Sức Khỏe: 12 Thói Quen của Người Khỏe Mạnh - Thói Quen 3: Khẩu Phần

Thân chào các Bê (*),
Khi bài này đến với Bê thì đã là tháng Ba rồi đó. Ở tuổi này thời gian đi nhanh thật! (1)
Bài thứ ba này nói về phần ăn (và uống) trong mỗi bữa, mỗi ngày. Đương nhiên thiếu ăn thì suy dinh dưỡng; nhưng ăn quá nhiều thì lại béo phì (obese) và dễ mắc các bệnh trầm trọng khác...

Xin xem hai bài trước:

• Sức Khỏe: 12 Thói Quen của Người Khỏe Mạnh - Thói Quen 2 - Tha Thứ
• Sức Khỏe: 12 Thói Quen của Người Khỏe Mạnh - Thói Quen 1 - Vận Động

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...


(Hình từ dahlc.mayoclinic.org/)

Trước hết hãy theo dõi và nhận thức là mình thường ăn gì, ăn ở đâu (tiệm, nhà, tiệc, vân vân...). Rất nhiều khi chúng ta ăn không phải vì đói.

• Vui quá cũng ăn, buồn cũng... ăn! 
• Tiệc tùng thì... ăn! 
• Đúng giờ thì... ăn!
• Thấy thức ăn thì... thèm ăn!

Mục Tiêu: Tăng phần thức ăn lành mạnh và giảm phần thức ăn kém lành mạnh.
Hai điểm cần bàn:

1. Thức ăn nào là lành mạnh và không lành mạnh? Lành mạnh là theo Kim Tự Tháp Thức Ăn và nên nhớ là cơ thể cần cả ba nhóm tinh bột, đạm và mỡ. Không lành mạnh là thức ăn có ít dinh dưỡng mà lại có nhiều chất độc hại như 20 Foods That Are Bad For Your Health (Avoid Them!) Vài điểm về thức ăn không lành mạnh:
       * Thường là rất hấp dẫn! Đệ coi qua danh sách này và thấy mình thích cả mười mấy món!!!
       * Ăn trái cây chứ không uống "fruit juice" trong chai vì lượng đường thường rất cao trong fruit juice.
       * Thức ăn đã qua chế luyện thường không tốt, thí dụ ngũ cốc là tốt nhưng ngũ cốc đã tinh chế (processed grain) thì xấu như white bread sandwich (có ăn sandwich thì ăn whole wheat sandwich).
2. Ngay như thức ăn lành mạnh mà "ngốn" quá nhiều trong một ngày cũng là vấn đề cho sức khỏe. Đây cũng là đề tài chính cho bài này: Portion Size (Phần Ăn). 

Bắt đầu bằng nhận thức là bao nhiêu năng lượng (calories) mình nạp vào người mỗi ngày. Dùng Mayo Clinic Healthy Weight Pyramid Tool để tính số calories mình cần.

Rồi thực tập những điều sau để kiểm soát số lượng thức ăn mình nạp vào mỗi ngày:

Portion size vs. serving size (Phần ăn đối với Đơn vị thức ăn). Phần ăn là số lượng thực phẩm mà  Bê nạp vào (ăn và uống) mỗi bữa ăn. Trong khi Đơn vị thức ăn là số lượng chuẩn của một thực phẩm để tính năng lượng (calories) cũng như các chất khác như mỡ (fat), đường, muối, vân vân… Thường thì một đơn vị thức ăn là số lượng được giới thiệu là chuẩn cho một bữa ăn và có ghi trên nhãn những chỉ số mỡ, muối, đường, vân vân… Xin Bê đọc kỹ nhãn trước khi mua và trước khi ăn. Tạo thói quen này thì rất tốt trong việc kiểm soát lượng năng lượng, muối đường, mỡ trong môt đơn vị thức ăn. Cứ nhìn nhãn của một lon Coca Cola thì thấy là lon nước ngọt này gồm có HAI servings mà các chỉ số lại là số lượng tính trên MỘT serving!!! (2)

Để biết về đơn vị thức ăn thì Bê thử đổ thức ăn (thí dụ như “cereal”, đọc là ci-ia-ri-ô) vào chén với số lượng mình ăn hàng ngày. Rồi đổ số lượng này vào cái chén đong (measuring cup) để biết là mỗi ngày mình ăn mấy đơn vị cereal. So sánh với cách tính của Mayo Clinic ở trên để biết mình có ăn nhiều quá không. Bê có thể nói: “nhưng mà tôi không ăn cereal, thì sao?” Không ăn cereal là hơi bị thiệt thòi trong ẩm thực Hoa Kỳ. Nhưng không hề gì, thì cứ đọc tiếp phần tới về dùng mắt mà lường thức ăn…

Visual cues for a serving (dùng mắt mà lượng định). Thí dụ như thể tích của trái côn cầu hình ống trong côn cầu trên băng, hockey puck, là nửa cái bánh “Bagel”, nửa chén mì ống (pasta), nửa chén cereal (tương đương với một đơn vị thức ăn). Thể tích bộ bài lá là khoảng 3 ounces cá, 2/3 bộ bài là khoảng 2-1/2 ounces thịt, và 3 tới 4 hột xí ngầu là khoảng 2 ounces phô mai.

Focus on food quality (đặt trọng tâm vào phẩm chất). Phần này nguyên bản không dễ hiểu nên Bê nào thích nguyên bản thì vào phụ chú B. Đệ xin bàn là trên nguyên tắc thì thức ăn ở tự nhiên và tươi như quả nho tươi thì phẩm chất tốt hơn là nước nho chế biến từ quả nho. Tươi là tốt hơn đông lạnh, phơi khô, xay bột, nấu, vân vân... Tuy nhiên về khoái khẩu thì có lẽ là vấn đề khác, thí dụ như trái hồng khô, ai chê thì xin gởi cho Đệ!

