondent, a celebration and a lament, a juxtaposition of dark Old Testament imagery with an irresistibly uplifting chorus, "Hallelujah" is an open-ended meditation on love and faith. (Các bài hát đã trở thành một trong những tác phẩm được yêu thích nhất, biểu diễn nhiều nhất, và hiểu lầm nhất thời bấy giờ. Vui vẻ và chán nản, một kỷ niệm và một than thở, một gạch nối giữa các hình ảnh đen tối của Cựu Ước với một điệp khúc hưng phấn không cưỡng được, "Hallelujah" là một đề tài mở về tình yêu và đức tin.)
Đời sống riêng của Cà Sĩ thì rất thăng trầm như nói ở trên đặc biệt là ông ta liên quan đến kiện tụng khi người quản lý (manager) của ông biển thủ nhiều triệu đô la của ông nên ông bị phá sản và phải tái xuất giang hồ (đi lưu diễn trở lại) để gầy dựng lại tài sản và để lại cho con cái. Bê nào thích thú với đời tư của Cà Sĩ thì xin đọc các phụ chú.
Về các bản trình diễn Hallelujah thì Bê cứ tìm Hallelujah trong Youtube hoặc Vimeo hoặc các phụ chú ở dưới.