Thân chào các Bê (*),
Hôm nay lại viết lăng nhăng về đề tài
bia. Không khéo có người tưởng Đệ là bợm nhậu thứ thiệt! Không phải đâu là không phải đâu! Đệ chỉ là người... nhiều chuyện; nên khi thấy bạn bè ca tụng bia Heineken quá thì mới tò mò thắc mắc và tìm hiểu thêm về bia, rượu... cho biết với đời!
Dạ, dạ Đệ xin vào đề....
Nếu Bê là người tuân theo "khuôn vàng thước ngọc" như "Ăn cơm Tàu; Ở nhà Tây; Lấy vợ Nhật" thì chắc là khi uống bia thì phải chọn bia Đức. Bia Đức được đồn thổi quá nên ai cũng mạnh dạn tuyên bố là "Tôi... mê bia Đức! Tôi chỉ uống Heineken!!!"
What? Heineken không phải là bia Đức, thưa quý vị!
Đã đành là Heineken có sức tiêu thụ lớn nhất thế giới nhưng Heineken là bia sản xuất từ Hòa Lan (Holland) chứ không phải là bia Đức theo cái nghĩa là bia sản xuất tại Đức (nhất là vùng Baravia, xứ sở của bia Đức) và bởi người Đức (1). Chất lượng của bia chịu ảnh hưởng rất lớn từ nguồn nước (pure water source) dùng để nấu bia nên nơi sản xuất rất quan trọng (2).
Bê nào thích Heineken thì cứ thích thôi! Đệ không có quyền lực gì mà xen vào; vả lại bia Heineken là bia mà BB thích nhất nên Đệ không "ngu" gì mà phản đối bia này, phải không các Bê!
Bài này chỉ có mục đích nêu lên một chuyện: "Ngoài Heineken, còn có rất rất nhiều loại bia (beer types), từ nhiều quốc gia (international/multinational beers), từ nhiều nguồn nước (water source để nấu bia)". Sao lại chỉ chuộng bia Heineken? Thói quen? Thời thượng? Hay là chỉ dựa vào quảng cáo nên chỉ biết sản phẩm nào quảng cáo, khuyến mãi mạnh nhất?
Phiếm
- Thói quen: Quen uống Heineken để thể hiện đẳng cấp thì là một vấn đề có lẽ cần xét lại. Nếu Bê quen một loại bia nào đó và rất thoả mãn với chất lượng của nó thì xin cứ tự nhiên cho. Nhưng nếu chỉ để thể hiện đẳng cấp thì nên cẩn thận khi thời trang/thời thượng (à la mode; the "In's") có thể thay đổi hồi nào không hay. Và nếu, thí dụ như, mình thích bia nào ngọt hơn (hoặc đắng hơn) Heineken mà vì thói quen và áp lực xã hội nên vẫn không rời được Heineken thì quả là phí cả đời.
- Vì đi đâu, ở đâu cũng thấy quảng cáo một loại sản phẩm nên mình cũng theo? Ở bên kia biển gọi cái này là chủ nghĩa "bầy đàn" (chắc là dịch từ chữ herd mentality). Thật ra chủ nghĩa này có cái hay là nó giống đồ ăn làm sẵn, người "theo" chỉ việc ăn và mọi người chấp nhận là người "theo" thuộc loại... chơi được. Hay ở chỗ chất lượng được nhiều người thử và bằng lòng dùng nên mình khỏi phải tìm tòi, thử nghiệm. Dở ở chỗ là nếu người "bầy" (người quảng cáo) có mục đích vụ lợi mà bầy ra thì ăn theo, uống theo, chơi theo là... dại.
Cứ nhìn vào lịch sử của bia (phụ chú B) và bản phân loại các loại bia (phụ chú C) thì Bê chắc thấy là bia có khoảng ba nhóm chính:
Ale,
Lager và
Stout/Porter (tùy theo cách phân loại; ở đây Đệ chỉ cho là ba nhóm chính nên có thể người sành bia/rượu sẽ không đồng ý nếu dùng tài liệu khác). Thí dụ như theo wikipedia tiếng Việt thì chỉ có hai nhóm chính là Ale và Lager (phụ chú E). Đa số bia Mỹ (và bia Heineken) là từ nhóm Lager gọi là Pilsner (Pilsener)-phát xuất từ thành phố Plzeň, ở Cộng hòa Séc (Tiệp Khắc). Vả lại theo nhiều "chuyên gia" nửa mùa (semi-pro) mà Đệ quen biết thì nhất hạng không phải là bia Đức mà là
bia làm tại Bỉ (Belgium). Cái này là ý kiến các cá nhân này chứ Đệ không có thẩm quyền để xác định là họ đúng hay không (phụ chú J; trong danh sách này có nhiều bia là
Trappist (nói ở phần phiếm bên dưới).