Practice portion control (kiểm soát phần ăn). Phần ăn nhiều khi được định từ đồ đựng, bao bì. Tô quá to (không có tô nhỏ) mà đựng ít thức ăn thì đãi khách có hơi kỳ! Dùng những chỉ dẫn sau đây:

• Use a smaller 9” plate and fill half with fruits and vegetables Dùng dĩa nhỏ và thêm rau quả vào dĩa 
• Dish up your plate away from the table so you’re not tempted for seconds. Ăn xong là dọn chén dĩa khỏi bàn.
• Share an entrée or take home half your meal. Chia sẽ phấn ăn hoặc mang về một nửa
• Use prepared single servings. Mua và dùng thức ăn trong bao bì cho một phần ăn (mua bao có bốn phần ăn cho hai người là thế nào cũng có người ăn hơn một phần!)
• Measure out a serving instead of eating directly from the box or bag. Lầy thức ăn ra chén dĩa chứ đừng ăn từ trong bao (cứ thọc tay vào cái bag potato chips thì ăn hết bao hồi nào không hay!)

Phiếm

• Bánh mì chả lụa vs Chả lụa bánh mì: Ngày còn bé, Đệ hay xin tiền Mẹ ra đầu ngõ mua bánh mì chả lụa. Chỉ bánh mì với chả lụa và chút muối tiêu mà sao ngon không tả nổi!!! Ngày đó cứ mơ khi nào lớn lên, có tiền thì mình sẽ ăn Chả lụa bánh mì thay vi Bánh mì chả lụa. Chả lụa bánh mì là nguyên cây chả lụa (khoảng 1/2 ký) được rạch một lằn theo chiều dọc và nhét một miếng bánh mì mỏng vào trong khúc chả lụa. Bây giờ thì mua một cây chả lụa thì không khó khăn gì nhưng cho đến nay thì mơ ước đó không còn là ước mơ cần thực hiện nữa rồi! Bê nào thực hiện ước mơ này thì xin chụp hình gởi cho Đệ... để giữ làm tài liệu.
• Vài năm trước, Đệ có viết về một nét văn hóa Mỹ: đi ăn Buffet (ăn bao bụng; phụ chú C). Trong đó có nói vài cách ăn Buffet, như đi một vòng để thấy các thức ăn trong tiệm trước khi lấy thức ăn, như dùng chén dĩa khổ nhỏ (phải đi lấy nhiều lần; tạo cơ hội đi bộ), như chỉ lấy một món một lần, vân vân...(phụ chú C)
• Ngày nay, Đệ vẫn ăn tiệm và BB vẫn "bắt" gọi món thịt bò với phần lớn nhất (trên 20 ounces). Khi trước, Đệ chống đối... dữ lắm (nhưng vẫn ăn vì ăn cũng... đã). Bây giờ thì khác: Đệ nhận dĩa thịt bò steak thật lớn là bảo với người bồi bàn mang cái hộp "to go" ra ngay. Trước khi ăn là Đệ cắt hơn một nữa phần ăn bỏ vào hộp trước, cho sạch sẽ và khuất mắt không thấy nữa. Ăn một nửa; mang về một nửa.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Tuổi Bê thì càng phải ăn uống điều độ lại chứ không thì... nguy!
(1) Thật ra thời gian (tuy là tương đối như cụ Einstein nói) trôi như một hằng số (không nhanh hơn, không chậm hơn). Lý do chúng ta thấy thời gian trôi nhanh, theo một nghiên cứu về tuổi già, vì ở tuổi già chúng ta có khuynh hướng làm gì cũng chậm lại, số lượng việc làm hoàn tất (productivity) giảm nên cảm thấy "chưa làm được gì mà đã tháng ba!" Xin đón đọc Ôi Thời Gian (chưa có đường dẫn vì chưa viết xong!)
(2) Có nhãn chỉ trưng bầy là lon cho một "serving".

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. Thói Quen 3
C. Bao Bụng và Buffet of Buffets -- Bao Bụng, Bao Luôn Năm Nhà Hàng

White Nights-Đèn Đêm - Cập Nhật I

Thân chào các Bê (*),
Trước hết Đệ xin nói ngay là tựa đề lần này có gì không chỉnh. Tên White Nights
là do Netflix chọn. Tên Hàn là Night Light nên dịch là Đèn Đêm.
Gần một năm trước, Đệ có viết lăng nhăng về Tiền Có Mua Được Hạnh Phúc? Can Money Buy Happiness? Bê có rảnh thì đọc lại cho vui. Hôm nay xin nói về một phim Hàn có đề tài không mới nhưng vẫn rất lý thú

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Phim đã được phụ đề Việt ngữ nếu Bê thích xem và đọc phụ đề (phụ chú B). Tuy nhiều trang mạng phim có phim này; nhưng Bê phải cẩn thận vì có nhiều trang... không đứng đắn (và biết đâu lại có malware, vi rút, vân vân...). PhimHD7 tương đối là "sạch" vào thời điểm này. Nhưng vào trang nào thì là chuyện của Bê, nghe. Bị virus thì đừng có đổ thừa, nghe!
Đệ thì thích coi phụ đề tiếng Anh nên đang coi trong Netflix (phụ chú C). À mà Bê đừng nhầm phim này với một phim Hàn khác năm 2009 tên White Night (không có "s").
Như nói trên, chuyện phim không mới:

