Chiều nay trời mưa lất phất, mưa nhưng khá lạnh như những cơn mưa phùn ở vùng Cao Nguyên. Việc trong tuần cũng gần xong nên Đệ lại viết lăng nhăng về một đề tài khá rộng lớn nhưng tầm ảnh hưởng trong sinh hoạt xã hội thì phải nói là rất lớn. Và cũng như mọi khi, xin viết bài này một cách khái quát, Bê nào thích thú về đề tài này thì xin tự tìm hiểu thêm bằng những đường dẫn cuối bài...
Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Có lẽ hai con số mà mọi người rất quen thuộc, một là số điện thoại và hai là cái zip code (ở một số quốc gia như Hoa Kỳ) nên xin nói trước.
Điện Thoại
Lấy một thí dụ về số điện thoại tại Hoa Kỳ ở dạng xxx-yyy-zzzz thì ba số đầu (area code) có thể cho ta khái niệm vùng (thí dụ 408 là vùng San Jose, California). Ba số giữa thì cho ta chi tiết hơn về vùng đó và nói chung là 7 số cuối định số điện thoại cá nhân (hay công sở) trong cùng vùng.Số điện thoại ngày nay có thể cố định cho mỗi người (dù lúc mở điện thoại tại San Jose với ba số đầu 408 và sau đó tái định cư ở Texas). Hay nói cách khác thì số điện thoại cá nhân được dùng như một loại căn cước của một người. Số điện thoại được "gán" (mapping) với người sở hữu số điện thoại này và thường là tên sẽ trở thành caller ID.
- Người nhận có thể định danh người gọi trong phone của mình, thí dụ: "Bà Chằng" cho số điện thoại của xếp của mình; mỗi khi xếp gọi thì phone cho biết là "Bà Chằng" gọi. Khỏi nói thì Bê cũng biết là đặt tên cho người khác bằng những từ ngữ này là... nguy hiểm; nên phải rất thận trọng. Tốt hơn hết là đừng khiếm nhã tự đặt tên cho xếp.
- Cách thứ hai mà nhìn được Caller ID của người gọi là trả tiền thêm cho hãng điện thoại; nhưng chỉ nên làm nếu dư tiền. Đệ sẽ nói tiếp về số điện thoại khi nói về GPS.
Zip Code
Khác với số điện thoại, zip code định danh một vùng đất. Zip code thường là 5 số ở dạng XXYYY hoặc 9 số XXYYY-ZZZZ (năm số chính và bốn số phụ). Thí dụ thành phố Rochester, MN có 5 zip codes khác nhau: 55901,55902, 55903,55904, và 55905.Zip code rất quan trọng trong việc xác định một địa chỉ vì trên lý thuyết hai địa chỉ y như nhau mà khác zip code thì là hai địa chỉ khác nhau. Nhiều máy dẫn đường (road navigator) cho người dùng cung cấp zip code trước để máy tập trung vào một vùng đất nhỏ hơn, định bằng zip code mới cung cấp, mà dò tên đường cũng như xác định được thành phố và tiểu bang (nhanh hơn thay vì phải tìm trên cả nước).
Bê nên nhớ là có tên thành phố thì vẫn chưa xác định được tiểu bang (thành phố tên Hollywood có ở hai tiểu bang khác nhau: California và Florida). Nên nếu biết zip code thì máy đã biết được tiểu bang, thành phố, và vùng đất ở zip code này.
Bốn số phụ trên zip code giúp sở Bưu Điện và các hãng giao hàng biết được cả khu nào trong vùng định bởi zip code. Zip code đôi khi còn được dùng chung với thẻ tín dụng, thí dụ như cho thẻ tín dụng vào cây xăng thì để ngừa thẻ bị mất trộm, máy sẽ bắt phải cung cấp zip code mới cho dùng thẻ.
Bây giờ xin chuyển qua barcode và QR code
Barcode
Bê đi siêu thị mà thấy người tính tiền bằng cách kéo các món hàng qua cái máy đọc (barcode scanner) thì chắc chắn là món hàng đó có cái barcode trên nhãn mà tên gọi đặc biệt là UPC (Univeral Product Code). Nhờ barcode mà việc kiểm hàng và tính tiền được tự động hoá nhanh chóng. Ngày nay barcode được dùng vào rất nhiều công việc ở công sở cũng như tư gia.- Bê nào có dùng Microsoft Excel spreadsheet thì ứng dụng này có hỗ trợ barcode, i.e. một cột có chuỗi số và chữ thì cột kế bên có thể được sắp đặt (configured) là barcode của chuỗi số và chữ đó. Từ đó Bê có thể tự in barcode của những đồ vật trong nhà. Tủ nào chứa đồ thì dán một tờ giấy có barcode của các thứ trong tủ thì dễ kiếm.
- Điện thoại thông minh thường có ứng dụng đọc barcode thí dụ như vào tiệm rượu trong thành phố và thấy chai rượu mình muốn mua nhưng không biết giá có quá đắt không thì dùng cái smartphone mà rà soát (scanning) barcode trên chai rượu. Ứng dụng barcode scanner sẽ cho biết tên chai rươu, dung lượng chai rượu và có thể cả giá tiền ở những tiệm khác (hoặc giá on line trên Internet). Đương nhiên là các vật dụng bán trên thị trường đều có barcode nên không cứ gì chai rượu mà món hàng nào mình cũng có thể so sánh giá trên thị trường.