Lại Phiếm
 |
| Thử bia. |
- Bia từ nhóm Lager rất phổ thông nhất tại Việt Nam (mà mình thường
gọi là "la de"); nhưng đối với thế giới thì Ale và Stout cũng phổ thông
không kém. Có lẽ vì độ đắng của Ale và Stout thường khá cao nên không được chuộng tại Việt Nam. Nếu có dịp thì Bê nên thử EPA (Extra Pale Ale) hoặc IPA (Indian Pale Ale) xem, biết đâu lại thích bia đắng hơn "la de". Còn Stout thì xin thử Stout của Ái Nhĩ Lan (Irish Stout) Guinness Draught (phụ chú I).
- Nói đến bia thì phải nói đến cách uống. Ở Mỹ, bia thường được uống lạnh; nhưng xin đừng uống với đá cục vì làm loãng bia và nước đá có thể có mùi thịt cá trong tủ lạnh hoặc không sạch (3). Chai hoặc lon được làm lạnh bằng cách ướp đá trong tủ lạnh hoặc bình đựng đá (cooler). Nhà hàng tại Mỹ thì cung cấp ly được ướp lạnh cùng với chai bia cũng ướp lạnh. Tại Âu Châu, thì bia phần lớn uống ở nhiệt độ bình thường.
- Còn cách rót bia thì... đủ kiểu, đủ trò mà người rót bia chuyên nghiệp khá là nghiêm chỉnh trong kiểu cách rót bia của họ (phụ chú K).
- Có quán bia còn giữ truyền thống bia loại nào thì dùng ly có nhãn hiệu loại bia đó. Truyền thống này rất đáng trân trọng (xem hình Sam Adams bên dưới hoặc vào đường dẫn Beer Glass - Free images). Tiếc thay là Mỹ Nhân (người Hoa Kỳ) chế thành công loại nhôm tráng men plastic hoặc sáp ở mặt trong của lon nên thực phẩm và bia trong lon không có mùi kim loại. Sáng chế này thật đáng phàn nàn nếu chỉ nghĩ về bia: không có gì thiếu thẩm mỹ bằng mời tri kỷ uống bia trong lon! Bí quá thì xin quân tử rót bia từ lon ra ly một cách kín đáo và mời bạn bằng ly, nhe!
- Cách thử bia thì là một đề tài riêng nên Bê nào muốn biết thêm thì vào phụ chú D và F. Đại khái thì phải có nhiều loại bia (thường là từ ba đến sáu loại) sắp xếp theo loãng trước đậm đặc sau, ngọt trước đắng sau, vân vân... Bê nên nhớ là thử là thử cho mình xem mình thích loại nào, thứ nào. Cùng thử mà người thích thứ này, kẻ thích thứ khác là chuyện bình thường.
- Nói đến bia, rượu mà không nói tới Thiên Chúa Giáo thì e có phần thiếu xót. Khi nào trong thực đơn nhà hàng, quán nhậu có bán Trappist bia và phô mai thì xin Bê tạm quên Heineken dùm Đệ mà thử bia và phô mai của các cố đạo dòng Cistercian/La Trappe (Cistercian order). Lịch sử dòng Trappist khá phức tạp mà cũng không là đề tài của bài này nên xin các Bê nào thích biết thêm về dòng tu này thì Gúc Gồ Cistercian, La Trappe, hoặc Cîteaux thì tha hồ mà đọc. Đệ đã thử bia Trappist nhưng chưa có hân hạnh nếm Trappist cheese. Bia rất ngon và nổi tiếng toàn cầu. Lạc đề: không biết có phải đời sống đơn giản và khổ hạnh mà các Cha, các Sœur làm bia, làm rượu, làm phô mai ngon tuyệt không? Đùa vậy thôi chứ Đệ biết là các dòng tu Công Giáo có truyền thống lâu năm trong việc tự sản xuất thực phẩm và các sản phẩm thủ công nghệ với phẩm chất rất cao. Bê mà ở Pháp hoặc có dịp đi Tây thì xin xem/nghe bài Pháp : Sản phẩm nhà dòng ngày càng quyến rũ của đài Pháp Quốc Quốc Tế (RFI).