• Nhân vật chính Nữ quyết tâm gây dựng đế chế của nàng bằng cách dùng tiền bạc và bất chấp thủ đoạn. Nàng có trái tim vô cảm và Yo Won Lee đóng vai này rất hay. Yo Won Lee cũng là người đóng trong The Great Queen Seondeok, 49 Days, Empire of Gold, Surgeon Bong, vân vân... Người tài tử với khuôn mặt hiếm cười trong những vai vô cảm nhưng lại cũng là nàng tài tử trong những vai rất ngây thơ, khả ái như trong Surgeon Bong.
  Yo Won Lee đóng nhân vật đầy tham vọng và vô cảm trong phim này rất hợp và tạo sự tương phản với vai Nữ chính số 2 (đóng bởi "Uee", Kim Yoo Jin).
• Trong phim, Uee đóng vai mà người xem sẽ rất đồng cảm vì vai cô gái nghèo, giỏi giang, thông minh lanh lẹ và tự trọng. Ai mà không thích vai Nữ như thế này, phải không Bê?
  Cái hấp dẫn người xem là cô gái nghèo cứ bị nàng giàu có, tham vọng lợi dụng! "Khi nào thì cô gái nghèo sẽ thắng con người vô cảm kia?" là câu hỏi mà người xem "mơ hồ tin" là phim sẽ diễn ra như vậy ở phần cuối, mà không dám chắc!
• Dĩ nhiên là phim cũng có vai Nam: hai chàng thanh niên Hàn, một con nhà giàu, một rất giỏi võ. Chuyện cho những vai Nam này (plots) chưa được phát triển trong hai tập đầu nên xin đừng hỏi Đệ về họ. Đệ mới coi được hai tập, à!

Phiếm 

Đệ xin phiếm "loạn" bằng cách nêu lên một vài câu "punch lines" (câu nhấn, điểm nhấn, cú đấm văn tự) có trong phim:

• "Cảm xúc như là tiền bạc, hãy dùng chúng chừng mực (đừng lạm dụng)"
  "Emotions are like money, use them sparingly"
  Đúng là tư tưởng của kẻ giàu có, hám tiền tài danh vọng. Đáng tiếc là họ không nhìn ra là tiền của là thứ "đếm được" (countable) và có giới hạn (limited) trong khi cảm xúc thì không những không phải là thứ có thể đong đếm mà lại còn là thứ mà con người có thể tạo ra dễ dàng với thái độ hành xử hàng ngày.
• "Sau khi thắp ngọn lửa tham muốn thì ngọn lửa này không tàn lụi dễ dàng"
  "After you ignite greed that fire won't go out easily"
  Đúng nhưng không phải là không dập tắt được. Chỉ cần Bê biết mình tham khi mình đang tham thì Bê sẽ có cơ hội bớt hoặc ngừng tham.
• "Đừng khinh thường (giá trị) của tiền bạc, bởi tiền sẽ xem thường bạn"
  "Don't look down on money then money will look down on you"
  Đừng có xem thường tiền bạc nhưng cũng xin đừng làm nô lệ cho nó!
• Cập Nhật I: trong tập 12 khi nhân vật nữ II (Uee) hỏi nàng nhân vật Nữ chính:
  "Chỗ đứng trên đầu thế giới (standing on top of the World) có ý nghĩa gì nếu trong quá trình tiến chiếm mục tiêu đó mà nàng bị tổn thương, gục ngã?"
  Nàng lạnh lùng trả lời: "Ước muốn chiếm đoạt mục tiêu đã là ý nghĩa, rồi!"

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. PhimHD7- Đèn Dêm
C. Netflix - White Nights 2016
D. Tiền Có Mua Được Hạnh Phúc? Can Money Buy Happiness?

Hallelujah

Thân chào các Bê (*),

Ngày 24 tháng 2 năm 2017

Mặc dầu khởi sự viết bài này là vào cuối năm 2016 nhưng hôm nay mới có thì giờ viết tiếp!

Ngày 27 tháng 12 năm 2016

Hôm nay ngồi một mình, giữ chùa, làm việc trong hãng. Cả toán hoặc nghỉ lễ hoặc làm ở nhà riêng (working from home) nên tuy đã định là không blog nữa từ giờ cho tới hết năm nhưng lại táy máy gõ phím về một đề tài khá lý thú: nói về một nghệ nhân người Canada, Leonard Cohen, mà thế giới ví Cohen như một Bob Dylan của xứ Cà (Canada). Cohen vừa mất trong tháng 11 năm nay. Nói về Cà Sĩ thì nhất định là phải nói tới Hallelujah.

Một bản nhạc mang một giai thoại rất lý thú: Cà Sĩ viết bài này từ năm 1984 mà phải sang thế kỷ thứ 21 và sau cả 80 lời (versions of lyrics) khác nhau và phải được “khám phá trở lại” (rediscovery) bởi bao nhạc sỹ/danh ca khác (John Cale, Jeff Buckley and Rufus Wainwright) thì mới nổi tiếng và trở thành “top hit” (thí dụ như mùa Giáng Sinh 2008 tại Anh Quốc). Năm nay, 2016, một số trình diễn lại mới xuất hiện cho mùa Giáng Sinh năm nay…

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...

Hallelujah! Cái bài hát gì mà ghê gớm vấy?

Ly kỳ vì nhiều lý do:

• Cohen ra đời và lớn lên trong Do Thái Giáo. 
• Từ thập niên ’70 lại thích thú với Thiền Phật Giáo (Thiền Lâm Tế nhánh ở Nhật: Rinsai Zen) 
• Lời có những điển tích từ Kinh Cưu Ước (The Old Testament) như nói tới The Book of Judges, với Samson và Delilah (“she cut your hair”), với King David và Bathseba (“you saw her bathing on the roof, her beauty in the moonlight overthrew you”). 
• Giai điệu rất hay, đơn giản nhưng dễ đi vào lòng người. Bài này được viết với tông trưởng (C major) và đi theo đúng chu kỳ C trưởng mà chính lời ca có nói "...goes like this, the fourth, the fifth, the minor fall, and the major lift": C, F, G, A minor, F. 
• Có nhiều lời khác nhau nhất: mà người hát có thể đặt lời mới, thế mới... độc đáo! 
• Được các ứng viên dự thi các chương trình ca nhạc truyền hình như ZZZZZ’s Got Talent, ZZZZZ Idol (thay ZZZZZ bằng tên một quốc gia), hay như The X Factor, dùng để tranh tài. 
• Được dùng làm nhạc nền (soundtrack) cho nhiều phim ảnh kể cả phim thiếu nhi The Shrek 
• Mất thời gian khá lâu để tác giả hoàn thành bài này (trên hai năm). Khi Dylan hát bài này có hỏi Cà Sĩ là làm bài này mất bao lâu. Ông nói láo là mất hai năm và hỏi lại Dylan là Dylan làm bài I and I mất bao lâu. Dylan bảo Cà Sĩ là: “…khoảng 15 phút”. Chính Cà Sĩ kể lại là có khi chàng mặc quần áo lót (underwear) trong phòng khách sạn ở nơi nào đó; đập đầu xuống sàn mà rên rỉ: “Tôi sẽ chẳng bao giờ hoàn tất được bài nhạc này!” 
• The song has become one of the most loved, most performed, and most misunderstood compositions of its time. Joyous and despondent, a celebration and a lament, a juxtaposition of dark Old Testament imagery with an irresistibly uplifting chorus, "Hallelujah" is an open-ended meditation on love and faith. (Các bài hát đã trở thành một trong những tác phẩm được yêu thích nhất, biểu diễn nhiều nhất, và hiểu lầm nhất thời bấy giờ. Vui vẻ và chán nản, một kỷ niệm và một than thở, một gạch nối giữa các hình ảnh đen tối của Cựu Ước với một điệp khúc hưng phấn không cưỡng được, "Hallelujah" là một đề tài mở về tình yêu và đức tin.) 
• Đời sống riêng của Cà Sĩ thì rất thăng trầm như nói ở trên đặc biệt là ông ta liên quan đến kiện tụng khi người quản lý (manager) của ông biển thủ nhiều triệu đô la của ông nên ông bị phá sản và phải tái xuất giang hồ (đi lưu diễn trở lại) để gầy dựng lại tài sản và để lại cho con cái. Bê nào thích thú với đời tư của Cà Sĩ thì xin đọc các phụ chú. 
• Về các bản trình diễn Hallelujah thì Bê cứ tìm Hallelujah trong Youtube hoặc Vimeo hoặc các phụ chú ở dưới.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.

Thân,

Chú thích:

(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Tuổi trên 80 như Cohen mà còn rong rủi đi ca thì hơi phê!

Phụ chú:

A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài

B. Leonard Cohen -Hallelujah  Cohen luôn đội cái nón "Fedora" như trong video.

C. Hallelujah (shrek song) Best version!

D. Hallelujah - Lisa Lavie (2016) Một ca sĩ người đồng hương xứ Cà. Lisa còn hát với Yanni.

E. Hallelujah (Lisa Lavie) 2010  Bản này 2010 Đệ lại thích hơn phiên bản 2016 ở trên
F. Hallelujah cover Lisa Lavie (Original lyrics by Leonard Coen) 

G. Gem Tang, or simply G.E.M, Hallelujah Ca Sĩ người Hong Kong 

H. Hallelujah - Alexandra Burke

I. Hallelujah – Pentatonix (From A Pentatonix Christmas Special)  Pentatonix hát bài nào cũng hay.

J. Celine Dion & The Canadian Tenors - Hallelujah  Must watch!!! 

K. Bon Jovi - Hallelujah  

L. Il Divo - Hallelujah (Alelujah)  Must watch!!!

M. Il DIVO - Hallelujah with Lyrics, Live At The London Coliseum   Must watch!!! 

N. Jennifer Nettles - O Holy Night/Hallelujah (Leonard Cohen cover) // SiriusXM // Country Christmas Một giọng ca rất đặc biệt và cả hai bài Holy Night và Hallelujah.

O. 10 year old autistic girl Kaylee Rodgers singing 'Hallelujah' will give you goosebumps   Khá lạ!
P. The most beautiful version of Hallelujah you have ever heard.
Q, Hallelujah - Mary - Amazing Voice, Judges Shocked and Asks To Sing It Again - The Voice
R. K.d. Lang - Hallelujah (Live Olympic Games 2010 Opening Cermony)  Wow!!! 

Tài liệu tham khảo:
P. 'Hallelujah': Song of Leonard Cohen

Q. Just whose hallelujah is it anyway?

R. Hallelujah (Leonard Cohen song)

S. Time Passes, but a Song’s Time Doesn’t -- ‘The Holy or the Broken’ by Alan Light 

T. Hallelujah - a song with a life of its own

U. Leonard Cohen, Epic and Enigmatic Songwriter, Is Dead at 82

V. Lâm Tế Nghĩa Huyền

Sức Khỏe: 12 Thói Quen của Người Khỏe Mạnh - Thói Quen 2: Tha Thứ

Thân chào các Bê (*),
Mỗi tháng DAHLC đưa ra một thói quen trong năm 2017.
Blog này xin nói đến thói quen thứ hai (phát hành cho tháng Hai 2017; phụ chú B).

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...


(Hình từ dahlc.mayoclinic.org/)

Mục Tiêu: Quyết tâm bắt đầu chuyện tha thứ. Ai cũng có thể nhớ lại những lúc mình bị người khác làm tổn thương bằng lời nói hoặc hành động. Có thể chuyện đã lâu mà sao Bê vẫn nhớ và đau! Đau và khổ có thể đưa Bê đến tình trạng suy nhược sức khỏe: hồi hộp, trầm cảm, mất ngủ, cao huyết áp, tim đập hỗn loạn và tăng khả năng mắc bệnh tim. Khỏi nói thì Bê cũng thấy là mình phải làm “cái gì đó” để không rơi vào tình trạng này.

• Tha thứ là một cách làm giảm (hoặc dứt) những hệ quả của khổ đau trong đời.
• Tha thứ không đòi hỏi mình phải biện minh hoặc chối bỏ cái làm mình tổn thương; nhưng nó là một chọn lựa để mình không tức giận hoặc oán trách trong khi mình vẫn nhận ra việc làm mình tổn thương. Nó là một chọn lựa cho mình chứ không phải cho người gây sự tổn thương. Bê phải nhớ là Bê ĐÁNG được hưởng hạnh phúc chứ không phải khổ đau.
• Nghiên cứu cho thấy là người có khả năng xả bỏ sự đắng cay và thực tập sự tha thứ thì có nhiều điều lợi cho sức khỏe: huyết áp ổn định, ít căng thẳng, quan hệ với người tốt hơn.

