Tản mạn về ngày Tưởng Nhớ--Memorial Day 2021

Thân chào các Bê (*),

Thấm thoát mà lại đến cuối tháng Năm. Cuối tháng Năm, chính xác hơn thì là thứ Hai cuối cùng của mỗi tháng Năm, là bắt đầu mùa sinh hoạt ngoài trời của Bắc Mỹ và quan trọng hơn cả là ngày Tưởng Nhớ tại Hoa Kỳ...

Bài đã viết về Memorial Day:
Tản mạn về ngày Tưởng Nhớ--Memorial Day
Tản mạn về ngày Tưởng Nhớ--Memorial Day--2016
Tản mạn về ngày Tưởng Nhớ--Memorial Day 2017
Tản mạn về ngày Tưởng Nhớ--Memorial Day 2018
Tản mạn về ngày Tưởng Nhớ--Memorial Day 2019

Tản mạn về ngày Tưởng Nhớ--Memorial Day 2020

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...

2021, sau 20 năm mang quân qua nhằm bình định Afganistan, Tổng Thống Hoa Kỳ tuyên bố rút toàn bộ quân lính trấn đóng tại Afganistan về nước trước ngày 11 tháng 9 năm nay (2021). 

Afganistan đã được bình định? Chưa! 

Nhưng chẳng còn ai quan tâm, "war fatigue" là một hiện tượng sớm muộn gì cũng sẽ xảy ra. Người dân Mỹ đã quá mỏi mệt với chiến tranh dai dẳng (20 năm) mà không giải pháp khả thi. Người dân Mỹ đã sớm mất định hướng về lý do tại sao quân lính Mỹ được gởi qua Afganistan. 

Hai mươi năm thì thanh niên Mỹ dưới 20 không hiểu tại sao lính Mỹ phải qua xứ xa lắc xa lơ đó. 

Dân Mỹ chỉ muốn go home! Ngay như đi nghỉ mát thì hai ba tuần, sau đó chúng ta chỉ muốn go home thì nói gì tới cuộc chiến mà nhiều ngàn lính Mỹ tử trận; nhiều chục ngàn bị thương. Người dân ở Afganistan thì chết vô số kể! (xin xem phụ chú B).

Nhân ngày Tưởng Niệm xin nghĩ đến những người đã chiến đấu và hy sinh vì Tổ Quốc của họ!

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Sự hy sinh nào thì cũng đáng trân trọng.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài

B. As US troops prepare to pull out, a look at the war in Afghanistan by the numbers

Không là Không!

Thân chào các Bê (*),

Hôm nay lại xin viết nhăng về việc chích ngừa Covid. Số người chết trên thế giới cho tới nay là 3,3 triệu người (theo phụ chú B). Một con số thật kinh khủng và càng kinh khủng hơn nếu chúng ta biết được là số người từ chối chích ngừa (nói chung là chưa chích tại Hoa Kỳ) là khoảng 30% -- 10 người thì 3 người có thể bị lây nhiễm với xác suất cao. 

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...

Thường thì người không muốn chích ngừa thì cũng không muốn mang khẩu trang và cũng không muốn giãn cách 

Xin nói ngay là không phải là Hoa Kỳ thiếu thuốc; không phải là Hoa Kỳ không có cách phân phối. Thuốc chủng thì cực kỳ hiệu quả; ai cũng có thể tìm ra nơi chích:

• Không cần lấy hẹn (walk in appointment)
• 80% chỉ cách nơi chích 5 dặm hay gần hơn
• Không tốn tiền (có người còn hứa là sẽ chích nếu được cho tiền!)
• Không tra hỏi, vân vân 
• Thông tin về loại thuốc chích ngừa tại nơi chích (Moderna, Pfizer, J&J, AstraZeneca) cũng không phải là khó biết.

Vậy mà cho tới nay, 30% vẫn chưa chích! 

Theo phụ chú C thì giản dồ cho thấy 13% (chỉ chích khi bị bắt buộc) + 6% (nhất quyết không chích) = 19% là sinh vật có thể bị lây nhiễm và sẽ lây nhiễm cho người khác!

Nói gì đây? 

Hoa Kỳ là một đất nước tôn trọng tự do cá nhân đến mức dở cười dở khóc! Người Âu Mỹ có câu ngạn ngữ: "You can lead a horse to water, but you can't make it drink" [Bạn có thể dắt ngựa tới suối nước, nhưng  bạn không bắt nó uống (nước) được]. Thuốc ngừa có nhưng có người coi cái tự do lây nhiễm lớn hơn mạng sống của chính họ và của mọi người!

