Trâm Như Nhộng

Thân chào các Bê (*),
Hôm nay, ngày vinh danh Martin Luther King Jr. (ngày thứ Hai, thứ ba, của tháng Giêng), một người cổ võ cho nhân quyền với bài diễn thuyết nổi tiếng: "I Have a Dream..." Đệ đọc lại và vẫn thấy hay. Thật trớ trêu là ngài Tổng Thống Hoa Kỳ thứ 45 ký tuyên ngôn vinh danh MLK (Proclamation to Honor) vào ngày thứ Sáu tuần qua. Trớ trêu là ông nhắc lại câu "... that all men are created equal." Ngày lễ hôm nay không phải là ngày nghỉ để "ăn mừng" theo nghĩa vui chơi hoan hỷ mà là ngày để người dân Hoa Kỳ nghỉ và làm gì đó tốt đẹp cho nhân sinh, nhân loại...

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
"Một Hoàng Đế vô tích sự, chẳng quan tâm gì ngoài việc ăn mặc chưng diện, thuê những người thợ dệt may và họ hứa hẹn họ sẽ may cho ông ta bộ hoàng bào đẹp nhất. Những người thợ dệt thuyết phục Hoàng Đế là họ sử dụng một loại vải đẹp không nhìn thấy được đối với những ai "không xứng đáng với vị trí của mình" hoặc là loại "vô vọng ngu ngốc".
Sự lừa đảo nằm ở chỗ là các nhà dệt may chỉ giả vờ sản xuất quần áo; vì vậy, không ai, thậm chí hoàng đế cũng không, có thể nhìn thấy bộ "hoàng bào" này, nhưng ai cũng giả vờ là họ có thể thấy bộ quần áo đang được may vì sợ mang tiếng là không xứng đáng hoặc là họ ngu ngốc, và dĩ nhiên là Hoàng Đế cũng giả vờ như vậy.
Cuối cùng, các thợ dệt tuyên bố là bộ quần áo đã được làm xong, họ giả hành động (miming) như mặc bộ hoàng bào cho Hoàng Đế và Hoàng Đế bệ vệ trong bộ hoàng bào (tưởng tượng) mà diễn hành trước mặt quan lại và bá tánh. Người bàng quang dù không thoải mái với hiện trạng (Hoàng Đế không quần áo); nhưng không muốn bị mang tiếng là không xứng đáng hoặc là ngu ngốc, nên cũng giả như thấy bộ hoàng bào lộng lẫy. Tuy nhiên, một đứa trẻ trong đám đông, quá trẻ để hiểu được tính giả vờ (đạo đức giả) của người lớn, thốt ra rằng "Hoàng Đế không mặc quần áo". Hoàng đế nhận ra lời trẻ là đúng nhưng vẫn tiếp tục cuộc rước vì đã lỡ "leo lên lưng cọp" (làm sao mà xuống?!)"
Phần trích dịch trên là từ nguyên bản trong phụ chú B. Trong câu chuyện này có lẽ là ai cũng thấy sự hợm hĩnh của ông Vua nhưng mấy ai đi xa hơn mà thấy sự sai lầm xấu xa của con người nói chung: con người suy nghĩ và hành xử, trên hết và trước nhất, là cho chính mình.
Không phải là cho một lý tưởng nào; không phải là cho một chân lý nào; mà cũng không phải là cho một lãnh tụ nào. Con người luôn chỉ suy nghĩ và hành động vì mình, cho mình. Trong chuyện mọi người mắc kẹt trong tư duy là nếu mình nói là mình không thấy áo hoàng bào thì tự mình chứng tỏ là mình "không xứng (với tư cách cao cả của mình)", là thuộc hạng ngu ngốc. Ai muốn "bị" gán cho mình những xú từ đó.

Phiếm

Hoàng Đế không quần áo là chuyện xưa. Nay thì sao?

Trâm Như Nhộng (1) là phiên bản mới (2017-2020) của câu chuyện này với bước nhảy vọt (a great leap) như sau:

• Ngài đóng cả hai vai: Hoàng Đế và thợ dệt may. Ngài thuê dệt những điều tốt đẹp nhất cho chính mình. mỗi nơi, mỗi lúc mà Ngài mở miệng hoặc "líu lo" (twitting) trên Twitter.
• Ngài tô son trét phấn là Ngài thông minh nhất, giỏi nhất, ít kỳ thị (chủng tộc) nhất, vân vân...
• Ngài giỏi quân sự hơn mọi tướng tài của Quân Đội Hoa Kỳ.
• Ngài tự cho là Ngài "stable genius". Ngài tạo cơ hội cho các quan lại (trong đám có cả những tướng giỏi của Quân Đội Hoa Kỳ!) tâng bốc ngài trước công chúng (trước ống kính trực tiếp truyền hình).
• Trâm ơi, Ngài trần truồng trước mắt mọi người dù cho Ngài có dành hết mọi mỹ từ, mọi đức tính tốt cho mình. Mọi nỗ lực của Ngài đều cũng chỉ làm sáng tỏ một điều: Ngài quả là trần truồng xấu xí và Ngài làm tôi suy nghĩ về chính mình.
• Tất cả chúng ta đều là một cái túi đựng... "you know what". Cái "you know what" này thì hôi thúi không kể xiết! Phụ chú E có đề cập tới câu truyện "Phật là cái que cứt khô" mà chắc là Ngàì Trâm chưa nghe và đọc tới. Thiền đưa ra câu chuyện này, dù có nhiều ấn bản hơi khác nhau nhưng tựu chung là muốn vạch ra một sự thật: tất cả chúng ta nếu không có trí huệ thì chẳng qua chỉ là cái bị đựng... "you know what".

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Thân xác này mà không còn trí tuệ thì có khác gì cái bị ấy, thưa Ngài.
(1) Người miền Bắc thì gọi là "Châm Như Nhộng" nhưng có lẽ "Trâm" là đúng hơn vì tên họ thật của Ngài cũng bắt đầu bằng "Tr".

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài 
B. Wikipedia - The Emperor's New Clothes 
C. Quora - What does "the emperor has no clothes" mean?
D. Urban Dictionary - The emporer has no clothes
E. ĐÂY CÓ PHẢI LÀ TỔ SƯ THIỀN KHÔNG? 

Tản Mạn Đầu Năm 2018

Thân chào các Bê (*),
Hôm nay khai bút đầu năm 2018,

• S.M.A.R.T. 2018
• Sức Khoẻ: 12 Chiến Lược Khoẻ Mạnh cho Người Lớn Tuổi - CL1 - Năng Động

Đệ lại viết lăng nhăng về hai mục: nhìn lại quá khứ và hướng tới tương lai. Nói là nói vậy chứ bài này chỉ xin viết như một tản mạn (không đưa ra lý thuyết, lý luận gì mới), nghĩ sao nói... dzậy!

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Có biết người biết ta thì mới mong... Thủ Hòa. Nhìn là nhìn đời mà té ra là mình nhìn chính mình!

Nhìn Lại

Chuyện là vào những ngày cuối năm 2017, đứa cháu gái phải vào bệnh viện nằm vài bữa. Các Bác Sỹ của bệnh viện/trường Y Khoa đứng thứ nhì nước Mỹ (Mayo Clinic) nhưng vẫn còn đang loay hoay chưa tìm ra bệnh tình: thế là phải lấy máu, lấy nước tiểu, làm sinh thiết (biopsy) nhiều lần. Cô cháu gái (theo lời kể của cô con gái) bị lấy máu đến phát sợ. Mà sợ vì cứ bị các Cán Sự Y Khoa (Medical Technicians) vào lấy máu. Xui cho cô cháu là đa số Cán Sự là người nước ngoài và thiếu kinh nghiệm nên thường làm sai trong việc lấy máu: tìm không ra mạch và lụi kim không trúng mạch nên gây đau đớn cho bệnh nhân. Hơn nữa vì mới nên họ tỏ rõi sự hồi hộp, thiếu tự tin nên chân tay lúng túng làm cô cháu đi đến kết luận là phải đòi cho được các Cán Sự, Y Tá già có kinh nghiệm lấy máu. Điều này gây khó cho các người thiếu kinh nghiệm vì sẽ không có cơ hội học hỏi, thực tập. Bài này không viết với mục đích tranh luận là có nên để người chưa có kinh nghiệm làm việc hay không.
Đệ chỉ vì chuyện này mà nhớ tới chính mình, tới cộng đồng Việt bỏ xứ mà đi sau 1975. Người mình đến quê hương thứ hai với nhiều hoang mang, lo toan mọi việc với trở ngại chính là ngôn ngữ. Nhìn vào người di dân ở Đông Âu và Phi Châu mới tới và mới có việc như những người Cán Sư Y Khoa này mà nhớ tới người tị nạn năm xưa. Họ cũng sẽ trải qua một tiến trình mà người Việt đã trải qua trên đất Mỹ (và một số nước khác). Người bản xứ đã cưu mang chúng ta với lòng bao dung và sự kiên nhẫn. Nếu họ đã không chấp nhận người mới tới, không cho chúng ta cơ hội hội nhập (second chances to assimilate) thì ngày nay chúng ta đã không có được những người Việt ở tầng lớp trung lưu (và ngay cả thượng lưu).
Trả cái ơn này thì thật là khó; chỉ có cách là mình "Pay It Forward" (trả cái ơn cũ bằng cách làm ơn mới trong tương lai hay không nghĩ là mình mang ơn ai thì cũng trả trước biết đâu khi cần sẽ có người giúp mình) và thông cảm cho những hành động thiếu chuyên nghiệp của người đang học hỏi, thông cảm cho những hành động có vẻ như coi thường định chế xã hội (như lái xe ẩu tả, như chưa có tuân theo luật lệ nơi công cộng) của người mới định cư và đang tìm cách hội nhập. Một cộng đồng sắc tộc nào cũng cần vài ba thế hệ "hy sinh" cho con cháu mình hoàn toàn hội nhập.

