Thân chào các Bê (*),
Hôm nay lại xin viết lăng nhăng. Đề tài thì dễ gây động chạm nhưng không viết thì tình trạng ngày càng tệ hại. Bài này xin chỉ đề cập chung chung mà không chỉ thẳng ra là ai vì lý luận sau đây khá là phổ biến trong cộng đồng người Việt định cư tại Hoa Kỳ:
Tu Chinh Án thứ Nhất (TCA1) trong Hiến Pháp Hoa Kỳ (the First Amendment Right) là tuyệt đối.
Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Trước hết xin "disclaim" là Đệ không phải là luật gia và cũng không rành về Hiến Pháp Hoa Kỳ như Đệ mong ước.
Nhưng cũng xin nói ngay là: Tự do ngôn luận (tự do phát biểu; First Amendment of the Bill of Rights) không mang tính tuyệt đối:
Phụ chú C, ghi nguyên văn TCA1: “Congress shall make no law respecting an establishment of religion, or prohibiting the free exercise thereof; or abridging the freedom of speech, or of the press; or the right of the people peaceably to assemble, and to petition the Government for a redress of grievances.” — The First Amendment
Như trong phụ chú B, Freedom of Speech and of the Press được diễn nghĩa như sau:
Freedom of Speech and of the Press: The First Amendment allows citizens to express and to be exposed to a wide range of opinions and views. It was intended to ensure a free exchange of ideas even if the ideas are unpopular. Freedom of speech encompasses not only the spoken and written word, but also all kinds of expression (including non-verbal communications, such as sit-ins, art, photographs, films and advertisements). Under its provisions, the media— including television, radio and the Internet— is free to distribute a wide range of news, facts, opinions and pictures. The amendment protects not only the speaker, but also the person who receives the information. The right to read, hear, see and obtain different points of view is a First Amendment right as well. (Tạm dịch: Tu chính án bảo vệ không những người phát biểu ý kiến mà cả người nhận những ý kiến này. Quyền đọc, nghe, và thấy những ý kiến trái chiều cũng nằm trong tu chính án số một)
Định nghĩa trên thì không có gì tranh cãi; nhưng phần ít người chịu để ý là TCA1 nhắm vào chính quyền (ba ngành Lập pháp, Tư pháp và Hành pháp). Chính quyền không thể làm luật, thi hành luật, và áp dụng luật đi ngược lại TCA1.
Chứ Tư Nhân KHÔNG bị buộc vào TCA1. Lấy thí dụ:
- đài truyền hình, đài phát thanh vẫn có quyền cấm người phát biểu nói những lời tục tĩu khi phát ngôn trên sóng.
- Facebook (FB) vẫn có quyền ghi dấu những posting mà FB phát hiện là bịa đặt.
- Nếu quý vị nào không tin thì xin thử vào nhà thờ Công Giáo của người Việt tại Hoa Kỳ và nói những lời bất kính về Đạo và Chúa Giêsu; thử xem sao!
Lại nữa,
TCA1 không mang tính tuyệt đối vì ngay như chính quyền cũng có thể giới hạn sự tự do ngôn luận: (trích phụ chú C ở chú thích 1)
- Xin chỉ ra một vài thí dụ (xem nguyên văn ở chú thích 1):
- Speech that incites others to commit crimes is prosecuted by the government. If you tell a crowd to smash store windows and set fires and they do it, you’ve committed a crime. Tạm dịch: Chính quyền sẽ truy tố ai khích động người khác vi phạm luật. Nếu bạn khích động đám đông ném đá vào cửa kính nhà hoặc tiệm rồi phóng hỏa. Nếu họ làm thì chính bạn cũng mắc tội khích động vì xíu dục không được TCA1 bảo vệ.
- Lying to Congress or a federal agent is a crime. If you lie to an FBI agent, you can be prosecuted under 18 U.S.C. 1001 and face five years in federal prison. Tạm dịch: Nói láo với Quốc Hội hay nhân viên FBI (cơ quan Điều Tra Liên Bang) là phạm pháp. Lời khai láo không được TCA1 bảo vệ.
Xin đừng là xin đừng cái gì?
Xin các quý vị làm truyền thông cho cộng đồng Việt Nam:
- Xin đừng diễn dịch những sự kiện về luật pháp Hoa Kỳ nếu chính quý vị cũng chỉ biết... một phần. Thí dụ như gào lên là TCA1 là tuyệt đối: Tôi muốn nói gì tôi nói, vân vân...
- Quý vị biết là Hiến Pháp Hoa Kỳ có TCA1 nhưng quý vị lại không thật sự hiểu TCA1. Mong là lần tới xin quý ông, quý bà bỏ chút thời giờ mà làm "homework" trước khi lên sóng, lên mạng.
- Mong lắm thay!
Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,
Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Tuổi Bê thì chắc nghe "tin láo" nhiều lần rồi!
(1) Trích phụ chú C:
If your idea of protesting involves graffiti, breaking windows, fighting and setting fires, then that’s not protected speech.
The government prohibits Americans from threatening the president of the United States. While expressing a hope that the president is assassinated is protected speech, making a credible threat to do it yourself can land you in federal prison.
The government also limits the free speech of members of the military. Article 88 of the Uniform Code of Military Justice, 10 U.S.C. 888 prohibits a commissioned military officer from using contemptuous words against the president, Congress and others. Gen. Stanley McChrystal exercised his First Amendment rights in a Rolling Stone interview in 2010 and was relieved of his command in Afghanistan.
Lying to Congress or a federal agent is a crime. If you lie to an FBI agent, you can be prosecuted under 18 U.S.C. 1001 and face five years in federal prison.
Making a bomb joke in an airport within earshot of TSA is prohibited. The government views it as a necessary infringement on the right to free speech in order to keep people safe. You can be arrested.
Schools enforce dress codes that limit students’ freedom of expression. While students do have First Amendment rights, if their speech is disruptive to the classroom or school, it can legally be prohibited.
In some cases schools can limit the free speech of student newspapers. And many colleges and universities are penalizing students for their social media behavior. This is such a new area there isn’t much guidance from the courts, but it’s happening.
While students can pray in public schools, school officials cannot lead prayers without violating the Establishment Clause.
Speech that incites others to commit crimes is prosecuted by the government. If you tell a crowd to smash store windows and set fires and they do it, you’ve committed a crime.
Obscenity runs afoul of the First Amendment even though courts struggle to define what it is. Child pornography has no First Amendment protection whatsoever.
While opinion is protected speech, slanderous or libelous speech is not.
The state limits what can be said on the radio and what kind of language and images can be broadcast over the public airwaves.
The government enforces copyrights and trademarks. You don’t have the freedom to express yourself with someone else’s property.
Yet even with these exceptions to the First Amendment, we still have a vibrant, broad right to express ourselves.
Common-sense limitations on free speech hasn’t resulted in a feared slippery slope resulting in our free expression rights being confiscated. Our constitutionally protected right to bear free expression remains.
No amendment is absolute. Peace.
