Tản mạn về ngày Tưởng Nhớ--Memorial Day 2018

Thân chào các Bê (*),
Hôm nay, thứ Sáu trước ngày thứ Hai Memorial Day 2018, ngồi trong sở làm nghĩ đến một đề tài mà Đệ viết hàng năm:

• Tản mạn về ngày Tưởng Nhớ--Memorial Day 2017
• Tản mạn về ngày Tưởng Nhớ--Memorial Day--2016 
• Tản mạn về ngày Tưởng Nhớ--Memorial Day - 2015

Ngày nay, ngày lễ này đã thành ngày để đánh dấu mùa Hè bắt đầu ở Bắc Mỹ. Ai cũng mừng vui về cuối tháng năm thì gần như chắc là không còn lạnh nữa. Nhưng nguồn gốc sâu đậm của ngày này vẫn là ngày để tưởng niệm người đã mất. Đặc biệt là những người lính chiến đấu và hy sinh cho quê hương của họ. Sự gian khổ của họ thường ít được nhắc đến vì con người sống ngày càng bận rộn. Người sống có quá nhiều lo âu, toan tính cũng như mộng ước nên thời giờ đâu mà nghĩ đến người đã ra đi!

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Trong những năm trước Đệ đã đề cập đến những cay đắng xót xa của người lính cũng như sự tàn nhẫn của chiến tranh, năm nay xin chỉ viết thêm một đoạn ngắn như một lời tri ân đến người lính đã nằm xuống.
Thành ngữ tiếng Anh "A bridge too far" (Một chiếc cầu quá xa) là từ lời chống chế của Trung tướng Frederick Browning (British Lieutenant-General) khi nói tới thành quả của trận đánh (đệ nhị Thế Chiến) để kiểm soát chiếc cầu Arnhem: “... I always felt we tried to go a bridge too far”.  (Tôi luôn nghĩ là chúng ta gắng chiếm một chiếc cầu quá xa) để chỉ nỗ lực tiến chiếm cầu Arnhem trên dòng sông Rhine. Nói gì thì nói, thành quả của trận đánh là sự tổn thất về nhân sự của cả hai bên. Càng anh dũng chiến đấu thì tổn thất càng nặng cho người lính chiến.
"A bridge too far" trở thành thành ngữ để chỉ những nỗ lực quá sức con người. Một thứ "impossibility" mà dù cho người lính đã được huấn luyện trong quân trường và trải nghiệm ngoài chiến trường với châm ngôn "không trở ngại nào không thể vượt qua", cũng phải thốt lên là "a bridge too far": đưa quân tiến chiếm cầu Arnhem (trên đất Hòa Lan; Netherland) chỉ hai tháng sau khi giải phóng Paris là đưa quân vào tử địa! (vì có ít nhất hai chiến đoàn thiết giáp SS Panthers và vì cuộc tiến quân gặp trở ngại chậm trễ nên quân Đức có thì giờ thêm để phòng thủ). Trong văn chương, chúng ta cũng hay dùng một thành ngữ : "Nhất tướng công thành, Vạn cốt khô" (Tướng thành công thì là công sức của vạn người lính hy sinh).
Bê nào thích tìm hiểu thêm trận đánh này thì vào phụ chú B. Ở đây, Đệ xin chỉ tản mạn về người lính với nỗi oan khiên trong sứ mạng chiến đấu. Anh, Mỹ, Ba lan, Đức, Hòa Lan đều có lính trong trận này. Người dân địa phương cũng không thoát khỏi nỗi oan khiên của chiến tranh giáng xuống đầu họ!
Nói đến chuyện người mà thật ra là xót xa chuyện mình! Người dân Việt đã kinh qua bao nhiêu cái "bridge too far", rồi?

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Tuổi Bê thì cũng đã kinh qua cuộc chiến Việt Nam với bao mất mát cả hai phía Bắc và Nam. Chiến tranh thật tàn nhẫn!

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. A Bridge Too Far

Paradox - Nghịch Lý

Thân chào các Bê (*),
Hôm nay lại xin viết nhăng về một đề tài khá gần gủi với Bê nào thích đọc sách báo, thích nghe tin tức, thích quan sát và nhận xét. Tại sao có người rất giỏi (chữ), rất thông minh mà khi viết thì người đọc không mấy hưởng ứng? Có lẽ là những người này (khi viết) thiếu một "kỹ thuật", một "kỷ xảo" và người đọc cho là thiếu sự tinh tế (not tactful, not thoughtful, not perceptive). Cái kỷ xảo đó là cách người viết, người nói dùng "nghịch lý" (paradox) trong câu văn, câu nói. Cái hay của paradox là làm cho người đọc, người nghe phải suy nghĩ, phải động não. Và thiên tài dùng nghịch lý trong văn chương thì không ai khác hơn Sư tổ Thi hào Shakespeare...

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...

Trước hết xin nói về những cái không phải là paradox.

• Oxymoron (mâu thuẫn): không phải là nghịch lý vì chỉ ra sự đối nghịch trong cách dùng chữ. Thí dụ, người Mỹ hay dùng cụm từ "pretty ugly" (kha khá là xấu; "pretty" trong câu này có nghĩa là "khá là" nhưng cũng thường có nghĩa là "xinh đẹp"). Vậy cho nên "pretty ugly" là oxymoron vì vừa có từ "đẹp" vừa có từ "xấu" ở cạnh nhau (juxtaposition).
• Irony (oái oăm; tréo cẳng ngỗng): tình huống trớ trêu như cha làm quan tòa mà con đi ăn trộm.
• Antithesis (phản đề): Phản đề chỉ là một nửa của bộ đôi "đề/phản đề" (thesis/antithesis). Một người có thể là con gái (của Mẹ Cha) mà vừa là Mẹ của các con mình.
• Logic/Illogic (Phạm trù Hữu Lý/Phi Lý): Phi lý hay vô lý rất khác với nghịch lý. "Phi" hay "vô" là không có lý; ví dụ như "heo biết bay" (pig can fly). Nói heo biết tự bay là vô lý!
• Paradigm (mô thức): Kiểu mẫu được trình bầy ở dạng tổng quát. Một tiêu chuẩn được định đặt hoặc công nhận; thí dụ như câu: "Quả dất thì tròn". Mặc dầu quả đất đã được chứng minh là một quả cầu 3-D không hoàn toàn tròn.
• Không tên số 1: Xin lấy một thí dụ trong đời sống hằng ngày khi còn chụp hình với phim do hãng Kodak (hoặc Fuji) bán. Chụp hình xong phải tráng phim và in ra hình trên giấy. "Không tên số 1" là khi ra ngoài chụp hình, cả tháng sau mới mang phim đi rửa mà lại đòi rửa trong một giờ (1 hour photos). Muốn gấp có hình sao không mang rửa hình ngay sau khi chụp?
• Không tên số 2: Bê tự nghĩ dùm.

Những hạng mục trên không phải là Paradox nhưng Paradox có thể bao gồm những hạng mục trên: nghịch lý thường được trình bầy giống như là vô lý nhưng thật sự lại thường là có lý. Thí dụ nổi tiếng trong Đông Y là dùng nhiệt để giải nhiệt: con bệnh đang sốt cao mà Đại phu bốc thuốc cho tăng nhiệt thì người "phàm" như chúng ta thấy nghịch lý vì lẽ thường thì muốn giảm thân nhiệt thì Tây Y nhúng trẻ nhỏ vào nước lạnh hoặc nước đá. Ấy mà Đông Y lại hay trong trường hợp dùng nhiệt chống nhiệt nếu Đại phu nhìn ra là con bệnh nóng nhưng là do "giả nhiệt". Giả nhiệt là khi cơ thể tự tăng nhiệt để chống bệnh hoặc ngoại thể (vi trùng, vi khuẩn) xâm nhập. Trong trường hợp này thì giữ nhiệt độ cao là cần thiết; chứ đừng thấy nóng mà vội tìm cách hạ thân nhiệt. (1)

Một thí dụ khác là khái niệm "dĩ độc trị độc" (dùng độc chống độc) mà Bê thường nghe. Cái paradox này được dùng khá nhiều trong nghề thuốc, cả Tây Y lẫn Đông Y; nhưng để tránh viết ra đây những trường hợp dĩ độc trị độc trong Y khoa vì có người lại hiểu sai mà dùng bậy thì nguy hiểm đến tính mạng.

Xin chỉ kể thêm một thực hành mà chuyên viên chữa cháy rừng (forest fire fighters) áp dụng là dùng lửa chống lửa: Cháy rừng nhờ gió và cây để lan rộng. Chuyên gia chữa cháy rừng nhìn hướng gió và đi xuôi hướng gió mà chọn một diện tích đất mà khai quang, triệt hạ cây cỏ (có khi dùng lửa thiêu rịu cây cỏ). Khi lửa theo gió lan đến vùng này thì vì không còn cây cỏ nên lửa rừng phải ngừng lại. Đây là dùng lửa chống lửa.

Nhận Xét

• Nhà hàng đông khách mới đông khách - Thường người ta có ấn tượng là nhà hàng có ngon thì mới đông khách; và từ đó mọi người đổ xô vào các nhà hàng đã đông khách.
• Người đang có việc làm dễ kiếm việc - Có lẽ là khi đi phỏng vấn cho việc mới, người đang có việc tự tin hơn và người phỏng vấn có bằng chứng đáng tin cậy là người xin việc "employable".

Các phụ chú là những trường hợp nghịch lý trong văn chương; Bê nào có thì giờ xin đọc thêm. Ở đây Đệ xin nêu ra một số nghịch lý trong văn chương:

•     "I never tell the truth" (Tôi không bao giờ nói thật) - Vậy tuyên bố này có đáng tin cậy không?
•     "I am nobody" (Tôi không là ai cả). Câu này thường được người nghe đồng ý nhưng suy cho kỹ thì không có nghĩa.
•     “I can resist anything but temptation.” (Tôi có thể cưỡng lại bất kỳ điều gì; ngoại trừ sự cám dỗ) – Oscar Wilde
•     “I must be cruel to be kind.” (Tôi phải tàn nhẫn để tỏ lộ lòng tốt) - Hamlet, William Shakespeare.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Ở tuổi Bê thì chắc hẳn là đã nghe, đã thấy nhiều nghịch lý trong đời.
(1) Giả nhiệt là đối nghịch với thực nhiệt. Giả nhiệt là hiện tượng cơ thể tạo sốt để chống bệnh. Thực nhiệt là nóng do căn bệnh gây ra. Chỉ khi đại phu chuẩn đoán là giả nhiệt thì mới bốc thuốc tăng nhiệt. Bê nào không rành về Đông Y (như Đệ đây) thì chớ có bốc thuốc mà mang họa!

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài

B. Literary Devices
C. Forbes - 30 Powerful Quotes on Failure

Sức Khoẻ: 12 Chiến Lược Khoẻ Mạnh cho Người Lớn Tuổi - CL5 - Ngủ Đầy Đủ

Thân chào các Bê (*),
Về già thì ngủ ngon giấc là một trong những thử thách khó nhất trong cuộc sống. Chứng mất ngủ trở nên phổ biến vì những thay đổi về cách ngủ và sức khỏe. Chứng mất ngủ có thể ảnh hưởng đến cả tinh thần và thể chất. Cải thiện khả năng ngủ là điều cần thiết để lão hóa cũng như một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên.



(Hình từ phụ chú B)

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...

Nguyên nhân của chứng mất ngủ

Các nghiên cứu cho thấy ngủ ít hơn 7 giờ mỗi đêm có liên quan đến tỷ lệ tử vong cao hơn. Thật không may, rối loạn liên quan đến giấc ngủ trở nên phổ biến hơn với tuổi tác. Người lớn tuổi thường phát triển các tình trạng sức khỏe có liên quan đến chứng mất ngủ như viêm khớp, bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), tình trạng tuyến tiền liệt và tuyến giáp hoạt động quá mức. Việc thiếu ngủ có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và thời gian hồi phục nếu bị bệnh. Không ngủ đủ giấc cũng có thể làm tăng nguy cơ bị cao huyết áp, bệnh tim và tiểu đường. Nếu nghi ngờ rằng mình có tình trạng tiềm ẩn như ngưng thở khi ngủ (apnea), trầm cảm hoặc đau làm trở ngại giấc ngủ, hãy tham khảo ý kiến ​​với bác sĩ. Điều trị hiệu quả có thể dẫn đến giấc ngủ ngon hơn. Kiểm tra với bác sĩ để xem liệu các loại thuốc bạn dùng có thể liên quan tới chứng mất ngủ hay không. Điều tra tất cả các sản phẩm không kê toa (over the counter) bạn dùng để xem chúng có chứa caffeine hoặc các chất kích thích khác như pseudoephedrine hay không. Hãy chắc chắn rằng thuốc giảm đau bạn dùng là đủ hiệu quả để kiểm soát cơn đau của bạn suốt đêm.