Hướng Tới

Trên là chúng ta nên nhìn sự vật với con mắt bao dung vì nếu hai ba chục năm trước người bản xứ không có lòng bao dung thì chắc chúng ta không được như ngày nay.
Còn tương lai? Ở tuổi chúng ta thì hoặc là on top of the hill hoặc là over the hill. Có nghĩa là chưa đi xuống thì cũng sắp đi xuống. Sự thật này tạo không ít sự bi quan cho chúng ta.
Hôm thứ Sáu cuối năm, Đệ vào Dan Abraham Healthy Living Center để đi bộ như mọi ngày. Bỗng nghe, sau lưng có tiếng "lịch kịch, lịch kịch". Khi người này chạy qua mặt thì Đệ mới thấy là anh ta mang chiếc "chân chạy" bên phải phía cụt chân (prosthetic running leg). Anh ta chạy mà vui vẻ mà không biểu lộ một mặc cảm nào. Đệ cứ nghĩ về anh ta mà nghĩ suy:

• Nếu chúng ta còn lành lặn, còn đi bộ được thì chúng ta đã và đang rất là may mắn. 
• Chúng ta phải vui sống trong bất cứ hoàn cảnh nào. 
• Tinh thần Kintsugi - Hoàn Mỹ là đáng cho chúng ta trân trọng, là điều chúng ta nên ghi nhớ trong đầu trong cách hành xử của mình. Mong lắm thay!

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Tuổi Bê thì còn chờ gì mà không "be wise".
"Life is a dream for the wise, a game for the fool, a comedy for the rich, a tragedy for the poor." Sholom Aleichem

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài

Sức Khoẻ: 12 Chiến Lược Khoẻ Mạnh cho Người Lớn Tuổi - CL1 - Năng Động

Thân chào các Bê (*),
Sang năm mới, loạt bài về sức khỏe của năm 2017đã hoàn tất:
Sức Khỏe: 12 Thói Quen của Người Khỏe Mạnh - Thói Quen 12: Lòng Biết Ơn, năm nay Đệ xin viết tiếp 12 bài về chiến lược (1) khỏe mạnh cho người lớn tuổi mà các chuyên gia Bác Sỹ của Mayo Clinic sẽ phát hành mỗi tháng một bài. Xin nói ngay là Đệ dịch cho thoát nghĩa (và thỉnh thoảng dịch... liều); viết là viết lăng nhăng cho đầu óc hoạt động. Bản chính bằng tiếng Anh bao giờ cũng là đúng và chính xác hơn. Nếu Bê có thì giờ thì xin đọc bản gốc; nếu cần thì nhờ con cháu nói đọc dùm...

Hình của Mayo Clinic

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Thời nay, mọi người đều chuyển hướng về phương pháp dự phòng (thay vì chờ có bệnh mới chữa) trong chuyện lão hóa và sức khỏe trong tuổi già. Điều này thật đáng kể vì đã có nhiều bằng chứng là cách sống ảnh hưởng lâu dài tới sức khỏe. Phần nhiều sự suy sụp trong lão hóa là do sống đời cô đơn, cô lập hơn là do chính sự lão hóa. Nghiên cứu cho thấy là hoạt động cơ thể (physical activity) và thể dục (exercise) là "thuốc" phòng chống (hay làm chậm) những bệnh tật liên quan đến sự già yếu.

Hoạt động cơ thể và thể dục.