Tha Thứ là một Tiến Trình:

Tha thứ là phương cách rũ bỏ sự đắng cay, thù hận và cũng là phương cách làm giảm lòng sôi sục thù oán hay toan tính trả thù. Khi người khác làm tổn thương mình thì sự tức giân khởi đầu có khi là cần thiết. Tha thứ không phải dễ và cần thì giờ. Tha thứ là quyết tâm thay đổi. Ngay như Bê đã tha thứ, đầu óc mình đôi khi lại nhắc nhớ chuyện cũ; những lúc như thế này thì mình hãy tư nhủ là mình phải thương lấy mình (self-compassion) mà đừng rơi ngược vào đau khổ, hận thù.

Để Bắt Đầu Tiến Trình Tha Thứ:

• Tập trung vào mình và nhận thức là sự tha thứ giúp mình mạnh trở lại (healed), hết khổ đau, và tước bỏ quyền (làm mình tổn thương) của người kia.
• Nhớ lại thực trạng và Bê đã phản ứng ra sao. Chuyện đó ảnh hưởng đến đời sống và sức khỏe của Bê ra sao. Tìm cách hiểu phản ứng của đối tượng và xem coi mình có thể học hỏi được gì từ chuyện này. Con người chứ không phải Thánh và chúng ta thường làm tổn thương... người mình thương; nhiều hơn người xa lạ.
• Khi đã sẵn sàng thì tự chủ mà tha thứ cho người làm tổn thương mình bằng cách nào mà Bê cảm thấy nên làm: im lặng, hoặc nói ra, bằng gởi thơ hoặc đối thoại.
• Hãy nhớ là tha thứ thì mình không cần phải bào chữa cho hành động của người kia.
• Trong nhiều trường hợp mình phải tha thứ mình, chấp nhận và thương chính mình.
• Tha thứ cần thì giờ và không phải là vấn đề “được hết hoặc không được gì” (all or nothing). Bê có thể giảm sự đau khổ từng phần và tha thứ cho đối tượng từng phần như là một khởi diểm tốt (để tiến tới tha thứ hoàn toàn).

Tha Thứ có thể Rất Khó

• Có những tổn thương mà tự mình không thể giải quyết và cần sự can thiệp của chuyên gia.
• Có những chuyện mà sự tha thứ là không đúng. Không bao giờ để người khác làm tổn thương mình tiếp tục làm tổn thương mình. Nên nhờ chuyên gia giúp đỡ trong những trường hợp này.
• Tha thứ cho chính mình là quan trọng nhưng nếu sự tha thứ (cho chính mình) để tiếp tục làm sai, làm bậy thì … thiệt là bậy bạ! Làm vậy thì mình sẽ khó ngưng làm chuyện bậy.

Đối Chiếu

Đây là đối chiếu quan trọng giữa sự tha thứ trong bài này với Tứ Vô Lượng Tâm trong Phật giáo.

• Sự so sánh rất khập khiễng vì một đằng là tha thứ như là thói quen tốt cho sức khỏe còn một đằng là Đạo Đế trong Tứ Diệu Đế trong Phật Giáo.
• Trong đạo Phật,  "Từ Bi Hỉ Xả" là bốn chữ mà Phật tử nào cũng có biết qua, cũng có nghe giảng qua. Mấy ai tìm hiểu sâu về Từ Bi Hỉ Xả hay chỉ là tưởng là mình hiểu biết rồi? Bê nên đọc lướt qua bài Từ Bi trong Đạo Phật là gì? để thấy sự khác biệt giữa hai đề tài mà thấy rằng hai đề tài tuy khác nhau một trời một vực nhưng có thể đưa đến cùng một kết quả. Mong lắm thay!

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Tuổi này thì lại hay chấp nhất! Đến là khổ!

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. Thói Quen 2

S&T: Được Lời, Tìm Ý

Thân chào các Bê (*),
Hôm nay xin bắt đầu bài này bằng câu đố: "Mẹ thằng mù cõng thằng mù và dắt ba thằng mù qua đường. Hỏi có mấy người mù qua đường?"
Đây là câu đố mà cậu em vợ của Đệ bỏ vào Facebook và khá nhiều bạn bè của cậu ta trả lời sai! Bê trả lời là mấy? Lý do đây là câu đố mẹo vì nếu viết lại câu đố cho thật đúng văn phạm tiếng Việt thì cậu trả lời thật dễ dàng và chính xác.
Cái khó là ở chỗ văn nói có thể đi ra khỏi luật văn phạm mà vẫn được người nói/người nghe chấp nhận.
Theo thời gian văn "nói" xâm nhập vào văn "viết" tại nhiều quốc gia và đặc biệt là văn viết trong mạng xã hội như Facebook hoặc Twitter: Ngài Trump viết "unpresidented" thay vì "unprecedented" mà Ngài vẫn không thấy sai vì Ngài và một số người đọc "hiểu" ngay là Ngài muốn nói cái gì. Đặc biệt là tại những quốc gia không có viện Hàn Lâm Văn Học (phụ chú I). "Văn dĩ tải đạo" thôi mà xin đừng chấp con chữ mà làm gì! (1).

Câu đố này dẫn đến một vấn đề lớn hơn nhiều:

• Người nói vẫn bất chấp văn phạm. Ngay cả khi các Bác Sĩ viết bài báo cáo, bài tóm lược/chi tiết kết quả nói chuyện với bệnh nhân và thành quả khám nghiệm, thì mỗi Bác Sĩ cũng viết tắt, viết tháu khác nhau. Bác Sĩ hiểu, Y Tá hiểu, con bệnh... hơi hiểu hiểu.
• Người nghe có khi hiểu sai ý người nói vì không hiểu những điều người nói muốn nói vì người nói tưởng là người nghe đã biết nên không nói ra. Người học cao thường cứ tưởng ai cũng hiểu điều mình hiểu.
• Máy điện tính thì lại còn tệ hơn người thật nhiều lần. Người thật có thể nhìn/hiểu "ngữ" thành "nghĩa" mà đâu đó trong văn bản có đề cập. Thí dụ trong văn bản có đề cập tới trường trung học JFK (Tổng Thống Hoa Kỳ John F. Kennedy) ở trong thành phố X mà chỉ nói là "JFK" vì người viết đã viết đâu đó là ở thành phố X có một trường trung học mang tên một Tổng Thống. Máy điện tính có thể không nhìn ra sự kiện là JFK là tên ngôi trường chứ không liên quan tới phi trường JFK ở New York. Vấn đề hiểu sự kiện "in context" (trong văn bản, trong nội dung) là rất khó với máy móc. Một thí dụ khác là khi hai người bạn trai đi đường nơi cảnh đẹp mà lại có một cô con gái đi ngang. Một người thốt lên: "Đẹp!" thì người kia có thể đoán trúng là anh chàng này nói về cô gái. Máy điện tính thì phân vân không biết là anh chàng này nói về cảnh vật chung quanh hay về người!
• Trong phim Hàn “Hậu Duệ Mặt Trời” (Descendants of the Sun), vì phim lồng quảng cáo cho tiệm Subway (tiệm bán bánh mì kẹp thịt, sandwiches) nên có khá nhiều đoạn mà nhân vật phim đến tiệm Subway và đặt mua bánh mì. Phụ đề Việt ngữ dịch “Turkey Sandwich” thành “Bánh mì Thổ nhĩ Kỳ”. Thật ra Turkey có ít nhất hai nghĩa: một là nước Thổ nhĩ Kỳ, hai là con gà Tây (hay là thịt gà Tây). Turkey sandwich là bánh mì kẹp thịt gà Tây chứ không phải là bánh mì xuất xứ từ Thổ nhĩ Kỳ (mà cũng không phải là bánh mì kẹp nước Thổ!) 
• "Swear in" tùy theo nội dung mà có nghĩa là "tuyên thệ" hay "(chửi) thề trong..."
• Một thí dụ về động từ/danh từ kép có chữ "ăn" như "ăn mặc" thì chẳng phải ăn là chính mà mặc mới là chính. Cũng vậy, "ăn nói", "ăn chơi", "ăn năn", vân vân...
• "Làm đi!" là làm hay là đi?
• Tiếng Mỹ thì luôn có vấn đề với chủ từ "he" (hoặc "she") trong trường hợp đoạn văn nói tới hai người cùng phái. Thí dụ như đoạn văn có nói tới hai người phụ nữ và có câu: "...then she was outrage!" thì chữ "she" này chỉ người phụ nữ nào?

Phân tích và xác định ý nghĩa của ngôn ngữ tự nhiên (ngôn ngữ như tiếng Việt, tiếng Anh, vân vân...) là vấn đề rất lớn trong Khoa Học Điện Tính (Computer Science); ngành này có tên là Natural Language Processing (NLP) mà ở bễn gọi là "Xử Lý Ngôn Ngữ Tự Nhiên". Không biết Bê nghĩ sao chứ Đệ thì thích dùng chữ "phân tích" hơn là "xử lý". Tiện đây xin nhấn mạnh là viết lăng nhăng cho đầu óc làm việc mà thôi. Bê đọc cho vui, vậy thôi. Viết là thêm động lực cho Bê tìm hiểu vấn đề từ những nguồn khác, nếu muốn "nắm bắt" được "chân diện mục" của vấn đề.

Tại Sao NLP Lại Qúa Khó với Máy Tính?

Dù cho máy tính có là super computer thì "được lời, tìm ý" sẽ vẫn là nhiệm vụ rất khó khăn, trong tương lai gần. Cứ vào Internet và đặt câu hỏi "why nlp is hard" thì sẽ thấy chuyên gia từ những hãng lớn như IBM, Google, Microsoft, vân vân... nói về đề tài này khá nhiều (phụ chú D). Đương nhiên là đây chỉ là mặt nổi. Các trung tâm nghiên cứu, các đại học lớn của thế giới đều có nỗ lực trong việc phát triển NLP.
Có lẽ phải đưa Bê ngược về quá khứ thì mới thấy tại sao thành công trong NLP là một đột phá (breakthrough) quan trọng trong kỹ nghệ điện tính.

• Structured data: Trước đây, khi bắt đầu có khoa học về cách tồn trữ dữ liệu trong computer database (cơ sở tồn trữ dữ liệu trong máy điện tính) thì sự thành công này đã là bước khởi đầu cho các ngân hàng chuyển kế toán dùng giấy mực/sổ sách sang kế toán bằng máy điện tính, từ đó đến nay việc tồn trữ dữ liệu thành “structured data” (dữ liệu đã được định loại (coded) được trữ trong computer ở những nơi nhất đinh mà khi cần con người có thể lệnh cho computer mang ra lại. Computer có thể tìm lại được là vì dữ liệu đã được coded trong những bảng (database tables). Trong chú thích (2), Đệ có nói về một ứng dụng của structured data trong ngành ngân hàng. Structured data đã đóng một vai trò rất rất là quan trọng trong mạng toàn cầu và giúp các cá nhân cũng như các hãng xưởng trao đổi dữ kiện và kết toán thanh khoản. Toàn cầu hóa (globalization) có được có thể nói là nhờ computer giữ được structured data. Structured data, như lý lịch cá nhân hoặc danh sách đồ phụ tùng của các loại xe, sẽ vẫn là rất quan trọng trong đời sống nhưng thật là chưa đủ để phân tích và hiểu ý những đoạn văn hoặc nguyên bản văn.
  
• Unstructured data: Đối tượng của NLP thì đi xa hơn là nhìn vào structured data vì NLP nhìn vào “unstructured data” (dữ kiện ở thể tự do không định loại được thí dụ như một sắc lệnh với nhiều vấn đề với nhiều câu văn trong đó hoặc như một bài báo cáo khoa học). Gắn nhãn (tagging) cho các sắc lệnh, các bài báo, các bản văn ở thể tự do (free-form, unstructured) là một bước đi tới quan trọng. Cũng như việc ghi chú bên lề (annotating) bằng computer cũng là bước đi tới quan trọng; nhưng phải chờ đến khi NLP phát triển như ngày này và… ngày sau thì việc được lời, hiểu ý mới trở thành hiện thực hữu dụng.
  Nên nhớ là unstructured data có thể là phim ảnh chứ không cứ là văn bản. Người thật nhìn hình là có thể có ít khái niệm về tấm hình gần như tức thì. Máy tính phân tích tấm hình thường là khá lâu và kết quả không mấy chính xác, hiện nay. Fei-Fei Li: How we're teaching computers to understand pictures (Có thể chọn phụ đề tiếng Việt)
  
• Machine learning: Cái hay của những chương trình điện tính này là khả năng tự học thêm (self learning; machine learning; deep learning) để ngày một chính xác hơn. Máy tính theo thời gian sẽ tự sửa chữa những sai lầm của máy khi có được nhiều "training data". Thí dụ như máy nhận càng nhiều hình con mèo thì khi đưa ra tấm hình và hỏi máy có phải hình con mèo không thì độ chính xác càng cao.  The Economist explainsHow machine learning works bài này giải thích "deep learning" và nói sơ qua Facebook's Deep Face. Đây là một đề tài nói một bài không hết; mà không khéo lại lạc đề!

Một Vài Ứng Dụng

• Ok, Google!, Siri (Apple devices), Alexa, SmartWatch, SmartTV, vân vân... (phụ chú H) là những ứng dụng điện tính có khả năng phân tích mệnh lệnh nói ở dạng "free-form" (người bình thường nói) mà hiểu được người muốn máy làm gì. Đệ dùng Ok, Google! để viết bài blog với smartphone hoặc tablet thì thấy Ok, Google! chuyển đổi giọng nói tiếng Việt và tiếng Anh của Đệ thành văn bản khá là chính xác. Cuối cùng thì mình có thể gởi email tiếng Việt có dấu mà không phải đánh máy!!!Alexa có thể phân tích tiếng nói và thi hành ý của chủ nhân để đặt hàng trong Amazon hoặc đặt mua bánh pizza, vân vân...
• Đổi ngôn ngữ tại chỗ: Một người Mỹ và một người Việt có thể nói chuyện với nhau (dù cả hai chỉ biết tiếng nước mình) qua sự trợ giúp của điện thoại thông minh/đồng hồ thông minh hay máy tính xách tay. Khi người Mỹ nói, máy có thể chuyển tiếng nói thành văn tự. Máy sẽ phân tích ý nghĩa câu nói và chuyển qua văn tự tiếng Việt rồi phát thanh câu nói bằng tiếng Việt. Hiện nay, chuyện này không mới lạ mà đã có thể thực hiện được gần như “realtime” (ngay lập tức).
• Dùng khả năng phân tích văn tự để định ý câu văn và tổng hợp ý để tìm hiểu một vấn đề nào đó. Chuyện này hiện giờ đang được các hãng lớn như IBM, Google, vân vân phát triển mạnh và có rất nhiều ứng dụng cần thiết cho đời sống con người. Một thí dụ kinh điển là chương trình Watson (Watson project) mà hãng IBM đã dùng máy tính để đánh bại vô địch trong cuộc tranh tài Jeopardy! IBM’s Watson on Jeopardy!
  Ngày nay, IBM Watson đã đi vào hầu hết các ngành kỹ nghệ quan trọng: từ quốc phòng, an ninh, tài chính, giao thông (xe cộ, cầu thang máy, tàu hỏa, vân vân), cá nhân cho tới bệnh tật. Đặc biệt là Y khoa thì nhóm Watson Health (mà Đệ là một con chốt tí hon trong nhóm này) đã mang lại nhiều thành tích trong công cuộc khắc phục Ung Thư Here’s How IBM Watson Health Is Transforming the Health Care Industry

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.

Thân,

Chú thích:

(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Thời xưa ta cứ nói thời đại này là "thời nguyên tử". Thời nguyên tử, nay, đã là xưa quá rồi. Bây giờ Bê phải nói thời đại này là thời "thực tế ảo". Bê nào giải thích cho rõ ràng cụm từ này xin giơ tay lên!

(1) Đệ không cưỡng lại cái dã tâm của mình mà bóp méo ngữ nghĩa của "văn dĩ tải đạo"; xin các bậc tiền bối đại xá, cho!

(2) Thí dụ như ngân hàng A có dữ kiện về ông A (tên tuổi, số trương mục, số tiền trong trương mục, vân vân). Tương tự như vậy ngân hàng B có dữ kiện về bà B nên khi ông A ký một tấm check cho bà B thì vấn đề chuyển khoản này được hai ngân hàng thanh toán với nhau: tiền được khấu trừ trong trương mục của ông A VÀ tiền được cộng vào trương mục của bà B. Coi thì đơn giản nhưng chuyên gia phải bảo đảm là việc chuyển khoản này phải thành công mỹ mãn. Vì lý do nào đó mà lúc chuyển khoản máy tính của ngân hàng B bị trục trặc, thì ông A mất tiền (trong trương mục) mà bà B không nhận được tiền trong trương mục thì sao? Thật là dễ mất… lòng nhau! Dưới đây là thí dụ về giao dịch ngân hàng dùng "structured data" (Cột "Tên" thì chứa các tên, như vậy "Hòa" được coded là loại "Tên")

Bảng A: hồ sơ trương mục của Hòa

Bảng B: giao dịch chi thu của trương mục 

Trương mục của Hòa chuyển số tiền gần 300 triệu USD cho trương mục số 001 của BB ở ngân hàng BB-Bank.