- Nói đến bia mà không nói tới Micro Brewery (Hãng bia tầm trung; thường sản lượng chỉ 1,8 triệu lít một năm hoặc ít hơn) thì thật là thiếu xót. Hãng lớn (Mega Brewery) như Heineken, Anheuser-Busch (Budweiser), vân vân thì vì nổi tiếng và quảng cáo nhiều nên số bán thì khỏi nói rồi. Nhưng hãng bia tầm trung mà sống được nhiều năm thì Bê nên uống thử; phải có chất lượng và ưu điểm nào đó mà hãng tầm trung mới cạnh tranh được với các hãng lớn, phải không? Trường hợp Samuel Adams có thể nói là từ nhà bếp, đến hãng tầm trung và phát triển đến mức doanh thu khoảng 1 tỷ USD thì mới thấy là bia không phải là đặc quyền của các anh lớn như Heineken đâu.
 |
Samuel Adams - Boston Lager là bia Mỹ chính cống nhưng phẩm lượng có thể sánh với bia Âu Châu
LTS (tắt của "Life's Too Short") một công ty bia non trẻ do hai kỹ sư IBM quyết định bỏ nghề vi tính để theo đuổi ước mơ làm bia. Craft beer ở đây rất ngon. |
- Boston Beer Company (Samuel Adams) rất hãnh diện với lý lịch là từ nhà bếp nhỏ sản xuất "craft beer" nên chúng ta nên tìm hiểu chút ít về craft beer. Phụ chú L cho chúng ta định nghĩa chính xác về craft beer; nhưng đại khái là muốn được gọi là craft beer thì phải hội đủ ba điều kiện:
- Dưới sáu triệu thùng (6 million barrels) mỗi năm.
- Hãng độc lập (dưới 25% cổ phần từ các hãng bia lớn). Điều nay hay thay đổi vì các anh lớn cứ thấy hãng nhỏ nào ăn nên làm ra thì cứ tìm cách mua lại và sau đó lũng đoạn và bắt em mới nhập gia thì phải phục tùng.
- Hãng phải coi bia như sản phẩm với chất lượng và nấu bia theo truyền thống và sáng tạo làm tăng phẩm chất chứ không sáng tạo để tăng sản lượng và doanh thu.
- Ở thành phố Đệ đang ở có ba bốn cái craft beer companies nên cũng rất tiện nếu muốn thử craft beer. Thường hãng craft beer mà sống quá hai, ba năm thì sẽ rất đáng thử.
- Còn nhiều điều muốn nói về bia nhưng chắc để khi khác vậy: bia Lambic có phải là bia không? thú "chơi" bia bằng cách trao đổi trên mạng xã hội (qua Untappd), vân vân...
Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân. Hơn nữa có "dô, dô" thì xin đừng lái xe sau đó mà... mất vui.
Thân,
Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Các Bê nào mê bia thì coi chừng có "beer belly" (bụng bia) đó. Xin đọc thêm
The Truth About Beer and Your Belly - By Kathleen M. Zelman, MPH, RD, LD
(1) Sự nhầm lẫn này có lẽ từ chữ Dutch và chữ Deutsch; nhưng mà thôi ở đây xin không phân biệt hai chữ này.
(2) Điều này cũng giống như vấn đề "thổ nhưỡng" (terroir) trong việc trồng
nho để làm rượu vang. Nguồn nước rất quan trọng vì khoáng chất trong
nước và độ axit-kiềm (pH) của nước ảnh hưởng rất nhiều vào phẩm chất của bia. Điều này cũng nói lên là nếu một hãng bia nổi tiếng nào đó xây dựng nhà máy sản xuất bia tại nên khác với nơi gốc thì khi mua bia của hãng này xin Bê xem cho kỹ là sản xuất tại đâu (nếu họ thành thật khai báo).
(3) Khác với "whiskey on the rocks" (whisky uống trong ly có đá cục), xin đừng bỏ đá cục vào bia!!! Lại nữa, ngay như whiskey on the rocks thì đá cục này phải mua từ tiệm rượu chứ không ai dùng đá cục từ tủ lạnh, vì đá cục ở đây làm riêng để uống bia rượu.
Phụ chú:
A.
Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B.
History of Beer part 1 of 6
C.
The Taxonomy Of Brewing: 500 Beers On One Ridiculous Chart
D.
For The Love Of Beer - Beer Types
E.
Wikipedia - Bia (đồ uống)
F.
How to Review a Beer
G.
Oktoberfest
H.
The International Trappist Association
I.
Things You Don't Know about Guinness Beer
J. T
op rated Belgian Brewers
K.
Beer: the Perfect Pour
L.
Craft Beer: What Is It, Anyway?