Đa số chúng ta cho rằng chú tâm vào và theo đuổi những chương trình thể dục là điều chính trong cách ta hoạt động cơ thể. Chữ "tập" (exercise) thường được gán với chuyện tập trong phòng thể dục (gym) hay là trong lớp thể dục. Một số khác thì chú trọng vào việc đi bộ 10,000 bước mỗi ngày. Tuy nhiên, việc vận động cơ thể không chỉ giới hạn vào những việc nêu trên.
Bất cứ vận động cơ thể nào giúp chúng ta rời xa cái ghế bành (off the couch) và di chuyển đều quan trọng trong việc giúp cho sức khỏe tăng tiến. Những hoạt động này được tóm lược trong bốn chữ cái NEAT. Bốn chữ cái NEAT do Mayo Clinic đặt ra và để chỉ NonExercise Activity Thermogenesis--hoạt động thường ngày (không tập) và tạo (tiêu) nhiệt như lau nhà, làm vườn, rửa xe.
Di chuyển nhiều tạo ảnh hưởng tốt cho sức khỏe. Chúng làm giảm hiểm nguy về bệnh tim mạch và tiểu đường. Chúng tăng cường xương và cơ bắp. Với người bị thấp khớp (arthritis), di động làm giảm đau, tăng tầm di động (range of motion), và tăng sức chịu đựng (endurance). Ngay cả những thể dục nhẹ trong buổi tối cũng làm Bê bớt cảm thấy căng cứng (feeling stiff) sáng hôm sau.
Bằng cách mở rộng tầm nhìn và tập trung vào việc vận động nhiều hơn, chúng ta có thể tự tạo cơ hội để vận động trong đời sống ngày càng già đi của chúng ta (cầu thang máy hay cầu thang bộ là một câu hỏi nên hỏi mỗi khi phải lên tầng trên). Tóm lại là tất cả mọi vận động cơ thể đều quan trọng cho sức khỏe của Bê.

Ảnh Hưởng của Vận Động Cơ Thể trên Khả Năng Nhận Biết

Vận động thường xuyên có ảnh hưởng tốt cho sự nhận biết (cognitive impact). Người năng động thường ít bị suy sụp trong khả năng nhận thức và, hơn nữa, ít bị hiểm nguy mắc bệnh lãng trí (Alzheimer's disease). Hoạt động trong tuổi trung niên và tuổi "chớm" già làm chậm tiến trình mất trí nhớ (với người có di truyền lãng trí) trong tương lai.
Hiệu ứng tốt trên tâm thần của việc vận động cơ thể là tránh được tâm trạng buồn bực, buồn chán, buồn khổ. Do đó mà giảm được việc phải uống thuốc chống trầm cảm. Chúng còn giữ vai trò giảm thiểu căng thẳng (stress reliever) và giúp việc kiểm soát sự đau đớn (nếu có) vì endorphins được tạo ra khi vận động và endorphins có hiệu lực 10 lần mạnh hơn morphine (chất ma túy trong thuốc phiện là giảm đau nhưng lại gây nghiện). Ảnh hưởng trên não của việc vận động là thật sự giúp cho đời sống có phẩm chất lâu dài: Chờ gì nữa mà không vận động?

Nghĩ lại về cách tiếp cận với thể dục

Căn bản của thể dục không thay đổi khi chúng ta thêm tuổi. Bốn phần căn bản của thể dục cho người lớn tuổi vẫn là tập cho mạnh (strength training), thể dục háo (dưỡng) khí (aerobic exercise), tập thăng bằng (balance) và tập sự dẻo dai (flexibility). Bê có vận động mà gồm đủ cả bốn phần không?
Nếu Bê mới bắt đầu vận động thì quan trọng là tập cho mình có niềm vui khi tập. Khi đã có vận động trong cuộc sống hằng ngày thì Bê sẽ bắt đầu thấy kết quả tốt. Rồi sau đó, hãy bắt đầu nghĩ đến việc tham gia những chương trình vận động cơ thể tập thể. Gặp gỡ, trao đổi với những người năng động trong các chương trình này là rất tốt.

Kết

Phát triển một ý muốn đem sinh hoạt vận động cơ thể và thể dục vào đời sống hàng ngày là quan trọng cho việc giúp Bê có "một tinh thần minh mẫn trong một cơ thể khỏe mạnh". Đây là một đầu tư lâu dài cho đời sống tương lai. Một đầu tư mà Bê có thể kiểm soát và mang lại lợi lớn. Đây chính là nền tảng của Suối Nguồn Tuổi Trẻ (Fountain of Youth)!

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Già đi (lão hoá) là tiến trình tất yếu không cưỡng được; nhưng biếng nhác không phải là tất yếu trong tuổi già.
(1) Chữ "strategies", mà tác giả dùng trong loạt bài này, có nghĩa là chiến lược. Đệ thấy là chữ "tactics" (chiến thuật) là hợp hơn nhưng để tôn trọng quyền của tác giả xin dịch là "chiến lược".