Bảng C:  hồ sơ trương mục của BB và Bảng D: giao dịch chi thu của trương mụcbBB

Nếu BB mở trương mục ra coi mà không thấy số tiền Đệ chuyển thì... trên cả mất lòng nhau, ấy chứ lỵ!

Phụ chú:

A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài

B. Wikipedia - Natural language processing

C. Wikipedia - Xử lý ngôn ngữ tự nhiên

D. Quora - What makes natural language processing difficult?

E. Bloomberg - IBM's Rometty: How Watson Stacks Up Against Competition

F. IBM Watson: How it Works

G. The IBM Chef Watson Project: A Metaphor for Discovery

H. 15 Voice-Controlled Gadgets

I. Académie française Pháp thì có lẽ là quá chặt chẽ trong việc kiểm soát việc dùng tiếng Pháp.

Sức Khỏe: 12 Thói Quen của Người Khỏe Mạnh - Thói Quen 1: Vận Động

Thân chào các Bê (*),
Hôm nay, mặc dầu đã trong tháng Hai, Đệ xin bắt đầu một loạt bài mới về sức khỏe. Loạt bài này từ Mayo Clinic (Bệnh Viện/Trường Y Khoa, sếp hạng nhất nhì nước Mỹ). Mayo Clinic là nơi Big Boss (BB) của Đệ đang làm việc nên Đệ "ăn theo" và vào đây tập thể dục, năm ngày một tuần.
Phụ chú B là trang mạng của Dan Abraham Healthy Living Center (DAHLC). Đây là một cao ốc bẩy tầng do Dan Abraham (người sáng lập công ty ăn kiêng Slim-Fast) tài trợ mà có vì như ông phát biểu: “Mayo Clinic saved my life many times and then helped me to improve my health and performance dramatically. I was so grateful to Mayo and its staff that I wanted to do something to express my thanks. This healthy living center is my gift to the Mayo people so you can continue to be the best in serving others.”
Dan Abraham tặng Mayo Clinic 25 triệu đô la để khởi xây nên trung tâm này.

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Mỗi tháng DAHLC đưa ra một thói quen trong năm 2017.
Blog này xin nói đến thói quen thứ nhất (phát hành cho tháng Giêng 2017; phụ chú C).


(Hình từ http://dahlc.mayoclinic.org)

Mục tiêu:

• Hoạt động 30 phút mỗi ngày, năm ngày một tuần, và ghi kết quả vào nhật ký hoặc máy tính (hoặc vào tập vở).
• Hoạt động thường phải làm mình thích thú làm, giúp mình thư giãn, tạo cơ hội đi ra ngoài (outdoor) và làm mình vui vẻ hạnh phúc. 
• Hoạt động có thể giúp mình trải qua thời giờ với người thân. Thí dụ như cùng nhau đi bộ. Xứ lạnh, mùa Đông thì có thể đi trong khu thương xá, vân vân...
• Hoạt động sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh thay vì phải uống nhiều vitamins (tuy nhiên uống thêm daily vitamins thì càng tốt). 
• Tìm kiếm những hoạt động nào
• Ít ngồi (sit less): đi làm thường đã ngồi nhiều rồi nên khi vận động nên kiếm hoạt động nào ít ngồi.
• Thay đổi (variety): đi bộ, đạp xe, bơi lội, thể thao nhóm (group exercises). Ngoài việc tránh nhàm chán, thay đổi hoạt động còn tạo cơ hội cho các nhóm bắp thịt khác nhau hoạt động và tránh làm tổn thương cơ thể; chẳng hạn chạy mỗi ngày có thể trật chân, sưng khớp.
• Dưỡng (Pace yourself): Khi tập phải khởi động từ từ (proper warm up) và cuối tập phải giảm hoạt từ từ (proper cool down). 
• Cặp đôi (Buddy up):  Hai (hay nhiều hơn) người cùng tập thì người này khuyến khích người kia.
• Tạo thói quen cho cả gia đình (involve the family): Thay vì cả nhà ngồi coi TV thì cả nhà chơi game (như Nintendo Wii; đòi hỏi phải hoạt động hoặc cả nhà đi bowling).
• Ra ngoài (take it outside): Chơi ngoài trời cũng là sinh hoạt tốt. Tuy nhiên ở xứ lạnh thì phải ăn mặc cho ấm.

Tóm lại là (bottom line):

Hoạt động là cách giúp mình cảm thấy vui thích, có lợi cho sức khỏe và giúp mình tiêu thời giờ với gia đình, người thân. Ba mươi phút mỗi ngày, năm ngày một tuần là tối thiểu vì nếu muốn giảm cân thì nên hoạt động hơn 30 phút mỗi ngày (nhớ là tăng từ từ VÀ trong khả năng cơ thể mình chịu đươc).

Phiếm

• Không phải ai cũng cần "buddy up" vì có nhiều người quen hoạt động một mình. Có người khác đi theo thì lại cảm thấy gò bó.
• Không nhất thiết là cả gia đình PHẢI cùng sinh hoạt theo ý ông Bố hoặc bà Mẹ. Sinh hoạt chung mỗi tuần một lần thì đã là rất quý rồi. Dĩ nhiên là con còn nhỏ thì dễ sinh hoạt với Bố Mẹ hơn. Tìm được sinh hoạt nào mà cả nhà thích thì cũng tùy nhiều vào truyền thống từng gia đình. Nếu gia đình mình toàn là những Độc Cô Cầu Bại thì cũng đừng cố tìm sinh hoạt gia đình.
• Quan trọng là kiên trì đừng bỏ cuộc nhưng đừng nản mà bỏ luôn sau khi bỏ lỡ một số buổi tập (vì lý do gì đó) .

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Càng lớn tuổi thì càng phải duy trì sức khỏe, nghe Bê! Đừng có mà ngồi một chỗ mà than trời trách dất!

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. Dan Abraham Healthy Living Center
C. Thói Quen 1