Đây cũng không phải là một hiện tượng đặc thù cho nước Mỹ, theo phụ chú E thì cả những nước khác, vì lý do này, lý do khác:  phần trăm người muốn được chủng ngừa cũng chỉ là 89% (Trung Quốc), ~70% (Âu châu như Pháp), thấp nhất là tại Nga (55%). Tuy cuộc khảo sát này có giới hạn chỉ khảo sát trên 19 nước nó cũng nói lên là không phải ai cũng muốn được chủng ngừa. Điều này quả là một vấn nạn cho người phòng chống dịch. 

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Bê nào thuộc phe từ chối chích ngừa thì xin nhớ cho rằng tại Hoa Kỳ cơ sở tư nhân có quyền buộc bạn mang khẩu trang hoặc chỉ cho vào hãng làm nếu đã chích ngừa.  Liên bang Hoa Kỳ không thể bắt buộc Bê nhưng cơ sở thương mại tư nhân có thể buộc Bê phải tuân thủ lệ làng.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. JHU - Coronavirus Resource Center
C. KFF COVID-19 Vaccine Monitor
D. You can lead a horse to water, but you can't make him drink

E. Vaccine Hesitancy: What Is It and How Can We Fight It?

Bẩy Ngày Thứ Sáu

Thân chào các Bê (*),

TGIF! (Thank God It's Friday!)

Ở các nước mà một tuần làm việc là từ thứ Hai cho đến thứ Sáu thì người ta thường thốt lên "Thank God It's Friday!" để nói lên việc sắp được nghỉ ngơi, hưởng thụ sau một tuần làm việc vất vả. Thứ Sáu là ngày làm việc cuối trong tuần và cũng là ngày mà người dân lao động lãnh pay check mỗi tuần hay mỗi hai tuần (ngày nay thì tiền lương vào thẳng trương mục nên mất cái thú cầm cái pay check trong tay!)

 
Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Sao lại một tuần những "bẩy ngày thứ Sáu"? 

Dạ thì đối với người nghỉ hưu thì ngày nào cũng là ngày nghỉ nên ngày nào cũng là ngày cuối tuần. Đệ đây chưa nghỉ hưu nhưng cứ nghĩ tới lúc không đi làm nữa thì lại chột dạ. Cứ ngồi đó không làm gì thì quả là buồn chán và mau... về với ông bà. Từ cái ý nghĩ rùng rợn này, Đệ tôi xin tự đặt cho mình một "chương trình" nghỉ hưu mà một tuần gồm có bẩy ngày thứ Sáu.

• Bẩy ngày thứ Sáu không phải là kiêng ăn thịt bẩy ngày
• Thứ Sáu thì chưa được nghỉ vì vẫn phải làm (cái gì đó) để kiếm tiền (uống cà phê) hay làm từ thiện
• Thứ Sáu nên phải cố lên vì sắp qua ngày thứ Bảy/Chủ Nhật.
  Ngày thứ Bảy/Chủ Nhật như một củ cà rốt không với tới (vì hôm sau cũng là ngày thứ Sáu)
• Thứ Sáu làm vẫn mệt, vẫn có thành quả nhưng không lo gì nữa.
  Chuyện nào khó khăn thì chờ qua thứ Hai tuần sau sẽ giải quyết.
  Cái thứ Hai này thì "Monday never comes!" vì bẩy ngày đều là thứ Sáu.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Cám ơn Thượng Đế, hôm nay là ngày thứ Sáu rồi!

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài

Giá Xăng Dầu

Thân chào các Bê (*),

Hôm nay lại xin viết nhăng về một đề tài mà hầu như mọi người đều quan tâm: giá xăng dầu tại một quốc gia. Điển hình là giá xăng dầu tại Hoa Kỳ. Trước hết xin minh xác là Đệ không phải là chuyên gia về giá dầu hỏa mà cũng không rành về kinh tế như Đệ vẫn mơ tưởng mình là!

Đệ chỉ là kẻ thích... có ý kiến; chuyện này chuyện nọ. 

Bê rảnh thì đọc; muốn tin thì tin; muốn không tin thì tự mình tìm hiểu thêm.

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Giá xăng dầu thường không tùy thuộc vào:

• Tổng Thống (hay vào Đảng, Dân Chủ hoặc Cộng Hòa). Có người không thích TT Biden nên vội lấy giá xăng hiện tại mà so sánh với giá xăng thời TT Trump mà cho rằng Biden làm tăng giá xăng. Đây là thí dụ điển hình của người dùng con số (data) mà không biết phân tích.
• Số nhiệm kỳ TT. Trong phụ chú B, Bê có thể thấy là 8 năm thời TT Bush (Bush 43 Cộng Hòa) giá xăng mỗi năm một tăng (cao nhất vào năm thứ 8, năm cuối nhiệm kỳ 2).
  Trong khi 8 năm thời Obama thì giá xăng tăng cao nhất vào năm thứ 4, cuối nhiệm kỳ 1.
  Thời TT Trump thì chỉ 4 năm, một nhiệm kỳ: hai năm đầu tăng cao hơn hai năm cuối thời Obama. Hai năm sau mới giảm, năm cuối chỉ giảm ít hơn năm cuối của Obama ($2.25 so với $2.27).

Hai điều trên cho thấy là TT không có khả năng ảnh hưởng nhiều vào giá xăng dầu; tuy nhiên TT (trong đoản kỳ, thời gian ngắn) có thể:

• Làm giảm giá xăng dầu khi ra lệnh tháo khoán, bán ra ngoài một số dầu mà liên bang dự trữ, Strategic Petroleum Reserve (SPR), dầu cung cấp cho thị trường sẽ tạm thời nhiều hơn nên giá xăng dầu giảm xuống... cũng tạm thời!
• Làm giá xăng dầu giảm xuống với những chính sách khuyến khích những năng lượng tái tạo thay thế xăng dầu (như năng lượng mặt trời, gió, sóng biển, vân vân). Giá xăng dầu, trong trường hợp này giảm vì các nguồn năng lượng khác thay thế (nhu cầu dùng xăng dầu giảm). Nên nhớ là xăng dầu gây ô nhiễm nhiều hơn những nguồn năng lượng khác.  
• Giảm thuế đánh vào xăng. Chuyện này thì lại tùy thuộc vào mỗi tiểu bang! Phụ chú F cho thấy khi giá xăng ở California tháng Ba trung bình $3.87 thì trong đó hết $1.19 là thuế và phí. TT không ăn nhậu gì trong thuế và phí tiểu bang (state tax and fees). Phụ chú G cho thấy là thuế xăng dầu liên bang (mà TT có ảnh hưởng tăng giảm) không tăng từ năm 1993; chỉ có 18.4 cents mỗi gallon (khoảng 4 lít). Nếu điều chỉnh lạm phát thì phải tăng thuế lên thành 33 cents cho năm 2020.
  

Giá xăng dầu tăng thì ai cũng ta thán vì đổ xăng phải trả nhiều tiền. Nhưng giá xăng dầu có cao thì kỹ nghệ cung cấp năng lượng dạng khác mới có cơ hội phát triển. Khi giá xăng thấp chẳng mấy ai muốn mua xe dùng điện (hybrid/electric thay vì xăng). Khi giá xăng tăng thì người ta (và nhà nước) đổ tiền vào nghiên cứu các dạng năng lượng khác và hệ quả là giảm xài xăng dầu sẽ làm giảm độ ô nhiễm. Nên nhớ là hiệu xuất của động cơ nổ dùng xăng rất thấp (cho tới ngày nay vẫn khoảng dưới 50%). Phần lớn là làm nóng máy rồi lại phải bơm nước làm nguội máy. 

Xăng dầu là sản phẩm tiêu dùng thiết yếu (inelastic consuming demand)  nên chịu ảnh hưởng rất lớn vào định luật cung cầu (demand & supply). Đắt nhưng vẫn phải mua vì cần. Elastic demand như đi coi phim thì khác: nếu đắt quá thì ở nhà coi TV hoặc Netflix/Hulu/PrimeVideo còn xăng có đắt thì cũng phải mua để chạy; nhịn thì nhịn cái việc... mua thêm kim cương/hột xoàn chứ không nhịn chạy xe được.

Những nước thuộc khối sản xuất dầu như khối OPEC và Nga là những nước có khả năng tăng giá dầu bằng cách giảm sản xuất (nếu khéo bảo nhau). Mỹ với khả năng fracking (phụ chú E) thì sản xuất thêm dầu (làm giảm giá xăng dầu) nhưng di hại của fracking rất lớn vì số lượng hóa chất độc hại đổ vào sông vào đất.

Mùa du lịch (Hè và Thu) thì thường là giá xăng tăng (nhu cầu tăng) vì quý vị đi chơi xa (cả xe lẫn máy bay, xăng máy bay là loại xăng khá đắt).   

Xin kết bài này là không ai cấm Bê chạy xe "gas-guzzler" (xe ngốn xăng) nhưng giá xăng tăng thì xin đừng kêu ca! Muốn tiết kiệm thì có nhiều cách mà Bê cũng đã biết; xin không liệt kê ra đây.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.

Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Đi bộ (tốn tiền ăn kem chứ không tốn xăng) có lợi cho sức khỏe (đừng ăn quá nhiều kem) nhưng tuổi già có đi được không?

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. Which President Oversaw The Highest Gasoline Prices?

C. Who Is To Blame For Rising Gasoline Prices?

D. Addressing Reader Feedback On Rising Gasoline Prices

E. Fracking, Oil and Gas Development

F. Government Mandates Big Reason Why Californians Pay More for Gas

G. Federal gas tax