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. 12 Strategies for Healthy Aging: Strategy 1 - Move More 
C. Bốn căn bản cho vận động cơ thể (aerobic exercises là "thể dục háo (dưỡng) khí" nhưng có lẽ mọi người quen với "thể dục nhịp điệu" hơn)

   The Basics: Build Muscle for Better Health
   What is aerobic exercise and how does it affect diabetes?

   Balance Training
   Stretching and Flexibility: 7 Tips

S.M.A.R.T. 2018

Thân chào các Bê (*),
Hôm qua "tống cựu" thì hôm nay phải "nghinh tân": năm 2017 với hơn 11 tháng dưới triều đại Trump rồi cũng đi vào lịch sử.

• Thị trường chứng khoán Dow Jones tăng hơn 5 ngàn điểm (phụ chú D) trong năm 2017. Nói chung là các Bê nào có tiền đầu tư thì năm 2017 là một năm khá tốt. Nhưng cuộc sống đâu phải chỉ có tiền không, phải không? 
• Sự thay đổi trong (đạo đức) xã hội là ngoài sức tưởng tượng của con người... Sự dối trá (công khai) của chính trị gia là đáng kinh ngạc. 
• Phong trào tố cáo những sai phạm trong lãnh vực tình dục của giới có chức có quyền (phong trào "#MeToo") đã và sẽ là nguồn hy vọng cho những người thật sự mong sự tốt đẹp cho xã hội con người. 
• Còn cá nhân chúng ta thì năm vừa qua phải nói là có bao cơ hội để nhìn lại chính mình qua những việc mình ủng hộ cũng như những việc mình chống đối.

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Trước hết là xin Bê đọc lại S.M.A.R.T. 2017 để gợi nhớ lại S, M, A, R, và T là những tiêu chuẩn gì mà chúng ta có thể áp dụng vào việc đặt ra những quyết tâm cho năm 2018 (New Year Resolutions).

Điều phải nói ngay ra đây là không nhất thiết là phải có quyết tâm vào đầu năm đâu! Bất cứ lúc nào có quyết tâm làm điều gì mới, tốt, và lành mạnh đều là tốt hết.
Người Tây Phương có lệ hạ quyết tâm vào đầu năm cũng chẳng là điều gì đáng chỉ trích:

• Ai muốn tin vào hiệu ứng đầu năm (một khởi đầu mới) trong việc quyết thay đổi hoặc vạch ra đường hướng cho tương lai thì cứ việc... hạ quyết tâm. 
• Ai không tin vào mốc nhân tạo (artificial milestone) thì không cần có  New Year Resolution (NYR). 
• Cái quan trọng là mình có muốn, có mong đạt được cái gì hay hơn, mới hơn và lành mạnh hơn trong năm mới (hay tương lai) hay không chứ không phải thấy người khác có NYR thì mình cũng có... mà không nhớ, không làm!

Phụ chú C (và nhiều trang mạng khác) có đưa ra 10 quyết tâm hàng đầu cho năm 2018. Bê có thể tìm những quyết tâm tương tự bằng cách Gúc Gồ "2018 new year resolution". Quyết tâm gì thì xin Bê cũng tìm cách dùng tiêu chuẩn S.M.A.R.T và hơn nữa cho một số người thân (hoặc mọi người) biết để ủng hộ cho quyết tâm của Bê.

NYR của Đệ? Trong năm 2018, 

• Đệ sẽ viết thêm 12 bài mới về sức khỏe như đã viết trong năm 2017. Mười hai bài này sẽ bổ sung cho 12 bài trong năm 2017. Mỗi tháng các Bác Sỹ chuyên gia của Mayo Clinic sẽ phát hành một đề tài mà Đệ sẽ dựa vào đó mà viết.
• Mỗi tháng trong năm 2018 sẽ làm một video khoảng 5 phút; có thể là lồng tiếng hát mà thời báo địa phương bình bầu là giọng hát... lười biếng nhất năm 2017 (1). Videos là làm cho chính mình (private collection) không nhất thiết là gởi ra ngoài (qua Youtube).

Chúc các Bê một năm mới nhiều sức khỏe và nhiều may mắn cũng như vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Đã hơn 60 tuổi thì sống là để vui với con cháu, với người và với đời. Con tạo xoay vần thì đã, đang và vẫn sẽ xoay vần thôi. Có gì mà ngạc nhiên hoặc bực tức phải không?
(1) Dạ, chủ báo và người đọc cũng chỉ là một người.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài 
B. S.M.A.R.T. 2017 
C. Top 10 New Year’s Resolutions for 2018
D. A Dow Jones Industrial Record: 5,000 Points Higher in Just 1 Year
E. The top 7 media stories of 2017