Khoa Học Vận Hành - Operations Research

Thân chào các Bê (*), 
Hôm nay thì xin viết về một ngành học đã có từ lâu nhưng có thể nói là khá xa lạ với một số chúng ta, đầu tắt mặt tối vì cơm áo gạo tiền: ngành Khoa Học Vận Hành (hay còn gọi là Vận Trù Học). Chúng ta hưởng thành quả của Khoa Học Vận Hành hằng ngày nhưng chúng ta cứ tưởng đó là thành quả của... "computer".

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Thật sự mà nói thì KHVH có trước thời computer. 

• Một thí dụ kinh điển là việc áp dụng KHVH cho kế hoạch của phe Đồng Minh, đổ bộ vào bờ biển Normandy (Normandy Landings), để bắt đầu cho chiến dịch giải phóng nước Pháp trong WWII. Cuộc đổ bộ rất quy mô và đòi hỏi sự bảo mật tuyệt đối (để giảm tỷ lệ tổn thất vì quân Đức không biết được là quân Đồng Minh sẽ đổ bộ "when,where, and how"
  
  
• Một thí dụ khác là hệ thống kiểm soát không lưu (Air Traffic Controller). Ở đây xin không nói là thành quả của nước nào; mà chỉ xin nói là đây là thành quả của loài người: biết bao công sức và đóng góp của con người mà ngày nay chúng ta qúa quen thuộc với thành quả của nó nên chúng ta "tưởng" đây là chuyện đương nhiên. Máy bay mà trễ 30 phút  thì chúng ta rên rỉ, chúng ta càm ràm! Một cơn bão, ở đâu đâu, cũng có thể ảnh hưởng tới chuyến bay (đi hay đến) tại địa phương mình. Việc chuyển đổi chuyến bay cũng là một vấn đề mà chúng ta "tưởng" là... dễ ợt. Giải quyết tất cả các chuyến bay cũng như đối phó với thiên tai và nhân tai là việc rất khó nếu không có những lý thuyết về KHVH.
  
  
• Một thí dụ trong thương mại là làm sao cho việc xếp hàng tại ngân hàng được hợp lý: chắc Bê thấy việc xếp hàng là... có gì đâu mà phải bàn luận. Not that simple! Ngân hàng không muốn số người xếp hàng quá 5 người. Vì người thứ sáu sẽ bỏ đi. Mà ngân hàng cũng không muốn mướn quá nhiều người phục vụ (bank tellers) để lúc nào cũng có người phục vụ khách hàng ngay lập tức (vì sẽ tốn kém trả lương). 
  
  
• Siêu thị là một thí dụ khác. Số quầy mở (để tính tiền) thường là không bao giờ 100%. Vì phải điều nhân viên làm chuyện khác (thay vì đứng quầy với số ít khách hàng). 

Chuyện thời sự tại nước văn minh và hùng mạnh nhất thế giới là việc phân phối thuốc chủng ngừa Covid-19 tại Hoa Kỳ. Cho tới ngày viết bài này thì theo Đệ, đây là nỗi nhục của người công dân Hoa Kỳ: chính phủ chỉ huênh hoang, khoác lác là sẽ có trên dưới 20 triệu người được chủng ngứa trong năm 2020; thực tế chỉ có 2,1 triệu người được chích đợt đầu.

Chinh phủ Hoa Kỳ và quân đội Hoa Kỳ không phải là không có người tài, chỉ vì ông TT mải đi đánh gôn và bận tâm về cuộc bầu cử... hồi tháng Mười Một, 2020. Ông thì dốt mà chẳng có ai có khả năng nói cho ông biết là chúng ta phải có một phương sách cụ thể, một kế hoạch. tầm cỡ việc đổ bộ Normandy, để thành công trong việc phân phối thuốc chủng ngừa. Bây giờ đổ vấy cho cấp tiểu bang (cho việc chậm trễ) chứng tỏ là cấp liên bang không có kế sách đúng đắn. 

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân, 

Chú thích: 
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. May cho Bê là chúng ta sẽ được chủng ngứa sớm hơn đám trẻ.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. What is Operations Research?
C. Vận Trù Học
D. FlightRadar24 -- Flight Tracker App
E. Florida's first-come, first-serve Covid-19 vaccination plan for the elderly leads to scramble
F. Saving Private Ryan (1998)
G. US officials promised 20 million vaccinated against coronavirus by the end of the year. It's going slower than that