Lần Theo Tiếng Trémolo - Cập Nhật I

Thân chào các Bê (*),
Cả tuần nay cứ mải nghe tiếng Tây Ban Cầm (Spanish Guitar) nên đề tài hôm nay xin nói về tiếng và kỹ thuật trémolo trong cách đánh đàn guitar. Trước, xin nhắc lại: Đệ chỉ là "dân nghe" chứ không phải là "dân chơi" nên có nói điều gì không đúng trong bài này thì cũng không có gì mới, n'est ce pas?
Ngày xưa khi còn tập tành chơi bài Jeux Interdits (Romance), Đệ có tập trémolo và cứ đinh ninh là tiếp đầu ngữ (prefix) "tré" là ba; vì móc (ngón tay) ba lần trên dây số sáu của guitar. Định kiến này nằm trong đầu mình gần như từ khi bắt đầu hiểu biết cho tới gần đây khi có chút ít thì giờ lướt mạng. Té ra trémolo có thể là "rung" với giọng hát (hay giọng nói; tremelous) hoặc bằng nhạc cụ dây (string instruments) và trémolo không cứ là ba tiếng. Trong bài này xin chỉ giới hạn vào chủ đề trémolo bằng Tây Ban Cầm cổ điển; và hơn nữa xin giới hạn trong vòng hiểu biết hạn hẹp của mình (hiểu lầm chữ trémolo này bao nhiêu năm rồi, thì không có gì bảo đảm là mình đang đúng, isn't it?)
Bê nào muốn "đào tận gốc; truy tận ngọn" thì xin vào phụ chú F mà đọc thêm về định nghĩa của trémolo.

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Đơn giản nhất để nói về trémolo là tiếng đệm "tưng, tưng, tưng" bằng ba ngón tay (trỏ, giữa và áp út) của bàn tay phải (nếu bấm giây bằng tay trái). Vì là tiếng "rung" (hay tiếng "reo") nên theo thiển ý của Ngu Đệ (ở đây là chỉ người em khiêm nhường và văn vẻ... trong võ lâm "gió tanh mưa máu") thì phải có những yếu tố như sau:

• Tiếng trémolo không được lớn hơn và át tiếng đàn chính (bật bằng ngón cái).
• Tiếng trémolo phải đều và réo rắt. Khó chịu cho người nghe khi tiếng trémolo bị ngắt quảng không đúng chỗ. Thí dụ? Bê cứ vào mạng coi mấy cái videos mà các ông, các bà mới tập trémolo thì sẽ hiểu ngay là sự ngập ngừng, do não chưa khiển được các ngón tay (độc lập với nhau), làm người nghe bị chấn thương như thế nào. Tiếng đàn thật sự có thể đả thương người nghe. Tiếng đàn (khéo chơi) có thể đưa người nghe đến cảnh thái êm dịu và thư giản hoặc phấn kích; nhưng cũng có thể hại tim mạch người nghe, chứ chăng phải nói chơi! Chuyện này không phải là sự bịa đặt của các tác giả như Kim Dung đâu! Không tin, Bê thử ngồi vào xe hơi của mấy ngài nghe nhạc Rap với công suất tối đa và loa bass khủng thì biết (xem phụ chú G).
• Tiếng trémolo phải nhặt khoan (nhanh/chậm) theo tiếng đàn chính mà không loạn. Đây cũng là chỗ phân biệt bậc thầy với kẻ vụng về.
• Âm nhạc, nói chung, và trémolo, nói riêng, là để "tái diễn" (replicate) âm thanh của thiên nhiên (mặc dầu là con người thêm thắt ý niệm của mình vào thiên nhiên và mang vào âm nhạc đó một cái trật tự) nên âm thanh dù êm dịu, dù ồn ào, dù náo nhiệt thế nào đi chăng nữa thì âm nhạc đó, trémolo đó cũng phải thuận với thiên nhiên trong cái cảm nhận của người nghe.

Đệ xin rời bục giảng mà mời Bê nghe tiếng đàn của hai cầm thủ Tây Ban Cầm: Tatyana Ryzhkova và Ana Vidovic.

• Trong video phụ chú C, Ryzhkova chỉ cách tập trémolo (phút 4:15 trở đi) mà Đệ thấy là thú vị cũng như nói lên sự khổ luyện của người chơi đán như thế nào. Ryzhkova trình diễn bài nào cũng hay và cái duyên dáng, cái "grace", cái "chic" của nàng thì khỏi phải nói; nhưng nếu chỉ nghe một bài của Ryzhkova thì Đệ đề nghị bài The Stream ở phụ chú D. Hừm, đã nghe Ryzhkova mà chỉ nghe một bài thì thật là thiếu xót, mời Bê nghe thêm bài nữa ở phụ chú H để biết tài năng của cầm thủ này. Bài Libertango này được trình tấu như một Quartet (ban nhạc bốn người) bởi chỉ một mình Ryzhkova. 
  Cập nhật I: Phải mất một năm Ryzhkova và đoàn hỗ trợ mới hoàn thành video Libertango. Theo Ryzhkova thì công phu như vậy là vì bốn vai trong video thì mỗi vai mang một cá tính khác nhau. Xin xem phần đầu của Ask Tatyana Episode 3 - Making a video, Scales, My Guitars.
• Ana Vidovic - Có lẽ nàng trình tấu những bài nổi tiếng, mà Sư Tổ Segovia đã từng đánh, hay hơn mọi người kể cả Sư Tổ. Bài Asturias (còn được gọi là bài Leyenda) là mực thước để đo trình độ và tài nghệ của các bực thầy. Vidovic chơi Asturias, theo ý Ngu Đệ (lại Ngu Đệ!), là hay nhất. Xin mời Bê vào phụ chú B. 

 Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Bê sẽ nói: "Đã đến tuổi Bê mà còn khó tánh khi nghe nhạc!" Không phải là khó tánh đâu! Chỉ là hơi bị kỹ, một chút mà.


Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài 
B. Ana Vidovic plays Asturias by Isaac Albéniz <<< Đệ xin thay mặt cái người "té" ho trong buổi trình diễn này mà xin lỗi người nghe. Thật không biết tại sao mà cứ phải ho hen như thế trong buổi trình tấu. Không biết "nó" có sống sót sau buổi trình tấu không hay là bị khán thính giả khác bóp cổ rồi. Đùa vậy thôi chứ để hôm nào rảnh Đệ sẽ dùng kỷ xảo vi tinh để xóa tiếng ho của tội nhân thiên cổ này trong audio.
C. Ask Tatyana Episode 2 Languages, Scales
D. A. Vlassenkov The Stream, performed by Tatyana Ryzhkova
E. Alex Vlassenkov plays 'The Stream' by A. Vlassenkov
F. Wikipedia - Trémolo
G. Bass Blows Model Girl's Hair Wild & Crazy <<< NHỚ VẶN NHỎ volume của máy trước khi vào đường dẫn.
H. Tatyana Ryzhkova presents Libertango by Tatyana's Guitar Quartet