Tác động của nhận thức

Trầm cảm, lo lắng và căng thẳng có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ. Thiếu ngủ có thể ảnh hưởng đến trí nhớ và sự phán đoán. Lo âu hàng ngày, cũng như các rối loạn lo âu nghiêm trọng hơn, có thể làm gián đoạn giấc ngủ. Lo lắng về tài chính hoặc sức khỏe xấu có thể khiến tâm trí hoạt động vào ban đêm làm khó ngủ. Các sự kiện cuộc sống căng thẳng như cái chết hoặc bệnh tật của một người thân yêu, ly hôn, nghỉ hưu, hoặc mất việc làm cũng có thể dẫn đến chứng mất ngủ. Giấc ngủ đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp củng cố trí nhớ để có khả năng nhớ lại trong tương lai. Khi thiếu ngủ, bạn sẽ không thực hiện tốt các nhiệm vụ tinh thần phức tạp và thời gian phản ứng của bạn có thể chậm hơn trong khi lái xe khiến bạn có nguy cơ bị tai nạn cao hơn. Hãy chắc chắn rằng bạn cải thiện thời gian và chất lượng giấc ngủ của bạn. Nó sẽ nâng cao chất lượng cuộc sống của bạn.

Thay đổi lối sống

Đôi khi cách tiếp cận hiệu quả nhất để cải thiện giấc ngủ của bạn đến từ những thay đổi trong lối sống của bạn. Chất lượng giấc ngủ có thể được cải thiện với tập thể dục hàng ngày đầy đủ, hạn chế dùng các chất kích thích, và tạo thói quen đi ngủ trong yên tĩnh. Đồ uống có chứa caffein có thể khiến bạn không ngủ được. Nicotine trong các sản phẩm thuốc lá có thể gây mất ngủ. Hạn chế sử dụng rượu có thể giúp ngăn ngừa giấc ngủ không an giấc và thường xuyên thức giấc. Quán sát thói quen đi ngủ của mình để tìm ra tại sao môi trường ngủ không hoàn hảo. Đừng tham gia vào các hoạt động kích thích trước khi đi ngủ. Dùng thuốc trước khi đi ngủ, đặc biệt là thuốc giảm đau, trong thời gian thích hợp để có kết quả. Tránh TV, máy tính và các thiết bị điện tử khác ngay trước khi đi ngủ vì ánh sáng có thể ảnh hưởng đến chu kỳ giấc ngủ của bạn.
Tạo ra một nghi thức đi ngủ thư giãn bao gồm nhạc nhẹ, đọc tài liệu in hoặc thiền định, có thể giúp bạn chuẩn bị cho giấc ngủ. Tham gia vào các hoạt động để kiểm soát hơi thở, nhịp tim, căng cơ và tâm trạng của bạn.

Kết

Ngủ ngon giấc không phải là giấc mơ. Thay đổi thói quen ngủ của bạn và giải quyết bất kỳ nguyên nhân cơ bản của chứng mất ngủ, chẳng hạn như điều kiện y tế hoặc thuốc men, có thể phục hồi giấc ngủ yên tĩnh cho nhiều người. Ngay cả khi tham gia vào một số nghi thức mới, vào ban đêm, có thể cải thiện giấc ngủ. Thay vì trằn trọc hoặc đếm cừu, hãy ngủ đủ giấc là ưu tiên hàng đầu trong kế hoạch lão hóa khỏe mạnh của bạn.

MỤC TIÊU: Kết hợp một thay đổi mới để bạn có thể ngủ từ 7 đến 8 giờ mỗi đêm.

Hành động bây giờ

• Quan sát những gì bạn ă un và uống. Tránh các bữa ăn lớn và đồ uống trước khi đi ngủ để giảm nguy cơ GERD và cải thiện giấc ngủ của bạn. Uống ít hơn trước khi đi ngủ, do đó bạn sẽ không phải đi tiểu thường xuyên.
• Làm cho phòng ngủ của bạn thuận tiện cho giấc ngủ. Đừng tham gia vào các hoạt động khác chuyện ngủ, trong phòng ngủ.
• Tìm cách giảm đau. Nếu một tình trạng đau đớn làm bạn khó chịu, hãy chắc chắn rằng thuốc giảm đau bạn dùng là đủ hiệu quả để kiểm soát cơn đau của bạn trong khi bạn đang ngủ.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Cái khổ của tuổi già là ít ngủ mà sẽ thức (rất dễ tỉnh ngủ); nên càng phải ráng hoạt động (nhẹ) lúc ban ngày cho cơ thể mệt đủ vào ban đêm mà ngủ.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. CL5 - Ngủ Đầy Đủ
C. 5 ways to sleep soundly