- Hành lý khi đi máy bay cũng dùng một hệ thống barcode để di chuyển hành lý vào máy bay, rồi di chuyển qua máy bay chuyển tiếp hoặc ra đúng cửa lấy hành lý. Thí dụ như tại phi trường Denver (chú thích *).
QR Code
QR code (Quick Response Code) là hình thức mã hoá giống như barcode như thay vì chỉ đọc một hàng ngang thì QR code là mã hoá hai chiều (2D) trên một diện tích hình vuông. QR code đầu tiên phát triển ở Nhật Bản cho kỹ nghệ xe hơi (nên có thể chứa Kanji) nhưng ngày nay đã phổ biến đến nhiều lãnh vực khác của xã hội.- Giao dịch tiền ảo Bitcoin căn bản là qua QR code. Tiền ảo Bitcoin là một đề tài khác xin hẹn vào một bài blog khác.
- Các hãng xưởng hầu hết đều có QR Code.
 |
| QR code với địa chỉ trang blog của Đệ. |
GPS
Đầu tiên được phát triển và xử dụng bởi Không Lực Hoa Kỳ sau đó được cai quản bởi bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ và được xử dụng rộng rãi cho tư nhân ngày này. Lúc đầu quân đội cho tư nhân xử dụng với sai số khá lớn (so với quân đội lúc đó được xử dụng với độ chính xác cao hơn). Ngày nay GPS không còn là bí mật quốc phòng nữa nên GPS được xử dụng rộng rãi và chính xác cao. Nga, Trung Hoa, Âu Châu, Ấn độ, và Nhật Bản cũng có hệ thống riêng nhưng tương tự như GPS của Hoa Kỳ (phụ chú H)- Ứng dụng thì đầu tiên là xác định vị trí của bất kỳ chỗ nào trên trái đất vì GPS cho những con số về kinh tuyến, vĩ tuyến, độ cao (so với lõi của địa cầu) cũng như là thời điểm. Độ chính xác của hệ thống dùng cho tư nhân thì sau năm 2004 thì đã đủ để xử dụng cho công nghệ. Smartphone ngày nay cho ta GPS ở mọi thời điểm.
- Và cũng vì vậy mà các cơ quan công quyền có thể trắc định (triangulate) ra vị trí của người đang sử dụng điện thoại (Bin Laden không dám xài phone khi còn đang tại đào vì sợ lộ vị trí).
- Nhưng lại giúp ta tìm lại cái phone khi bị lạc hoặc bị mất cắp; cũng như tìm người bị lạc hay bị bắt cóc.
Tam Tự Địa Chỉ
Trước hết Đệ xin nói về cái dở của địa chỉ (nhà) và GPS, sau đó xin nói về Three-word Address (phụ chú G).A. Cái hay của địa chỉ như ở Hoa Kỳ là dạng:
- Số nhà
- Tên đường và có thể phương hướng trong thành phố
- Tên thành phố
- Tên tiểu bang
- Zip code
1246 Trần Hưng Đạo (1)
Westminster, CA 92683
Nên nếu có địa chỉ thì ta tìm tới đúng nơi chốn nhưng lại dở ở chỗ nếu nơi nào không có địa chỉ: như khu ổ chuột (slum), sa mạc, vân vân... thì chịu!
B. Và cái hay của GPS là cho vị trí (cả độ cao) rất chính xác nhưng lại khó nhớ vì là những con số.
C. Vậy để có địa chỉ phẳng trên trái đất gần đây lại có "tam tự khố" (chữ của Đệ để chỉ cái "database" với địa chỉ mới bằng ba chữ). Thí dụ như Bê có đến vườn Lục Xâm Bảo tại Paris mà chôn giấu vàng thì chỉ cần nhớ chipper.pimples.trainers là có thể định được nơi chôn vàng trong vòng hình vuông mỗi cạnh 3 mét (khoảng 10 ft.). Địa chỉ ba chữ này không cần là địa chỉ của một căn nhà hay một công sở, dinh thự. Cứ mỗi hình vuông 9 mét vuông thì có ba chữ độc nhất để chỉ bất cứ nơi nào trên trái đất. Neat, heh?
Chúc Bê một Thanksgiving vui vẻ, hạnh phúc với gia đình và người thân.
Thân,
Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Tuổi Bê thì không còn ỷ vào trí nhớ của mình nữa rồi. May là ngày nay, với công nghệ hiện đại, thì đi đâu cũng chỉ cần cái smartphone. Đệ hay đi Delta Airlines nên ngồi trên máy bay là dùng phone để biết hành lý đã được chuyển vào máy bay của mình hay chưa.
(1) Đường Trần Hưng Đạo là có thật: một khúc đường Bolsa Avenue tại thành phố Westminster quận Cam. Little Saigon có đường tên ‘Bolsa Avenue Đại Lộ Trần Hưng Đạo’
Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. US Area Codes By State
C Search by ZIP, address, city, or county
D. Barcode
E. QR Code - WIkipedia
F. Tec-it Barcode Generator
Tec-it QR Code Generator
G. TEDGlobal 2017 A precise, three-word address for every place on earth
Addressing the world
H. Global Positioning System
I. Tự Điển Hán Việt - Khố
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét