Sức Khoẻ: 12 Chiến Lược Khoẻ Mạnh cho Người Lớn Tuổi - CL12 - Xác Định Chủ Đích

Thân chào các Bê (*),
Thấm thoát mà đã gần hết năm! Dĩ nhiên là ngày càng yếu đi nhưng vẫn mong là Bê vẫn còn một tinh thần mạnh mẽ vững vàng và hướng tới một năm mới tràn đầy sinh lực và hy vọng...

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...

Hình từ phụ chú B

Lão hóa thường gắn liền với niềm tin sâu sắc về sự phụ thuộc, sự cô đơn và cảm giác vô dụng. Kết quả là, mọi người xem sự lão hóa như một cái gì đó để lo sợ và chiến đấu chống lại, chứ không phải là một thời gian tiếp tục tăng trưởng với những cơ hội mới.
Tham gia vào một cái gì đó có ý nghĩa và cảm nhận cuộc sống là những nhu cầu của con người mà chúng ta đều chia sẻ và những điều này không giảm đi khi Bê về già. Một ý thức bền vững về chủ đích là rất quan trọng đối với hạnh phúc tổng thể của mình.

Nuôi Dưỡng một Cuộc Sống với Chủ Đích

Trong nhiều thập kỷ, công việc hoặc sự nghiệp của Bê đã lấp đầy những ngày tháng với mục đích, với sự tập trung, hoạt động và cảm giác xứng đáng. Do đó, chấm dứt một sự nghiệp, hoặc một chức vụ, có thể đe dọa sâu sắc tới ý thức của Bê về mục đích. Cảm giác mất hướng đi có thể ảnh hưởng đến  sức khỏe và phúc lợi của Bê.
Khi mà các tiêu chuẩn xã hội cho Bê biết hưu trí là lúc bạn nên thư giãn thì quả là khó khăn cho Bê trong cố gắng tái tạo một cuộc sống đầy mục đích. Cho rằng nghỉ hưu là tự giới hạn mọi hoạt động là không đúng sự thật. Chúng hạn chế tiềm năng của Bê và niềm vui tổng thể có thể đến với việc già đi. Tin tốt là người lớn tuổi hiểu bản thân mình tốt hơn bao giờ hết và có thể tập trung vào những gì thực sự quan trọng. Điều này có nghĩa là các chương sau của cuộc đời có thể mang theo những cơ hội cho những mục đích có ý nghĩa và khát khao mới.

Ảnh Hưởng của Mục Đích với Sức Khỏe

Nghiên cứu gần đây cho thấy những người lớn tuổi có niềm tin tiêu cực về lão hóa có vấn đề sức khỏe đáng kể hơn những người kết hợp lão hóa trong khôn ngoan và với giá trị của lẽ sống. Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng những người có quan điểm tích cực về sự lão hóa sống, trung bình, dài hơn những người thấy lão hóa trong một ánh sáng tiêu cực. Những người có quan điểm tích cực hơn về lão hóa cũng có nhiều khả năng phục hồi từ những trở ngại lớn về sức khỏe.
Cảm thấy cuộc sống của bạn có mục đích cung cấp một  tâm lý chống lại được những thăng trầm của cuộc sống. Bê có ý thức mạnh mẽ về mục đích, Bê có nhiều khả năng vẫn hài lòng với cuộc sống ngay cả khi trải qua một ngày khó khăn. Loại khả năng phục hồi dài hạn này có thể dẫn đến sức khỏe tim mạch tốt hơn, ít lo lắng hơn và hạnh phúc hơn theo thời gian.
Trong thực tế, những người có mục đích có xu hướng khỏe mạnh hơn. Điều này có thể là vì Bê tích cực theo đuổi mục tiêu và cơ hội mới, não và cơ thể của Bê cũng tham gia trong một loạt các hành vi được biết là có lợi cho sức khỏe. Những hành vi này bao gồm kích thích nhận thức, tham gia xã hội và hoạt động thể chất.

Lão Hóa và Mục Đích

Thái độ của Bê đối với sự lão hóa là một yếu tố quan trọng trong tuổi già. Bê kiểm soát xem mình lão hóa thông qua một ống kính tiêu cực hay tích cực. Nếu Bê có thể xem lão hóa với một cảm giác mới về cơ hội và khả năng, thì một cuộc sống đầy mục đích đang chờ đợi Bê. Làm việc "tự kiểm" sẽ giúp Bê khám phá những gì truyền cảm hứng cho mình vào thời điểm này trong cuộc sống.
Bước tiếp theo là tạo một kế hoạch hành động. Trong khi điều này sẽ đòi hỏi một số công việc và sự kiên nhẫn, quá trình này có thể cực kỳ thỏa mãn và tốt đẹp. Bắt đầu bằng cách dùng thời gian để suy nghĩ về những gì thực sự quan trọng đối với mình bây giờ. Giữ sổ ghi chép trong một tháng hoặc lâu hơn và ghi lại các hoạt động hoặc suy nghĩ nuôi dưỡng những cảm giác tích cực. Ghi chú về những gì kích thích sự sáng tạo hoặc tiếp thêm sinh lực cho Bê.
Khi Bê chú ý đến những gì truyền cảm hứng cho mình vào thời điểm này trong cuộc sống, Bê có thể bắt đầu xác định các hoạt động cụ thể phù hợp nhất với sự hiểu biết mới này của chính mình. Sau đó, ưu tiên chúng vào cách Bê dành thời gian của mình.

Kết

Hãy dành một chút thời gian để suy nghĩ về những câu hỏi này: Nếu tôi chết vào ngày mai, tôi sẽ hối hận vì điều gì nhất? Tôi sẽ hối tiếc nhất khi không trở thành ai? Tôi muốn rời bỏ bạn bè và gia đình của mình bằng cách nào? Việc biết câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ hỗ trợ sự phát triển của kế hoạch hành động của Bê.

Hành Động Ngay

• Chọn thái độ. Đưa ra quyết định rằng Bê sẽ có cái nhìn tích cực về tuổi già. Sau đó, hành động thông qua việc tham gia vào các hoạt động cung cấp cho Bê ý nghĩa và mục đích.
• Hãy giữ nhật ký. Trong một tháng hoặc lâu hơn, ghi lại các hoạt động và suy nghĩ khi Bê nuôi dưỡng  những cảm giác tích cực.
• Suy nghĩ ngoài bản thân. Hãy tránh tập trung vào bản thân và những rắc rối của mình. Chia sẻ một kỹ năng hoặc thời gian của Bê để chăm sóc cho người khác, giúp đỡ một người hàng xóm, hoặc làm tình nguyện viên trong cộng đồng.
• Để lại di sản tinh thần.  Chia sẻ những gì Bê muốn người khác biết về mình hoặc những kỷ niệm đáng nhớ mà mình có hoặc những bài học về cuộc sống mà Bê có được. Thể hiện chúng trong những bức thư, viết loạt truyện ngắn, làm video clips hoặc thông qua nghệ thuật.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Trong mục "hành động ngay" có nói đến kỷ niệm đáng nhớ mà mình có thì nên chia sẻ nhưng Bê nên cẩn thận tránh nói về người khác mà không xin phép họ trước (thường là mua thêm thị phi). Những "unauthorized" memoire theo kiểu Thương Tín là một vết nhơ cho phái mày râu cho dù ông này có biện bạch gì đi nữa.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. CL12

Nội Công

Thân chào các Bê (*),
Hôm nay (một ngày trong tháng Mười) thì đã rõ là mùa Thu đã có mặt ở Bắc Mỹ: trời se lạnh, lá đổi mầu tuy chưa rụng. Đệ cũng lây cái lãng mạng của trời đất mà tản mạn về một đề tài có vẻ nghịch lý. Lại cũng là một thứ Paradox - Nghịch Lý.

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Cái nghịch lý ở đây là: một tập thể lớn mạnh nhờ sự đóng góp của các thành viên thì cũng vì thành viên mà suy tàn! Hay nói cách khác thì lực phá hoại từ bên trong thường là lực lớn và khó đỡ hơn là lực chống phá từ bên ngoài: ngoại công dễ chống; nội công khó lường!

Phiếm

• Giáo hội Thiên Chúa Giáo La Mã đang phải đương đầu với những nội công này. Xin xem phụ chú B và C.
• Phật Giáo cũng chia sẻ vấn nạn nội công này. Xin xem phụ chú D.

Phần còn lại của bài này, Đệ xin dành cho Ngài.

• Không có Người thì chắc đảng Cộng Hòa đã không thắng và nắm giữ cả ba ngành: Tư Pháp, Lập Pháp và Hành Pháp như hai năm vừa qua. 
• Và sau ngày bầu cử giữa kỳ 11/06/2018, không có Ngài thì chắc đảng Cộng Hòa (CH) cũng không giữ nổi Thượng Viện. 
• Công của Người là... vĩ đại cho Đảng trong thời gian qua. Điều này không cần phải tranh luận vì chúng khá hiển nhiên.
• Đảng CH ở Mỹ cũng đang bị phá nát bởi ông Tổng Thống CH này. 
• Tất cả các giá trị được đảng CH biểu dương cổ võ trong bao nhiêu năm qua đều bị Ngài công khai lộng kiếng liệng cống. 
• Chức sắc CH thì hiện tại vì quyền và vì lợi mà im hơi lặng tiếng. Sau năm 2020 (hoặc 2024) thì tương lai đảng CH sẽ ra sao? 
• Có khá nhiều người thì chống chế rằng họ không thích những hành vi thái độ của Ngài nhưng họ ủng hộ những kế hoạch chính sách của Ngài: chống di dân, chống y tế miễn phí, giảm thuế, củng cố chính sách đối ngoại với America First cả kinh tế lẫn quân sự. 
• Còn hành vi trong quá khứ của Người thì ngay những người thật sùng đạo cũng sẵn sàng cho Ngài thêm cơ hội (mulligan) và bảo là "Hate the sin don't hate the sinner". Có lẽ là họ không vỡ lẽ ra rằng vì sự ủng hộ của họ (với điều kiện là ông Tổng Thống phải thực hiện những điều họ muốn) là nguyên nhân chính làm ông không bao giờ thay đổi. 
• Khi nào mà ngay tại Mỹ cái châm ngôn "Cứu cánh biện minh cho phương tiện" (đạt kết quả bằng bất cứ phương cách nào) lại là cách người Mỹ hành xử? Xa rồi cái thời mà thế giới tự do chỉ trích Stalin và Mao Trạch Đông là "the ends justifies the means" (xin xem phản biện ở phụ chú F).

Trông người mà nghĩ đến ta!

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Hưng thịnh hay suy tàn thì chắc là Bê đã thấy nhiều rồi.
(1) Xin xác định là bài này không có ý bổ báng tôn giáo. Công Giáo và Phật Giáo Tây Tạng được dùng làm thí dụ ở đây; nhưng các tôn giáo khác trên thế giới không phải là không có những chuyện tương tự.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. Giáo Hội Pháp đối mặt với áp lực đòi điều tra độc lập về nạn ấu dâm
C. Hundreds of 'Predator Priests' Sexually Abused Young Victims, Pennsylvania Grand Jury Report Finds
D. Independent investigation confirms “physical, sexual, emotional abuse” by Sogyal Rinpoche
E. Shrugging Off Trump Scandals, Evangelicals Look to Rescue G.O.P.
F. Do the Ends Justify the Means?

Magna Carta - Đại Hiến Chương

Thân chào các Bê (*),
Hôm nay lại xin viết lăng nhăng về mộng bá chủ của các lãnh tụ đời nay (1). Khi con người đạt đến một địa vị như Tổng Thống, Chủ Tịch, vân vân thì thường là có khuynh hướng muốn áp đặt ý muốn của mình và bất chấp luật lệ (ngay như luật lệ do mình đặt ra hoặc đề nghị). Lãnh tụ muốn mình "above the law". Ngày xưa, làm Vua thì hẳn là above the law vì Vua chỉ cần nói "Le Roi et La Loi c'est Moi!" Vua đặt luật được thì Vua sửa luật được. Ngày nay...

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Ngày nay vì luật thường là do một cơ quan độc lập làm ra nên lãnh tụ không có quyền tự chuyên mà sửa luật cho có lợi cho mình. Câu này nói lên hai điều:

1. Lãnh tụ không đặt ra luật trừ trường hợp là lãnh tụ độc tài (2)
2. Lãnh tụ chịu cùng thứ luật như bất kỳ người nào khác (leader is not above the law)

Điều này thì đã thành khuôn phép từ năm 1215 (cách đây hơn 900 năm) từ khi mà Vua John of England bị buộc phải ký Magna Carta (phụ chú B). Magna Carta là hiêp ước đầu tiên (ít nhất là ở phương Tây) nêu lên những nhân quyền căn bản (basic human rights). Bê nào kỵ tiếng Anh thì xem đỡ phụ chú D.
Ngài Trâm chắc là biết điều này vì là con nhà "trâm anh thế phiệt" lại tốt nghiệp trường Wharton tại University of Pennsylvania (theo nhiều tài liệu thì Ngài chưa từng học tại Harvard University). Nhưng từ khi lên làm Tổng Thống Hoa Kỳ, Ngài vờ như không biết là quyền của Ngài có... hạn. Ngài tưởng là Ngài above the law!

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Ngay như thường dân như chúng ta mà còn nói "do what I say; don't do what I do" thì trách gì lãnh tụ.
(1) Nếu là một quốc gia thì gọi là mộng bá quyền.
(2) Tổng Thống có thể ban sắc luật (executive action) hoặc đệ trình Quốc Hội dự luật. Hơn nữa thì luật còn chịu sự phán quyết về tính hợp hiến/vi hiến của Tối Cao Pháp Viện.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài 
B. A Brief History of Human Rights - The Magna Carta (1215)
C. Man tries to steal Magna Carta from UK's Salisbury Cathedral
D. Magna Carta - Tiếng Việt

S&T: Chống Hú - Feedback Destroyer?

Thân chào các Bê (*),
Hôm nay lại xin bàn lăng nhăng về một đề tài mà Đệ không phải là nhà chuyên môn. Bàn là bàn chơi nhưng nếu Bê nào chịu khó đọc hết bài thì biết đâu lại thấy hữu ích, không chừng (1).
Việc ca hát với máy karaoke là rất phổ biến với người Việt và nhà nào hoặc buổi tiệc tùng nào thì cũng có dàn máy karaoke để... tra tấn lỗ tai của nhau. Máy càng lớn thì âm thanh phát ra càng lớn. Và vấn nạn không tránh được là máy thu âm (microphone)(2) và máy khuếch đại tạo một vòng feedback mà thường là người mình gọi là máy bị hú. Âm thanh từ máy thâu âm được khuếch đại rồi cái âm thanh đã khuếch đại đó lại nhập vào microphone mà làm lớn thêm và tiếng hú xảy ra càng lúc càng lớn...

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Ước mong có dàn máy âm thanh xịn với âm thanh mạnh mà không có tiếng hú là ước mong của tất cả người sở hữu máy cũng như người... bị ngồi nghe. Cái khổ cho người có mặt ở hiện trường với tiếng hú là mọi người ai cũng... tưởng là mình có thể chỉnh sửa máy ngay lập tức và làm im tiếng hú trong giây phút và... giải cứu mọi người khỏi cơn nguy biến điếc tai, nhức óc. Đặc biệt là các Ông thì 10 người, hết 9 người tưởng là mình có thể chỉnh dàn âm thanh ở bất cứ nhà nào. Lại cũng là mộng tưởng vì chính chuyên gia âm thanh cũng khuyên là chỉnh chống hú phải làm trước khi trình diễn (lâm trận mới chỉnh súng thì... hỏng). Thường thì càng chỉnh càng hư thêm và cuối cùng thì vặn nhỏ lại hoặc chịu bị hú; chủ nhà thì ấm ức vì tại sao thường không hú mà có khách thì lại hú. Chắc tại thằng A, thằng B gì vặn lung tung...(3)

Trước khi nói tới các cách chống hú, Đệ xin liệt kê ra đây những lý do tạo hú (sound feedback):

1. Máy thu âm là loại omnidirectional (nhận âm thanh mọi chiều hướng) nên nhận âm thanh kể cả từ loa khuếch đại.
2. Thiết kế căn phòng và vật liệu làm vách cũng ảnh hưởng lớn tới độ hú.
3. Không chỉ máy thâu âm tạo hú mà dương cầm (piano), đàn điện (electric guitar), vân vân cũng có thể tạo hú.
4. Cách cầm microphone cũng làm hú. Có người vì không biết hoặc vì điệu nên "cup" đầu microphone như nắm trái banh. Chắc chắn là cách cầm này sẽ tạo tiếng hú. Nói về cách cầm microphone thì chắc là phải viết nguyên một bài blog khác!
5. Người hát hú thì người nghe... tiếng hú.
6. Người đeo mắt kiếng cũng tạo hú. 
7. Nhiệt độ hiện trường cũng ảnh hưởng độ hú.
8. Độ ẩm hiện trường cũng ảnh hưởng độ hú.
9. Đám dông cũng ảnh hưởng đến âm thanh hiện trường với tiếng ồn...

Nói tóm lại là việc chỉnh âm thanh chống hú là phải làm tại hiện trường chứ không phải là chế ra được cái máy chống hú mà người mua cứ bỏ tiền ra mua và xử dụng là từ đó... Bờm cười!
Vậy mà không biết  bao nhiêu hãng sản xuất máy chống hú và Sound Equalizer chống hú. Các máy này có hiệu quả không? Câu trả lời là còn tuỳ! Máy xịn, máy mắc tiền thì chống hú tốt hơn máy dỏm. Nguyên tắc chính là tìm các tần số (frequencies) tạo tiếng hú mà cắt xuống (cut down these frequencies). Cái khó là các tần số này thay đổi theo các yếu tố trên nên phải chỉnh tại hiện trường (in situ) vì vậy nên cần 2 người như trong video ở phụ chú C.
Tối hảo là không dùng máy chống hú mà dàn âm thanh không hú bằng cách giảm thiểu những điều kiện tạo hú. Còn nếu Bê dùng máy chống hú thì phải hiểu điều sau đây :

1. Chống hú bằng cách cắt giảm các tần số hú thì có nghĩa là những tiếng hát ở những tần số này cũng bị cắt giảm. 
2. Máy chống hú thường trực (permanent) tự chọn các tần số nên nếu hiện trường làm hú ở tần số khác thì máy vẫn hú (4).
3. Máy chống hú linh hoạt (dynamic) thì vẫn phải chỉnh tại hiện trường và khá đắt. 

Vậy giảm thiểu các điều kiện trên như thế nào?

1. Máy thu âm là loại unidirectional. Microphone chỉ nhận âm thanh ngay đầu microphone. Chỉnh microphone sao cho âm lượng (volume) vừa đủ và miệng hát rất gần đầu microphone. Tốt nhất là microphone thẳng góc với gương mặt và đầu mic gần miệng. Khi không dùng thì đầu microphone chĩa xuống sàn. Xin đừng cầm microphone như cầm một bó hoa (đầu thâu của microphone chỉa lên trần nhà chứ không chỉa vào miệng người ca).
2. Phòng với vách chống vang là lý tưởng nhất. Tiếng vang (echo) tốt là từ máy chứ không vang từ tường.
3. Không đặt microphone lên trên dương cầm vì dương cầm có độ rung/vang đáng kể.
4. Không dùng lòng bàn tay ôm (cup) đầu microphone vì sẽ tạo ra feedback (phụ chú B).
5. Người hát hú thì hú vừa thôi. 
6. Không dùng máy khuếch đại ở surround sound mode.
7. Người đeo mắt kiếng thì chỉnh mắt kiếng và khoảnh cách microphone sẽ giảm điều kiện hú.
8. Di chuyển chỗ đứng của người hát; đứng đối diện với loa. Không xoay lưng về phía loa. 
9. Dây dẫn âm thanh cũng cần dùng loại tốt vì nếu dây dẫn tín hiệu lúc mạnh lúc yếu thì mình có khuynh hướng chỉnh âm thanh lớn hơn bình thường.  
10. Đừng bắt quá nhiều microphones. Những microphones chưa dùng thì phải tắt đi hoặc chuyên viên âm thanh vặn âm lượng nhỏ lại.
11. Quan trọng là máy chỉnh âm lượng và mixer phải gần người hát với microphone chứ không gần cái màn hình TV. Rất nhiều gia đình có thói quen đặt tất cả máy móc vào tủ kính ngay dưới cái TV. Mỗi lần cần chỉnh âm thanh thì phải bỏ microphone mà chạy đến chỗ đặt cái mixer, rất bất tiện. Âm thanh tốt nhất là âm thanh gần máy chỉnh nên máy chỉnh phải đặt chỗ người nghe chứ không đặt dưới (hay gần) cái TV.

Nhưng nếu tiền không thành vấn đề thì sao? Mua máy chống hú cũng là giải pháp không tệ!  Nếu đã mua thì nên mua loaị kha khá; chứ đừng tiếc tiền. Và nên hiểu những điều sau đây:

• Máy chống hú giảm âm lượng âm thanh ở những tần số gây hú. Có nghĩa là nếu người hát ra âm thanh ở những tần số này thì âm lượng (volume) nhỏ hẳn đi so với những tần số khác. 
• Máy chống hú có thể làm chậm (delay/latency) tiếng hát vì phải "process" âm thanh để gạn lọc tần số.
• Chỉ nên gắn thêm bộ phận chống hú ở những nguồn có thể tạo hú như microphone, đàn điện, vân vân chứ không nên can thiệp chống hú vào nguồn không gây hú như nguồn nhạc từ DVD chẳng hạn. DVD đâu có làm hú! Bỏ máy chống hú giữa nguồn DVD và máy khuếch đại (amplifier) thì sẽ mất một số tần số!

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Càng cao tuổi càng nghe kém nên lúc nào cũng muốn vặn âm thanh rõ to!
(1) Đệ thích tìm hiểu không phải để khoe đâu. Cũng giống như học và tìm hiểu cách nấu ăn không phải là để nấu giỏi mà để khi người ta nấu cho mình ăn, mình hiểu cái công khó mà biết thưởng thức. Học cách chống hú để đi đâu còn biết thán phục người kỹ sư âm thanh; chứ không phải là khoe giỏi.
(2) Đúng ra microphone phải gọi là máy vi âm.
(3) Nguyên tắc thì nếu mình là khách thì đừng có nhào tới chỗ máy móc mà chỉnh lung tung; dễ bị đổ thừa và thường thì chủ nhân cũng không thích.
(4) Trường hợp cụ thể là máy chống hú khá thông dụng ở Việt Nam là Test Feedback XTR 2.0 - Auto eliminate microphone feedback. The lastest new technology in 2017
Máy vẫn hú mà ông biểu diễn vẫn ngang nhiên bảo là không hú (phút 2:55)!

Phụ chú:
Đệ xin nói ngay đây là Đệ không quảng cáo cho bất cứ hãng nào. Trích dẫn là với mục đích tham khảo mà thôi. Người đọc xin tự quyết định.
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. Regarding The Old Hand-Over-The-Mic Test For Monitor Feedback
C. Ringing Out Your Venue PA | Tuning Your Sound System Graphic Equalizers
D. [Tâm Nam Audio] Bo Mạch Chống Hu Míc Tâm Nam Hướng Dẫn Lắp Đặt Và Test trực tiếp 
Cách này đòi hỏi người dùng phải mở máy khuếch đại (amplifier) mà hàn gắn bo mạch mới vào. Taý máy với đồ điện là phải cẩn thận và hơn nữa phải "you know what you are doing".

Comme Toi - Chắc Là Giống Em.

Thân chào các Bê (*),
Hôm nay, lại xin viết lăng nhăng về một bài hát khá nổi tiếng thập niên 80's: Comme Toi của Jean-Jacques Goldman. Sở dĩ mà Đệ lôi bài này ra mổ sẻ là vì hai nguyên nhân: bài hát có giai điệu khá hay (hát lên là người nghe thấy thích ngay) và thứ hai là bài này "bị" hiểu lầm khá trầm trọng khi được dịch sang tiếng Việt dưới cái tên rất tình Hãy Đến Với Em (1) đã trở thành một bài tình ca trai gái.
What's wrong? Chả có gì "wrong" cả vì bài nhạc Việt với giọng ca Ngọc Lan cũng rất hay. Rất tiếc là vì nhu cầu viết tình ca mà người viết nhạc dịch làm mất hẳn ý nghĩa của bài ca gốc...

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Bài ca gốc cũng là một tình ca nhưng không phải là tình ca trai gái mà là tình người với nỗi tiếc nuối vị nhân bản (humanitaire): con gái nhỏ trong cơn cuồng điên Đức Quốc Xã thời Đệ Nhị Thế Chiến tại Ba Lan; một cô gái tám tuổi chết trong trại tập trung.  Why? Why we've gone mad?
Ngày nay cái điên này vẫn tiếp diễn và có phần bành trướng trên đất Mỹ: một số người lợi dụng sự vô tâm, vô tình của giới cầm quyền mà cố gắng phục hồi cái chủ nghĩa chết tiệt Neo-Nazism/White Supremacy. Ngài Tổng Thống của Đệ mấy hôm nay lại tự xưng mình là "Nationalist" (chữ Nationalist thường được hiểu là "White Nationalist" với ý nghĩa là "người Da Trắng kỳ thị phát xít". Ngài nói là Ngài chỉ dùng chữ Nationalist để đề cao cái chủ trương "America First". Thôi đó là chuyện dài của Người; chúng ta hãy trở lại với Comme Toi.
Lời thì Bê có thể đọc bên dưới ở phụ chú E còn lời dịch ra tiếng Việt thì bài báo ở phụ chú C làm rồi nên Đệ cũng không cần dịch nữa mà chỉ nêu ra vài nhận xét:

• Nạn nhân của những cơn cuồng điên về chủ nghĩa (như về tính thượng đẳng của giống Aryan) thường là những người vô tội như cô gái Ba Lan tám tuổi trong bức hình cũ mà tác giả nhìn thấy.
• Thế kỷ thứ 20 là một thế kỷ đáng nguyền rủa với những giấc mộng của những kẻ khát máu đã dùng bạo lực mà tiêu diệt triệu triệu người. Những chủ nghĩa tại Đức, Liên Xô, Trung Hoa với những cuồng điên ảo tưởng.
• Cái đáng thất vọng là những kẻ khát máu này đã không cô đơn trong những cơn cuồng nộ này: phải có bao nhiêu tay sai/kẻ ủng hộ thì họ mới giết được bao nhiêu đó người.
• Nhìn thẳng vào hiện tại để thấy là thế kỷ 21 này cũng có nhiều người say máu, say giấc mộng sắc tộc. Những chủ nghĩa "quốc gia", phát xít, dân túy, những chủ trương như MAGA (Make America Great Again) là những chiêu bài mà kẻ khát máu người đang công khai gầy dựng.
• Đối với những kẻ cường quyền này thì thế giới là nơi mà "You lose ==> I win". Thế giới là nơi của "zero sum game". Hay nói cách khác thì "mạnh được yếu thua" và con người sinh ra không phải là ai cũng bình đẳng, bình quyền.
• Vấn đề di dân và tỵ nạn đang là đề tài được khai thác, bị lợi dụng cho nhu cầu chính trị tại Hoa Kỳ (xem thêm ở phụ chú D). Có trải qua những tuyệt vọng của người tỵ nạn thì mới hiểu tại sao có người bỏ xứ mà đi chứ ngồi mát ăn bát vàng thì khi nào mới hiểu được vì sao có đoàn "caravan" lội bộ ngàn dặm để mong xin cho được cái danh nghĩa người tỵ nạn (asylum)? Đáng buồn là người Việt ngày nay tại xứ tự do, đa phần là đã "quên" mình đã từng là người tỵ nạn!
• Bài hát Comme Toi như một lời nhắc nhở cho chúng ta: cơn cuồng điên có thể giáng xuống đầu chúng ta bất kỳ lúc nào nếu chúng ta nhắm mắt làm ngơ trước sự trỗi dậy của những phong trào kỳ thị.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Tuổi Bê là cái tuổi mà chúng ta nên "Live and Let Live". Xin đừng hùa theo kẻ cường quyền.
(1) Traduire C'est trahir" (Dịch là phản bội; hay như Ông Cụ của Đệ hay nói: Dịch là Diệt--ý nói là dịch là giết chết tác phẩm) bản nhạc thành bài tình ca trai gái.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. Jean-Jacques Goldman - Comme toi (Clip officiel) - YouTube
C. « Comme toi » – Không phải là tình ca
D. 7,000 migrants with one goal: Head north
E. Lời:
Elle avait les yeux clairs et la robe en velours
A côté de sa mère et la famille autour
Elle pose un peu distraite au doux soleil
De la fin du jour
La photo n'est pas bonne mais l'on peut y voir
Le bonheur en personne et la douceur d'un soir
Elle aimait la musique, surtout Schumann
Et puis Mozart
Comme toi
Comme toi
Comme toi que je regarde tout bas
Comme toi qui dors en rêvant à quoi
Comme toi
Elle allait à l'école au village d'en bas
Elle apprenait les livres, elle apprenait les lois
Elle chantait les grenouilles
Et les princesse qui dorment au bois
Elle aimait sa poupée, elle aimait ses amis
Surtout ruth et anna et surtout jérémie
Et ils se marieraient un jour peut-être à varsovie
Comme toi
Comme toi
Comme toi que je regarde tout bas
Comme toi qui dors en rêvant à quoi
Comme toi
Elle s'appelait sarah elle n'avait pas huit ans
Sa vie, c'était douceur, rêves et nuages blancs
Mais d'autres gens en avaient décidé autrement
Elle avait tes yeux clairs et elle avait ton âge
C'était une petite fille sans histoire et très sage
Mais elle n'est pas née comme toi,
Ici et maintenant
Comme toi
Comme toi
Comme toi que je regarde tout bas
Comme toi qui dors en rêvant à quoi
Comme toi

Sức Khoẻ: 12 Chiến Lược Khoẻ Mạnh cho Người Lớn Tuổi - CL11 - Phòng Ngừa

Thân chào các Bê (*),
Thấm thoát mà tháng Mười Một, 2018 rồi đó. Còn bài này và bài tháng Mười Hai là xong loạt bài về sức khỏe này.

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...

Hình từ phụ chú B.

Phần lớn sức khỏe của Bê phụ thuộc vào lối sống và các lựa chọn của Bê. Bằng cách tập trung vào việc bảo vệ cả cơ thể và bộ não, Bê có thể xác lập những biện pháp phòng ngừa. Kế hoạch chăm sóc sức khỏe dự phòng có thể là một thành phần mạnh mẽ trong chiến lược lão hóa lành mạnh của Bê.

Kiểm Soát các Yếu Tố Rủi Ro

Gần như tất cả mọi người trên 65 tuổi sẽ có một hoặc nhiều "điều kiện y tế" mãn tính và lão hóa là yếu tố nguy cơ hàng đầu đối với hầu hết trong số họ. Nghiên cứu cho thấy nhiều trong số những điều kiện này có các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được. Chẩn đoán chúng sớm cung cấp cơ hội để can thiệp, ảnh hưởng, trì hoãn hoặc kiểm soát các điều kiện này nhằm mục đích giảm thiểu tác động của chúng đối với sức khỏe. Các xét nghiệm thường xuyên cung cấp tình trạng sức khỏe hiện tại của Bê. Kiểm tra thường xuyên giúp phát hiện các vấn đề ở giai đoạn đầu, giai đoạn dễ chữa nhất. Phát hiện sớm thường là chìa khóa để điều trị thành công. Những thay đổi về thể chất khi già cũng có thể làm cho tăng yếu tố rủi ro. Hành động như xoay đầu nhìn xe cộ đang chạy trên đường hoặc thắng an toàn, đúng lúc, có thể trở nên khó khăn. Vấn đề thị lực liên quan đến tuổi tác có thể gây khó khăn cho việc nhìn rõ hoặc lái xe vào ban đêm. Vì vậy, nếu Bê gặp khó khăn khi lái xe an toàn, thì nên hạn chế hoặc tìm phương tiện khác.

Phòng Ngừa Bắt Đầu tại Nhà

Những thay đổi về thể chất, tình trạng sức khỏe và một số loại thuốc làm giảm khả năng sinh hoạt của Bê. Thật không may, té ngã là nguyên nhân hàng đầu gây chấn thương ở người lớn tuổi. Vấn đề với sự cân bằng, ảnh hưởng đến đại đa số người khi chúng ta già đi, làm tăng nguy cơ té ngã và gãy xương. Một số bài tập có thể giúp cải thiện sự cân bằng. Ngoài ra, bạn có thể có nhiều mối nguy hiểm cho sức khỏe trong nhà riêng của mình có thể khiến Bê có nguy cơ bị ngã. Bằng cách thực hiện các thay đổi đơn giản, Bê có thể giảm đáng kể rủi ro té ngã.
Không đi bộ trong nhà với vớ. Vớ không cung cấp bất kỳ sự ổn định nào trên sàn trơn. Loại bỏ thảm và thảm chạy hoặc buộc chặt chúng vào sàn nhà. Lắp đặt các thanh vịn trong vòi sen hoặc bồn tắm. Sử dụng thảm "không trượt". Hãy cẩn thận khi đi cầu thang và mang tải quần áo. Lắp đặt lan can thứ hai để tăng cường độ an toàn.
Thực hành phòng ngừa có nghĩa là xem xét khách quan về môi trường sống chung quanh mình. Có biện pháp phòng ngừa thêm hoặc yêu cầu người thân giúp đỡ trong việc phòng ngừa.

Xây Dựng Nhóm Phòng Ngừa

Bê có thể kết hợp việc sử dụng các dịch vụ phòng ngừa vào kế hoạch cho sự lão hóa khỏe mạnh của mình. Những dịch vụ này có thể cung cấp thông tin cần để làm chậm quá trình lão hóa tự nhiên hoặc tình trạng mãn tính để Bê có thể giảm thiểu tác động của nó trong cuộc sống hàng ngày. Bên cạnh bác sĩ, có những cố vấn khác có thể hỗ trợ cho kế hoạch chăm sóc phòng ngừa: các chuyên gia thể dục, huấn luyện viên chăm sóc sức khỏe và hoặc tư vấn dinh dưỡng. Tham gia vào một chương trình tập luyện được theo dõi cẩn thận có thể giúp cải thiện sự cân bằng, tính linh hoạt, sức mạnh cơ bắp và dáng đi của Bê. Y tá có thể cung cấp giáo dục về các vấn đề sức khỏe. Nhóm phòng ngừa có thể cung cấp thông tin chi tiết về cách kiểm soát hiệu quả hơn quá trình lão hóa. Họ có thể cung cấp lời khuyên và cho Bê thấy cách kết hợp việc sử dụng tài nguyên hoặc công cụ để tối ưu hóa sự an toàn của môi trường sống của mình.

Kết

Đảm bảo cho có một chương trình hưu trí khỏe mạnh đòi hỏi Bê phải thực hành công tác phòng chống để giảm thiểu rủi ro và mang lại nguồn tài nguyên phù hợp cho cuộc sống. Thay vì buồn phiền về nó, hãy tập trung vào việc thực hiện những thay đổi nhỏ để có thể giữ cho Bê khỏe mạnh và an toàn. Bê và con cái, sẽ được bớt lo và tự tin hơn trong khả năng tiếp tục cuộc sống độc lập.

Hành Động Ngay

• Xét nghiệm y khoa với mục đích phòng ngừa (preventive screening tests). Kiểm tra với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe để xác định những xét nghiệm Bê nên có và biết là bao nhiêu năm phải xét nghiệm lại.
• Tìm kiếm nguồn hỗ trợ. Lấy hẹn với chuyên gia về tình trạng khuyết tật tại Charter House hoặc Trung Tâm Sống Khỏe Mạnh của Dan Abraham để xác định cách tăng cường kế hoạch chăm sóc phòng ngừa. 
• Thực hiện kế hoạch phòng ngừa té ngã. Kiểm kê nhà của bạn và loại bỏ mọi mối nguy hiểm tiềm ẩn. Lắp đặt các thanh chắn phòng tắm để tăng thêm sự an toàn. Nhìn vào các tác dụng phụ của thuốc để xác định những loại có thể làm tăng nguy cơ bị té ngã. 
• Mang giày hợp lý. Thay đổi kích cỡ giày dép cho vừa chân, mang giày chắc chắn và đế không trượt. 
• Cập nhật kỹ năng lái xe của bạn. Tham gia khóa học bồi dưỡng cho người già lái xe. Tìm kiếm các khóa học thông qua một chương trình giáo dục cộng đồng hoặc các tổ chức địa phương phục vụ người lớn tuổi.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Ở tuổi Bê thì thường là không hăng hái làm bất kỳ điều gì. Thật sự thì Bê phải hăng hái lên mà hưởng cái tuổi mà người Mỹ gọi là "The Golden Ages", mới phải.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. CL11

Mở Rồi Làm Sao Đóng Lại?

Thân chào các Bê (*),
Năm nay, Thu đến với Bắc Mỹ lẳng lặng như không kém phần đình đám vời những cơn lạnh. Trời vào Thu và lòng người cũng trở nên lãng mạng hơn để hòa mình vào với thiên nhiên. Khung cảnh thì vậy mà sinh hoạt thì vẫn là bận rộn (good busy) với việc làm và với sinh hoạt gia đình. Nói chung là không có gì đáng phàn nàn. Ngoài ra thì Đệ lại cũng đang coi một bộ phim Hàn. Vẫn là những phim coi được và vẫn là thưởng thức và học hỏi. Học được gì? Học là một quy trình không ngưng nên lần này cũng học được vài điều từ trong phim Something in the Rain (Pretty Noona Who Buys Me Food; Chị Đẹp Mua Cơm Ngon Cho Tôi) ...

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Gần đây phim Hàn dùng nhạc nền (film soundtracks) là nhạc Mỹ nên cũng là mới lạ. Stand by Your Man (SBYM) và Save the Last Dance for Me là những bản nhạc khá xưa của Mỹ được phát ra trong nhiều cảnh trong phim này. Nhất là bài SBYM như muốn nhấn mạnh đến hoàn cảnh của nhân vật nữ trong phim: some time it is hard to be a woman! Thôi không nói thêm về nhân vật nữ này vì còn để Bê tự coi tự hiểu chứ! Nhân vật nam thì... đẹp trai, duyên mà... manly. Nụ cười của nhân vật nam khá là đặc biệt. Nhân vật trong phim có cá tính thật đáng yêu (chàng hơi liều lĩnh/nàng chín chắn nhưng hay nói dối/tự chuyên) và trình độ lý luận của cả hai nhân vật được người viết kịch bản cẩn thận dàn dựng nên tuy cuộc tình (trong phim) nhẹ nhàng nhưng có cái mãnh liệt/nồng cháy ngầm. Nói chung thì cả hai diễn khá đạt trong vai của mình. Các nhân vật phụ (supporting cast) cũng đóng rất đúng vai--nhất là vai Mẹ của nhân vật nữ.

Xin nói ngay đây là Đệ chưa coi tới đoạn cuối (cuối tập 16) vì phải ngưng coi mà phiếm bài này trước khi coi phần kết thúc của phim. Sao vậy? Ư... chỉ vì không biết đoạn cuối thì phần phiếm sau đây mới có ý nghĩa; cũng như Bê có coi phim này thì chắc là cũng đọc phần phiếm này trước khi tìm coi phim mà!

Phim gồm 16 tập nên có khá nhiều chi tiết mà Đệ không nhớ hết. Chỉ xin phiếm vài điều ra đây:

• Cha mẹ nào thì cũng muốn con cái mình an toàn trong cuộc đời. Cái ước nguyện cho con lớn lên, thành công ngoài đời, thuận hòa trong gia đình rồi lập gia đình với môn đăng hộ đối và "happy forever after". Đó cha mẹ nào thì cũng chỉ muốn như vậy. Còn con cái thì có nghe không? Nghe chứ, nhưng... có lẽ tự do là lý tưởng quá lớn của tuổi trẻ. Tự do trước đã (trước cả ước muốn của cha mẹ) nhưng tự do thường khi không sánh đôi với những con đường vạch sẵn.
• Tình thường là do có duyên. Phim có những phân cảnh hai nhân vật không hẹn mà cùng đi đến cùng nơi chốn (nhiều lần) làm người xem dù có vô tâm đến mấy thì cũng thấy là đôi trai gái này có tình mà cũng có duyên với nhau.
• Cửa thiên đàng hay địa ngục? Khi nàng nắm tay chàng thì là lúc "mở cửa thiên đàng", rồi còn gì? Tình yêu quá tuyệt đối như nở hoa trong thiên đàng mà cả hai ngụp lặn trong đó. Thiên đàng ở đây không mang một ý nghĩa tôn giáo mà chỉ là biểu tượng của tình yêu và hạnh phúc mà tình yêu này mang lại. Thiên đàng hay địa ngục, thì cũng vậy, cũng chỉ là hai mặt của cùng một đồng tiền (two faces of the same coin).
• Khi hai người mở cửa thiên đàng thì cũng là lúc người thân của họ mở cánh cửa kia: cửa địa ngục. Té ra là tuỳ theo hướng nhìn mà thấy thiên đàng/địa ngục. 
• Some time it hard to be a women... lời nhạc như ngầm báo cho người xem là nhân vật nữ sẽ chủ động đóng cái cửa thiên đàng này vì thực tế là phải đóng thôi! Phải trở về với thực tại đời sống thôi! Cửa thiên đàng đóng thì cửa địa ngục cũng khép lại. 
• Mộng mơ cũng nàng mà thực tế cũng nàng! Đây không phải là lời Đệ trách móc nàng mà chính là để tán dương sự can đảm mà nhân vật nữ trong phim thể hiện. Dù chưa coi phần kết thúc, Đệ vẫn thấy đóng cửa thiên đàng là đúng... hơn là bị tống cổ ra khỏi thiên đàng.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Có coi phim về tình yêu ở cái tuổi này mới thật sự là "thấy" tình yêu từ một khoảng cách vừa đủ để trân trọng, để thưởng thức.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài

S&T: CPU - GPU - APU - Não Điện Tử

Thân chào các Bê (*),

Trước hết xin nói sơ về máy điện tính. Máy điện tính nào thì cũng có bộ phận điện tử chuyên về việc tính toán khi được cung cấp dữ kiện (data). Bộ phận này được gọi là processor/xử lý (hay microprocessor/vi xử lý) hay nôm na là "bộ não". Tốc độ xử lý càng cao thì bộ não được cho là càng "mạnh" (ở đây xin không nói tới kích cở của bộ não: càng nhỏ mà vẫn nhanh là xu hướng mà các hãng sản xuất muốn đạt được để cạnh tranh; xin xem thêm ở phụ chú F).
Kỹ nghệ sản xuất processors đã và đang qua nhiều giai đoạn: từ bộ não đơn (CPU chỉ có một lõi; single core) tới não đôi (dual core CPU) rồi càng ngày càng nhiều lõi (512 hoặc hơn core CPU). Bộ não cũng được kể là mạnh hơn với nhiều lõi vì nhiều lõi thì tốc độ xử lý tăng theo số lõi. Một minh hoạ đơn giản là lõi trong CPU vì tính tổng quát nên làm rất nhiều chuyện giống như một cái máy có thể cưa, đục, xẻ ván, đóng đinh, cắt cạnh, vân vân. Đương nhiên là vì đa dụng nên thiết kế phức tạp và giá thành mắc hơn mà thường thì không dùng đến tối đa khả năng của nó nên, nói chung là, phí phạm.

Lõi Chuyên Dụng

Song song với việc sản xuất CPU với nhiều lõi thì nhà sản xuất cũng chuyển sang phát triển CPU với lõi "chuyên dụng". Vì chuyên dụng nên chỉ làm được một số việc và giá thành mỗi lõi rẻ hơn. Một thí dụ của CPU với lõi chuyên dụng là bộ não nằm trong những thẻ có bộ não chuyên về xử lý hình ảnh (Graphical Processing Unit card; GPU card) mà các "game thủ" mua gắn vào máy tính để chơi games. Chỉ những ứng dụng như video games mới cần máy tính có GPU card để thiết định màn hình video nhanh và độ hình (video resolution) cao. Minh họa thì GPU với lõi chuyên dụng giống như máy chỉ biết đóng đinh chứ không cưa, xẻ, đục được.

Xin Bê vào phụ chú E mà xem một minh hoạ so sánh CPU vs GPU mà điểm chính là:

1. Nếu công việc mà lõi trong GPU có thể làm được thì GPU sẽ làm nhanh hơn vì có cả ngàn lõi cùng làm việc song song.
2. Nếu cần máy vi tính có thể làm nhiều việc phức tạp khác nhau ở những thời diểm khác nhau thì cần CPU với một số lõi tổng quát và nhanh (4, 8, 16, 32, 64 lõi ...)
3. Hai điều trên kéo theo ý tưởng là máy tính cần cả CPU và GPU (nếu tính những bài tính chuyên dụng).

GPU khởi đầu là thiết kế với bộ não có thật nhiều lõi (cả ngàn lõi) nhưng những lõi này được xử dụng để tính những bài tính nhất định (chuyên dụng) như tính ra thông số của từng điểm cho một bức hình trên màn hình (computer screen). Vì mỗi lõi chỉ tính vài điểm trong một tổng thể màn hình nên cả một màn hình được cả ngàn lõi tính (render) trong thời gian của một lõi tính ra vài điểm (phụ chú E là video minh họa khái niệm nhiều lõi cùng hoạt động song song để vẽ nguyên bức tranh).
CPU với nhiều lõi vẫn còn khá mắc thì GPU với cả ngàn lõi sẽ mắc cả ngàn lần hơn? Đúng nhưng không hẳn là vậy vì lõi trong GPU là lõi chuyên dụng (không làm được nhiều việc như lõi tổng quát--general core--trong CPU) nên có phần rẻ hơn lõi tổng quát. Nói vậy nhưng một cái GPU card của nVidia cũng là khoảng $8,000 USD trở lên cho máy chủ (server) trong phòng thí nghiệm. GPU card cho máy tính nhà (desktop) mà các game thủ dùng thì cũng là bạc ngàn rồi. Tuy nhiên giá thành ngày càng xuống nên người tiêu thụ phải kiên nhẫn... chờ đồ seo (on sale).

Đó là khởi đầu của GPU, sau này khái niệm dùng lõi của GPU để đỡ gánh nặng cho lõi của CPU lan rộng ra những ứng dụng xử lý khác. Chẳng hạn như dùng GPU để xử lý dữ kiện trong trí khôn nhân tạo (Artificial Intelligence; AI). Như Bê biết đó, AI dùng rất nhiều dữ kiện (big data) và điều kiện để tìm ra lời đề nghị (suggestions) hay lời giải (solutions) cho vấn đề nào đó nên dùng GPU là rất hợp lý (nhanh vì dùng cả ngàn lõi song song cho những tính toán lập đi lập lại).

Và không ngạc nhiên là chuyên gia điện tử nhanh chóng đưa ra nhận định là máy tính cần cả CPU và GPU. CPU vẫn là người nhạc trưởng quan trọng và có khả năng giải quyết mọi việc kể cả những "chuyện nhỏ" mà CPU biết là GPU sẽ làm tốt hơn (khi đó CPU đẩy những việc làm đơn giản nhưng quá nhiều này cho GPU làm--như một thứ "outsourcing" trong máy vi tính).
APU (Accelerated Processing Unit) ra đời để chỉ những máy điện tính mới có cả CPU và GPU từ trứng nước (Bảng vi tính--computer motherboard--được thiết kế với CPU và GPU, có nghiã là người dùng không phải mua thêm GPU card mà gắn vào máy). Cái hay của máy có APU là cả CPU và GPU đều có sẵn; nhưng cái... không hay lắm là người dùng không đổi GPU card được (dễ dàng).

Kết 

Thật tình mà nói thì đa số người tiêu thụ không cần máy tính quá mạnh. Khi mua máy tính thì việc đầu tiên có lẽ là tự hỏi mình sẽ làm gì với máy tính mà từ đó xác định là mua máy gì. Việc mình muốn làm có thể làm trên điện thoại thông minh hay không? Máy tính có thể "phóng" ra màn hình lớn được không? Nếu được thì mua máy có màn hình nhỏ nhưng high resolution là được vì khi cần có màn hình lớn thì mình phóng ra màn hình lớn.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Tuổi Bê thì chắc là đã có "chơi" máy tính điện tử trước đây; bây giờ lũ trẻ "chê" máy tính để bàn mà chỉ chuộng laptops, tablets và điện thoại thông minh nên Bê cũng muốn "đua" với chúng, phải không?

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. MTE Explains: The Difference Between a CPU and a GPU
C. What is the difference between APU & CPU?
D. What Is the Difference Between an APU, a CPU, and a GPU? 
E. Mythbusters Demo GPU versus CPU
F. 5 nanometer

Quên II

Thân chào các Bê (*),
Hôm nọ, Đệ viết một bài về Quên - Cập Nhật I mà mọi người thấy hữu ích. Hôm nay xin "thừa thắng xông lên" mà viết bài thứ hai với một đề tài mà mọi người ai cũng trải qua trong thời đại ngày nay: chìa khóa vào các trương mục điện tử (electronic account password).

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Trước hết là xin sơ lược về hai khái niệm khác nhau nhưng thường dùng cùng một danh hiệu/mã khóa (Identify/password hay ID/pwd): Authentication và Authorization.

• Authentication (tạm dịch là xác định danh tánh) là một thủ tục khi người dùng máy tính hoặc điện thoại để đăng nhập (login) vào một trương mục điện tử (electronic account). Thủ tục này dùng danh hiệu (identity) mà người dùng đã ghi danh (đăng ký) với cơ sở quản lý trương mục. Thí dụ như tài khoản của mình với một ngân hàng mà mình đã ghi danh dưới một cái "tên" (cái tên này có thể đặt định bởi chính mình; miễn là cái tên này chưa có người nào khác dùng và tên này phải tuân theo một số luật lệ của cơ sở có trương mục. Có rất nhiều người gọi trương mục là "tài khoản" hay "ngân khoản"; nhưng không được chỉnh vì có nhiều trương mục không liên quan gì tới tiền (tài) bạc (ngân). Trong bài này xin gọi account là trương mục.
• Authorization (tạm dịch là trao quyền/có quyền) là quyền hạn mà người đăng nhập có quyền làm gì sau khi đăng nhập. Thí dụ như khi đăng nhập là chủ trương mục thì mình có thể thay đổi địa chỉ chẳng hạn; trong khi nếu đăng nhập vào cùng một trương mục nhưng dưới danh hiệu là người quản lý (admin) các trương mục cho một hãng thì admin có thêm quyền khóa trương mục, chẳng hạn.

Bài này xin chỉ nói đến Authentication.
Trong những cách để chứng minh danh hiệu (Identification; ID) là của mình như ID có mật mã (password), hoặc vân tay (fingerprint), hoặc mống mắt (eye iris), hoặc giọng nói (voice), hoặc khuôn mặt (face recognition) thì có lẽ password là khó giả nhât còn vân tay, mống mắt, giọng nói, khuôn mặt có thể giả được (thí dụ như song sinh có thể có khuôn mặt mà máy có face recognition có thể nhầm lẫn). Password chỉ khó đoán trong những điều kiện sau:

• Tối thiểu phải có 12 ký tự trong mật mã. Dĩ nhiên là mật mã dài hơn sẽ tốt hơn.
• Mật mã phải bao gồm số [0-9], ký hiệu [!@#$%^&*()], chữ cái viết hoa [A-Z] và chữ thường [a-z]: Sử dụng kết hợp các loại ký tự khác nhau để làm cho mật mã khó "mở" (cracked) hơn.
• Mật mã không phải là một chữ trong từ điển hoặc sự kết hợp của các chữ trong từ điển: thí dụ, "nhà" là một mật mã yếu. “Ngôi nhà màu đỏ” cũng rất tệ.
• Không dựa vào các thay thế rõ ràng: Không sử dụng các thay thế phổ biến - ví dụ: “H0use” (thay chữ "o" bằng số không). 
• Không dùng chung mật mã cho nhiều trương mục khác nhau. Chí ít thì không dùng chung mật mã cho trương mục trong sở và ở nhà. Vợ chồng cũng không dùng chung mật mã. 
• Không xử dụng lại các mật mã đã dùng trong quá khứ. 
• Không để máy tính/điện thoại tự lưu trữ mật mã.
• Nên "trộn"/"xáo" các ký tự theo một thứ tự bất thường. Thí dụ "BigHouse$123" mặc dầu có hội đủ các điều kiện: 12 ký tự, có chữ hoa, chữ thường, ký hiệu, và số; nhưng vẫn là mật mã yếu vì: dùng chữ trong tự điển, số liên tục (và ở phía cuối), vân vân...
• Một chuỗi trên 12 ký tự không theo một luật nhất định nào và được thay đổi mỗi 90 ngày là mật mã lý tưởng thí dụ: "lkhad7ng3cb^Gp". Có ứng dụng điện tử (app) có thể tạo mật mã mạnh (strong password generator) cho Bê.

Nhưng Làm Sao Nhớ!!!

Cách đơn giản là dùng một ứng dụng để chứa tất cả các mật mã (password manager). Cái hay là Bê không cần phải nhớ các mật mã đã ghi danh với password manager. Cái không hay lắm là Bê vẫn phải nhớ cái "master password" để truy cập vào password manager. Bê nên xử dụng thử vài cái password managers (thường thì dùng phiên bản miễn phí một thời gian xem mình có thích không trước khi đóng tiền tháng hoặc năm).

• Cách nhớ strong password theo ý Đệ thì mình dùng một câu văn mà mình chắc chắn nhớ. Thí dụ: "Đầu lòng hai ả tố nga" là câu mình có thể "fortify" nó thành: "Đầu ngõ hai ả tố nga". Rồi lấy ký hiệu thứ nhất và thứ ba (nếu có) của mỗi chữ và tận cùng bằng ký hiệu đặc biệt: "DuNo2iatnA!$" (để ý là chữ "hai" thành "2i"). Mật mã này là strong password. Sẽ mạnh thêm nếu "!" và "$" được chia ra hai nơi thay vì ở cuối. Strong password có thể dùng làm master password nếu dùng câu tiếng... Ý như "Non tutte le ciambelle riescono col buco" --> "Notele6leriol^bU" (Bê thử đoán xem làm sao mà "Non tutte le ciambelle riescono col buco" lại trở thành "Notele6leriol^bU"
• Cách thứ hai là cũng dùng câu văn "Đầu ngõ hai ả tố nga" mà dùng bàn phím đánh "daungohaiatonga" nhưng dời ngón tay sang phải thành "fsi" "mhp" "jso" "s" "yp" "mhs" rồi thêm số và ký hiệu đặc biệt vào thành "fsi7mhp$jsosypmhS"
• Bê nên dùng một câu nào mà Bê có thể nhớ và dùng một thứ tiếng mà người khác không ngờ. Việc dịch các ngón tay qua phải hay lên xuống là do Bê định. Các ký hiệu đặc biệt thì Bê có thể gán cho nói một ý nghĩa mới thí dụ "#" là "acclamation sign" của Bê thay vì "!".
• Không dùng số điện thoại, ngày sinh làm mật mã trừ khi mình mã hóa chúng. Thí dụ sinh ngày 19 tháng 2 năm 1999 thì nhớ câu: "trễ thêm ba tháng; sớm năm ngày; đổi thiên kỷ" nên mật mã thành "n14T5^^1899$".

Sau khi đã có strong password (hoặc ghi trong password manager app hoặc dùng một trong hai cách trên thì Bê nên xem coi trương mục có dùng S&T: Khóa Đôi - Two Step Authentication hay không. Nếu có thì dùng khóa đôi là tốt nhất.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Ở tuổi Bê mà còn phải luôn cảnh giác chống tội phạm mạng thì có cực thật nhưng còn sống, còn giao tiếp với xã hội thì còn phải luôn cảnh giác, phải không?

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. S&T: Khóa Đôi - Two Step Authentication
C. How to Create a Strong Password (and Remember It)
D. 10 Best Password Manager of 2018

Sức Khoẻ: 12 Chiến Lược Khoẻ Mạnh cho Người Lớn Tuổi - CL10 - Tìm Nguồn

Thân chào các Bê (*),
Hôm nay, Đệ lại xin tiếp tục loạt bài về tuổi già mặc dầu là còn lâu Đệ mới phải... già. Đùa thế thôi chứ những lời khuyên của Bác Sỹ Eddie L. Greene, M.D. thì quan trọng cho mọi lứa tuổi; nhất là trong thời đại bùng nổ của mạng xã hội. Ai cũng có thể đăng ý kiến của mình lên mạng và tin thất thiệt thì không phải là hiếm...

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...

Hình từ phụ chú B

Mọi người cảm thấy thoải mái nhất khi họ không dễ bị ảnh hưởng bởi quá trình chuyển đổi xảy ra khi họ già đi. Điều quan trọng là hóa giải và làm tan đi những lo lắng và cho phép Bê hoạt động tốt để sống cuộc sống mà Bê mong muốn. Tìm kiếm nguồn lực để hỗ trợ quá trình chuyển đổi lão hóa là một cách tiếp cận thông minh để lão hóa trong khỏe mạnh.
 

Chuyển Đổi Tác Động Tới Sức Khỏe

Mọi người thường bị căng thẳng bởi quá trình chuyển đổi trong cuộc sống. Người lớn tuổi có thể bị căng thẳng bởi sự chuyển tiếp từ một lối sống với công việc tích cực sang lối sống hưu trí hoặc chuyển từ khỏe mạnh sang tình trạng sức khỏe suy yếu mãn tính.
Quá trình chuyển đổi tạo ra các mối đe dọa tiềm ẩn đáng kể đối với sức khỏe thể chất, cảm xúc và nhận thức của Bê. Nghỉ hưu có thể làm giảm ý thức về ý nghĩa và mục đích (của đời sống) và giảm sự tương tác với xã hội chung quanh. Điều này có thể tạo ra những bất lợi đến chức năng nhận thức và tâm trạng của Bê. Các vấn đề thể chất có thể được cung cấp, nhưng chứng mất trí không thể đảo ngược, hoặc tiến trình của nó không thể ngăn chặn, một khi nó bắt đầu.
Nhận ra mình đang trong quá trình chuyển đổi là bước đầu tiên để giảm thiểu tác động của nó đối với sức khỏe. Sau đó, Bê cần phải thẩm định về lối sống, hiện tại, cũng như môi trường sống xem chúng có hỗ trợ cho cơ hội lão hóa trong khỏe mạnh của mình hay không.

Đánh Giá Nguồn Hỗ Trợ

Từ nhiều thập kỷ qua sức khỏe được xác định là bắt đầu nơi bạn sinh sống, học tập, làm việc và vui chơi. Tuy nhiên, hầu hết người lớn tuổi đều muốn chống lại việc đánh giá mức độ hỗ trợ (hoặc cản trở) của môi trường xung quanh trong quá trình lão hoá. Ngôi nhà bảo vệ bạn và gia đình của bạn khi bạn còn trẻ bây giờ có thể là một mối nguy hiểm về an toàn (vì nhà xuống cấp hoặc lớn tuổi nên không leo cầu thang được). Bước đi trở nên khó điều hướng hơn và việc bảo trì nhà trở nên khó khăn hơn. Nếu quá khó khăn để đi ra ngoài, Bê có thể trở nên cô độc (secluded) trong nhà của mình và hơn nữa ngại ngùng khi phải nói với bất cứ ai là Bê đang cô đơn. Cách ly xã hội giảm thiểu chất lượng cuộc sống của bạn và có thể dẫn đến không chỉ trầm cảm mà còn làm suy giảm chức năng nhận thức của bạn.
Đánh giá thẳng thắn về các nguồn hỗ trợ Bê có trong cuộc sống là đóng góp cho sức khỏe và hạnh phúc của mình. Bê có thể không hoàn toàn kiểm soát được tuổi già của mình, nhưng Bê có thể kiểm soát (một cách tuyệt vời) cách phản ứng với quá trình chuyển đổi của mình bằng cách sử dụng khéo léo tất cả các hỗ trợ sẵn có.

Kiểm Soát Lỗ Hổng

Hầu hết mọi người mong muốn được nghỉ hưu trong lành mạnh. Tuy nhiên, họ thường không tập trung vào việc xác định những gì họ cần làm để đảm bảo họ thực sự có thể sống hưu trí lành mạnh. Những người mong muốn "sống già, sống khoẻ" tìm cách để giảm trở ngại (reducing vulnerabilities). Họ dành sự kiểm soát để giảm thiểu tác động của những thách thức tiềm ẩn này.
Bằng cách xác định những lỗ hổng trong cuộc sống và lối sống của bạn khi bạn chuyển đổi qua quá trình lão hóa, Bê có thể tận dụng tối đa tất cả các nguồn hỗ trợ mà Bê sẵn có. Nguồn hỗ trợ bao gồm nhà, phương tiện giao thông, cơ hội cho sự tương tác xã hội và cách tiếp cận chất dinh dưỡng tốt. Chuẩn bị các tài liệu pháp lý cần thiết để đảm bảo mong muốn của Bê được rõ ràng trong trường hợp bệnh tật hoặc tử vong.
Hãy ráng tận dụng các nguồn hỗ trợ đảm bảo sự tương tác xã hội, tạo cơ hội cho việc học hỏi thường xuyên và quyền tiếp cận dinh dưỡng thích hợp. Kết hợp các nguồn hỗ trợ để giữ cho được an toàn và giúp Bê duy trì sự độc lập của mình. Khám phá nguồn hỗ trợ và công cụ mới để nâng cao chất lượng cuộc sống.

Suy Nghĩ Cuối

Lập kế hoạch trước để tận dụng tất cả các nguồn hỗ trợ sẵn có sẽ giảm bớt sự căng thẳng. Thành thật mà nói, nó cũng sẽ làm giảm căng thẳng của những người thân của Bê. Họ có thể đã xác định được các lỗ hổng của Bê, nhưng ngại nói chuyện với Bê về chúng. Họ thậm chí có thể xem xét rà soát các lựa chọn cho tương lai của Bê. Thảo luận và đảm bảo bạn truy cập đúng nguồn hỗ trợ để tối đa hóa tiềm năng của Bê để sống cuộc sống mà Bê muốn.

Hành Động Ngay

• Xem lại môi trường sống. Đánh giá môi trường sống và mạng xã hội hiện tại có tăng cường sức khỏe hay không. Hãy xem xét những nguồn hỗ trợ cần cho sự lão hóa khỏe mạnh của mính.
• Tạo một kế hoạch sống. Phát triển kế hoạch được cá nhân hóa để Bê có thể duy trì quyền kiểm soát cuộc sống của mình khi về già. Tìm các nguồn hỗ trợ giúp mình hiểu rõ hơn khi nhu cầu của mình thay đổi. Đừng để "nước đến chân mới nhảy".
• Lên kế hoạch trước. Xem lại hướng dẫn Lập kế Hoạch Chăm Sóc Sức Khỏe của Bệnh Viện Mayo Advance để chuẩn bị ý nguyện sống và chỉ định trước cho các quyết định y tế của Bê. Giải quyết các vấn đề pháp lý quan trọng khác liên quan đến lão hóa. 
• Quan trọng là phải hoàn tất di chúc (wills), di chúc về sức khỏe (di chúc sống; living wills; medical directives) trước khi mình già tới độ lú lẫn. Di chúc thường là xác định sự thừa kế và di chúc sống là để xác định là bệnh viện và thân nhân phải làm gì khi mình không còn khả năng tự quyết định về dịch vụ y tế. Wills và living wills cần phải cho Luật Sư và Bác Sỹ gia đình biết. Nên nhớ là Luật Sư có thể giúp mình cập nhật thay đổi ý nguyện của mình trong wills và living wills (xem thêm phụ chú C). Thường thì cũng không mất quá nhiều tiền cho Luật Sư để làm wills và living wills. Đệ nghĩ là Bê nên hỏi nhiều văn phòng Luật Sư để so giá. Rẻ qúa hoặc mắc quá đều không tốt và luật lệ khác nhau tùy nước, tùy tiểu bang. Không phải là chỉ người giàu cần làm di chúc mà tất cả người đến tuổi già đều cần làm vì quá trình soạn thảo di chúc là lúc mà mình nghĩ về thế hệ con cháu. Phụ chú D là một thí dụ mà Bê có thể tự mình làm Medical Directive miễn phí; tuy nhiên Bê nên cẩn thận và nếu có thể thì kiếm Luật Sư uy tín trong thành phố mình ở và nếu giá phải chăng thì nhờ dịch vụ là tốt nhất.
  

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. CL10 - Seek Resources
C. Elder Law
D. Free Health Care Directive

Trối Sống

Thân chào các Bê (*),
Hôm nay sếp lớn nghỉ vacation. Sếp nhỏ xuống thăm phòng lab mà lúc đó chỉ có Đệ trong phòng. Sếp mới hỏi là mấy cái dây điện để ở đâu; sếp cần một cái. Hai đứa mới ra chỗ chứa đồ và Đệ phải đẩy một cái kệ ra cho nó lấy sợi dây. Chuyện là Đệ không cho nó đẩy phụ vì sợ trúng ống dẫn nước, dẫn khí trong phòng chứa thì nguy; hai đứa mới đùa giỡn là nếu ống bể thì đứa nào chạy trước....

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Từ sự đùa giỡn này mà Đệ mới nhớ lại và kể cho Rob (sếp nhỏ) nghe chuyện hồi tỵ nạn trên đảo. Chuyện lúc đó thì không buồn cười nhưng bây giờ kể lại thì cũng thấy vui vui...
Chuyện thật.
Người trong chuyện cũng thật nhưng không còn nhớ anh T. là sỹ quan của binh chủng nào.
Pulau Berhala. Đảo Ruồi rất nhỏ. Nhỏ đến nỗi sáu tháng chìm dưới mực nước biển nên người tỵ nạn phải dời qua đảo khác vào mùa nước lớn. Đó là chuyện khác mà Đệ xin kể vào dịp khác. Hôm nay chỉ muốn nói tới chuyện anh T. và Đệ một hôm lội qua biển vào buổi sáng (khi nước còn chưa ngập đầu) để từ Berhala sang đảo lớn nơi có cây rừng. Đúng ra thì hôm đó có khá nhiều người lội biển qua đảo lớn vào buổi sáng. Cả toán leo núi lên rừng kiếm cây thẳng đề mang về đảo làm chòi trú nắng mưa. Vì việc kiếm cây rừng là khá phổ biến nên muốn kiếm cây tương đồi thẳng thì phải đi sâu vào rừng...
Chiều đến thì cả toán đã xuống chân núi của đảo lớn. Một số về bằng đò (vì có tiền trả tiền đò); một số không phải mang cây về và biết bơi giỏi thì bơi về đảo Berhala nơi tỵ nạn tạm trú. Anh T. và Đệ vì tiếc tiền đò và vì phải mang bó cây cực khổ lấy trên rừng nên quyết định cột bó cây làm bè và bám bè mà về.
Quyết định này té ra là một quyết định dại dột! Anh T. không biết bơi mà Đệ thì chỉ bơi sơ sơ (I was a true city boy); vậy mà hai anh em về sau cùng (vì còn ở lại cột bó cây làm bè). Bắt đầu băng biển và chân không còn chạm đất thì mới thấy là mình dại: cây tươi (mới hạ buổi sáng) không nổi như mình tưởng tượng. Hơn nữa khi chiều tối nước dâng cao và gió thổi vần vũ, chân không chạm đất thì không kiểm soát được hướng bơi. Luồng nước đẩy ngang bó cây mà Đệ ôm phần đầu còn anh T. thì ôm phần cuối. Đệ thì miệng cắn cái bóp giấy tờ (và hình BigBoss và cô con gái); tay ôm bó cây; còn chân thì cố đập nước mà đẩy bè. Anh T. giữ phần sau thì nửa người nằm trên bó cây; chân cũng đạp đùng đùng. Ban đầu thì bó cây còn hướng về đảo nhưng càng xa bờ thì hình như cả hai đều nhận thấy là mình trôi ra biển khơi chứ không đi về đảo! Biển khơi là nơi có rất nhiều cá mập theo lời kể của dân đánh cá trên đảo. Nỗi lo sợ chết ngoài biển khơi là một hiện thực hãi hùng trong tâm trí cả hai anh em. Kiếng cận thị để trong túi quần nên nhìn về hướng Berhala lại mờ mờ ảo ảo. Cái chết thật gần.
Rồi không nghe tiếng đạp nước của anh T. nữa. Đệ quay lại thì thấy ông T. nửa nằm, nửa bám vào bó cây, nên vội lấy cái bóp khỏi miệng mà nói: "Anh T., anh T., ráng lên, đạp chân đi!". Anh T. mếu máo nói: "Anh có bề nào thì Hòa lo cho chị và con anh!".
Chúa tôi! Lời trối sống của anh T. làm Đệ rởn gai ốc! Nhưng cũng vờ như mình còn đủ tự tin mà nói vài lời khuyến khích với anh T. tuy trong lòng rất lo lắng với lời nói gở của anh. Im lặng và sau đó thì cố mà xoay mà chuyển cái bè sắp rã (vì không biết cột) về hướng đảo.
Một lúc sau, thả chân xuống thì Chúa ơi: chân chạm đất. Cơ hội thoát chết vì có thể điều khiển bó cây chống lại luồng nước biển muốn mang chúng tôi ra biển khơi. Khi chân đã chạm đất thì cũng là khi thấy khói nấu cơm chiều bay lên từ phía đảo và cũng bắt đầu nghe tiếng nói lao xao từ phía đảo tỵ nạn vọng lại.
Sau đó thì Đệ đi Mỹ còn anh T. cùng vợ và con gái đi định cư ở Đức.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Nói đến vô thường thì dễ; đối mặt với cái chết lại là chuyện không thường chút nào!

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài 
B. Đến Đảo sau 38 Năm – 38 Ans Après
C. Publicity on Kindness to Refugees Disturbs Jakarta

Sức Khoẻ: 12 Chiến Lược Khoẻ Mạnh cho Người Lớn Tuổi - CL9 - Kết Nối

Thân chào các Bê (*),
Tháng vừa qua, hai nhân vật quan trọng của Mỹ Quốc qua đời: Thượng Nghị Sỹ John McCain và danh ca Aretha Franklin. Cả hai đều có tuổi già đáng trân trọng và cả hai đều là gương sáng cho mọi người noi theo...

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...

Hình từ phụ chú B.

Lão hóa lành mạnh đòi hỏi nhiều hơn là chỉ tập trung vào việc tăng cường thể lực và cách dinh dưỡng hợp lý. Người lớn tuổi hiểu rằng việc kết nối (giao tiếp) với thế giới xung quanh là điều quan trọng cho sự lão hóa lành mạnh. Việc kết nối với xã hội chung quanh mình nâng cao chất lượng cuộc sống bằng cách cung cấp con đường sống có ý nghĩa và mục đích.

Cách Ly với Xã Hội

Đối với nhiều người, già đi có nghĩa là thế giới thu hẹp lại. Gia đình và bạn bè có thể di chuyển đến các nơi chốn khác. Họ có thể rời khỏi chúng ta do những vấn đề về sức khỏe, hoặc họ có thể qua đời. Khi điều này xảy ra với Bê, sẽ là khá mệt mỏi khi phải tạo dựng các mối quan hệ mới. Tuy nhiên, nó là một điều cần thiết bởi vì duy trì một kết nối xã hội với những người khác là rất quan trọng cho chiến lược lão hóa khỏe mạnh.
Khuynh hướng phổ thông là không hoạt động và cách ly xã hội khi chúng ta già đi, điều này có thể tạo nguy cơ trầm cảm. Gây suy nhược và giảm thiểu chất lượng cuộc sống của Bê. Kết nối với những người khác giúp giảm bớt các triệu chứng xấu, kết hợp các cơ hội xã hội hóa vào cuộc sống hàng ngày là một cách tiếp cận cần thiết để duy trì sức khỏe tâm thần.
Kết nối với những người khác có thể giúp Bê đối phó với những thay đổi về sức khỏe, gặp phải khi mình già đi. Chúng cũng có thể là nguồn hỗ trợ khi Bê trở thành người chăm sóc sức khỏe cho người thân. Kết nối với những người khác có thể giúp mình điều hướng thành công các chuyển tiếp phức tạp liên quan đến sự lão hóa.

Tăng Cường Lối Sống Lành Mạnh

Mối liên hệ giữa sự lão hóa và tình bạn lành mạnh vượt ra ngoài sự hỗ trợ tình cảm mà nó mang lại. Cảm giác được kết nối cũng có thể là sự ủng hộ mạnh mẽ khi Bê phải đối mặt với một thay đổi lớn trong cuộc sống, học cách đối phó với tình trạng đau yếu mãn tính, hoặc đối mặt với một chẩn đoán y học khó khăn trầm trọng. Câu ngạn ngữ xưa "Cho tôi biết bạn bè của bạn là ai và tôi sẽ nói cho bạn biết bạn là ai" cũng nói lên sự thật về sự lão hóa khỏe mạnh. Nếu Bê bị cô lập về mặt xã hội, nó ảnh hưởng đến Bê là ai. Bê có thể rơi vào lối sống không lành mạnh như ăn thức ăn không bổ dưỡng hoặc nghiện rượu bia.
Dành thời gian với bạn bè và gia đình có thể truyền cảm hứng cho Bê để áp dụng một thói quen lành mạnh. Họ củng cố sự tham gia của Bê trong các hoạt động thể dục bằng cách đi đến một lớp tập thể dục với Bê hoặc trở thành đối tác đi bộ. Được kết nối xã hội có thể tăng cường tập trung vào việc ăn uống tốt. Cười với những người khác có thể là thuốc giảm căng thẳng và giúp Bê tập trung vào những điều tích cực mà Bê có trong cuộc sống của mình.

Sức Mạnh của Kết Nối trong Nhận Thức

Liên hệ xã hội cung cấp các lợi ích để giúp Bê duy trì chức năng nhận thức của mình.

• Tham gia vào các hoạt động xã hội kích thích tâm trí và giữ cho bộ não bận rộn. 
• Học tập cung cấp cả hoạt động kích thích và cơ hội đáng kể cho sự tham gia vào xã hội. 
• Trò chuyện và kết nối cũng thách thức bộ não. Khi bộ não của Bê được thử thách thông qua các hoạt động và môi trường xung quanh, sự hình thành các khớp thần kinh mới (các điểm tiếp xúc; synapses) xảy ra. 
• Tham gia vào các trải nghiệm xã hội mới với những người khác có thể là một cách tiếp cận mạnh mẽ để tăng cường kết nối não. Điều này có thể đặc biệt mạnh mẽ nếu nó đang diễn ra và đòi hỏi một nỗ lực học tập từ Bê. 
• Tốt hơn, học và nói một ngôn ngữ mới. Thực hiện một cuộc trò chuyện bằng ngôn ngữ khác có thể là một bài tập nhận thức đặc biệt kích thích cho Bê và người đối tác. Việc kết hợp các từ mới và thực hiện các cuộc hội thoại đơn giản sẽ xây dựng các lộ trình thần kinh mới và tăng cường khả năng nhận thức. Hơn nữa, việc học một ngôn ngữ mới cung cấp cho Bê một phương cách thú vị để kết nối với những người khác.

Suy Nghĩ Cuối Cùng

Trong khi các mối quan hệ của bạn sẽ thay đổi khi bạn già đi, hãy nghĩ về các mối quan hệ mới như một sự tiến hóa của các kết nối trong cuộc sống, chúng không phải là một sự thay thế cho những người bạn đã mất. Duy trì kết nối sâu sắc giữa các cá nhân và tham gia vào các nhóm hỗ trợ xã hội sẽ kết nối  mình với những người khác và cho chính mình.
Có cảm giác thực sự về kết nối sẽ cho phép Bê già đi với sức sống và ý nghĩa.

Làm Ngay

• Tiếp cận - Gọi một hoặc hai người bạn mà bạn đã không gặp trong một thời gian và cập nhật với họ. Tốt hơn, đi ra ngoài ăn trưa hoặc ăn tối để giao tiếp trực tiếp (mặt đối mặt).
• Sử dụng công nghệ - Kết nối với gia đình và bạn bè thông qua các công cụ như Facebook, Skype, Instagram, blog hoặc Caring Bridge.
• Tình nguyện - Tìm một cơ sở không lợi nhuận mà Bê ngưỡng mộ và làm thiện nguyện với họ. Thực hiện một cố gắng để biết (knowing; connaissance) một hoặc hai người khác tình nguyện trong nhóm.
• Hãy thử một lớp học về chăm sóc sức khỏe mới - Tìm một người khác mà bạn có thể tham dự, hoặc tham dự một mình để gặp gỡ những người mới có cùng sở thích.
• Vui vẻ - Lôi kéo con cháu rời khỏi điện thoại di động bằng cách chơi một trò chơi Scrabble hoặc Monopoly với chúng.
• Lên kế hoạch trước - Làm cho quá trình chuyển đổi của Bê dễ dàng hơn bằng cách dành thời gian đủ để điều chỉnh cho các mục tiêu hoặc thay đổi mới trong cuộc sống.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.

Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Vấn đề là làm sao Bê cân bằng được đời sống. Kết nối với người mới hoặc người trẻ thường bị nói là già mà còn ham vui, già mà còn... thế này, thế nọ. Thật tình mà nói thì cứ giữ tư cách và phẩm cách của mình là đủ còn chuyện năng động trong tuổi già thì ai nói gì thì mặc.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. CL 9

Quên - Cập Nhật I

Thân chào các Bê (*),
Định viết lăng nhăng về đề tài quên mà cứ quên hoài! Hôm nay Đệ xin bắt đầu bài này để nói về cái chứng hay quên của các Bê (trong đó có cả chính mình). Tuổi Bê thì khoa học đã nói đến chứng hay quên là chuyện không tránh được. Ở đây xin không nói đến trí nhớ ngắn hạn/dài hạn (short term vs. long term memory) mà chỉ xin nói đến chuyện làm sao để được nhắc nhở khi cần và sống bình thường như khi còn giỏi nhớ.

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Tuổi già đồng nghĩa với gì nhỉ....? À đồng nghĩa với hay quên mà quên thì sẽ lỡ dịp làm chuyện cần làm. Chẳng hạn mượn tiền rồi quên khuấy đi! Trong trường hợp này khi mượn tiền nên ghi lại để... đừng quên. Nói thì dễ nhưng thực hành cần phải có thói quen và một kế hoạch hoàn hảo (sound plan).
Chuyện đơn giản này coi vậy mà không giản đơn!

• Ghi vào giấy rồi bỏ tờ giấy ở đâu không nhớ thì ghi lại cũng như không!
• Ghi vào máy tính, vào phone rồi không có thói quen coi (duyệt) lại thì ghi lại cũng như không!
• Bảo người cho vay nhắc mình thì có khi họ ngại. Ngại nhưng lại đi nói tùm lùm với người khác thì... thật là bực mình!
• Kế hoạch hoàn hảo (để không quên): Ghi lại sự kiện (như mượn tiền) vào lịch điện tử trong điện thoại thông minh. Không những ghi lại sự kiện mà ghi cùng sự kiện làm nhiều lần. Thí dụ ghi chuyện mượn tiền mỗi mùng 5 mỗi tháng. Ghi mười hai lần cho mười hai tháng. Tỷ như đến tháng thứ tư mà trả tiền xong thì bảo máy tính/phone xóa sự kiện ở những tháng thứ năm, thứ sáu, vân vân cho đến tháng thứ 12 (xóa không khó vì chỉ cần bảo máy xóa sự kiện ở những "tháng tương lai").
• Kế hoạch này chỉ được việc nếu máy tính/phone báo (notification) cho mình ngày nào lịch có sự kiện. Đa số smartphone có lịch điện tử có báo sự kiện những ngày có sự kiện. Nếu Bê không biết thiết định (configure) thì nhờ con cháu nó làm dùm cho.
• Phương pháp này không chỉ tốt với việc mượn tiền mà thật ra có thể áp dụng cho những chuyện khác. Chẳng hạn việc đặt mua thuốc định kỳ; thí dụ mỗi ba tháng phải vào mạng đặt mua thuốc thì Bê tạo "sự kiện" trong lịch điện tử, cứ ba tháng thì nó nhắc mình. Thí dụ nữa là đặt mua cái lọc gió cho máy điều hòa trung tâm (central air) trong nhà. Một năm mới phải thay một lần nên dễ quên. Cũng như cái lọc nước trong tủ lạnh (6 tháng mới phải thay) mà Đệ cứ quên thay cho đúng kỳ hạn; nếu không bỏ ngày thay lọc vào lịch điện tử. 

Quên Chìa Khóa 

Việc quên chìa khóa là một nan đề của nhiều người. Đáp án thì rất nhiều cách mà Đệ chỉ xin kể ra một  cách là mua thiết  bị gồm hai bộ phận (phụ chú B; đây chỉ là ví dụ chứ không quảng cáo cho hãng nào!). Một phần máng vào chùm chìa khoá (phần B) và một bộ phận trung tâm (phần A). Khi bấm vào nút trên phần A thì phần B sẽ phát tiếng kêu beep, beep và hy vọng là  Bê nghe tiếng beep mà tìm ra chìa khoá. Mua rồi mà sau một thời gian thì nó không "works" nữa. Vì nhiều lý do:

• Chùm chìa khoá (có cái phần B) bị "chôn vùi" dưới quá nhiều đồ đạc nên Bê không nghe tiếng beep. Có khi rớt vào khe trong ghế bành (sofa; couch) nên cũng không nghe. Cái này thì phải cẩn thận đừng bao giờ để đồ đạc lên trên chùm chìa khoá. Và có khi phải cầm phần A đi khắp nhà vừa đi vừa bấm nút để tìm phần B (máng vào chùm chìa khoá).
• Phần B bị hết "bin" (pin, battery). Vì không... nhớ mà thay pin! Nên có bấm vào phần A mà phần B hết pin nên không kêu. Giải pháp là mua thiết bị có phần A và phần B/phần C. Nghĩa là phần A có thể gây tiếng beep trên phần B hoặc phần C bằng hai nút khác nhau. Sau đó gắn cả phần B và phần C vào chùm chìa khoá. Quan trọng là gắn pin mới vào phần B và phần C cách nhau 3 tuần (với hy vọng là khi phần B hết pin thì vẫn tìm được chìa khoá vì phần C vẫn còn pin). Rồi cứ mỗi tháng thì ghi vào lịch điện tử là phải thử pin phần B và phần C mỗi tháng. Cách thay pin mới vào hai thiết bị giống nhau (như phần B và phần C) vào hai thời diểm khác nhau, Đệ gọi là "lệch pha". Pin lệch pha sẽ hết pin ở thời điểm khác nhau.

Không Nhớ Học Tủ (Locker)

Phòng tập thể dục mà Đệ đi mỗi ngày có hàng trăm lockers (học tủ) mà người dùng có thể dùng để chứa quần áo cũng như vật dụng cá nhân khi tập thể dục. Cái khó là các học tủ này:

• Có khoá điện tữ dùng keypad để người dùng khi khoá thì nhấn 4 số mà mình chọn. Không có vấn đề gì vì mình có thể chọn bốn số cuối của số điện thoại của mình.
• Học tủ nào cũng giống nhau (vì mình không dùng ổ khoá mà mình mua).
• Mỗi lần dùng là một học tủ khác nhau. 

Vấn đề là khi bỏ vật dụng cá nhân vào một học tủ; bấm số khoá lại rồi đi tập. Lúc tập xong, vào locker room thì mới biết là mình quên không nhớ học tủ số mấy (hàng trăm học tủ hoàn toàn giống nhau chỉ khác một thứ là cái số trên học tủ). Có khi là sau khi tắm ra nên trên người chỉ có mỗi cái khăn tắm! Thế là phải gọi điện thoại (trên tường) ra cho nhân viên phòng tập mang "master key" vào và mở một số học tủ ở cái khu mà mình còn nhớ mang máng là khu có cái học tủ của mình dùng ngày hôm đó. Nói chung là phiền phức! Cách khắc phục là có người kẹp cái cà vát (cravate, neck tie)
vào cánh cửa. Có người để đôi giầy trước học tủ. Có người để túi sách trên nóc học tủ...

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Tuổi Bê thì nên mượn tiền chứ không nên cho mượn tiền.
(1) Cập Nhật I: 
 Có nhiều Bê cùng nêu lên một chuyện: Không Biết Mình Đã Đóng Cửa Ga Ra chưa? 
Chuyện là nếu nhà có cái nhà xe (garage; ga ra) và nếu xe có cái nút bấm để đóng mở cửa ga ra thì ở tuổi Bê, nẩy sinh ra một vấn đề: Khi de xe ra khỏi ga ra và sửa soạn lái xe đi thì thường là mình thuận tay bấm nút (trong xe) để đóng cửa ga ra. Đi một đoạn thì lại thắc mắc:  Không Biết Mình Đã Đóng Cửa Ga Ra chưa? 

• Theo tôi thì đây là vấn đề ưu tiên của não chứ không phải là não không nhớ nổi chuyện đã đóng cửa garage hay chưa. Tôi cũng thường phải vòng trở về nhà (sau khi đã lái xe đi tới đầu ngõ) cho tới một ngày...
• Tôi có gắn cái "security camera" ngay trên cửa garage. Camera truyền hình ảnh trước cửa garage vào máy điện thoại của tôi khi có vật di động (trước cửa) hoặc khi tôi muốn xem cảnh trước cửa garage. Tôi chỉnh cái camera này để thấy một phần của cái cửa garage (nên biết là cửa garage đóng hay mở bằng cái "app" trong phone).

  

  Ở mũi tên thấy cửa garage đang đóng.

  
  
• Trở lại về vấn đề quên đóng cửa garage thì thường là mình đâu có quên! Chỉ là vì não thấy chuyện đóng cửa garage trước khi rời nhà là một thói quen (routine) nên tìm cách "tự động hóa" hành động và không lưu lại trong bộ nhớ. Ra tới đầu ngõ thì não lại "kiếm chuyện làm khó" mà thắc mắc là "không biết cửa đóng chưa?" (chứng tỏ là não CÓ nhớ là mình rời nhà mà nhà có cửa garage CẦN phải đóng khi mình không có nhà). Chỉ là việc đóng cửa garage trở thành thói quen (là chuyện nhỏ) khi mình ngồi trong xe và bấm nút đóng cửa nên não không thèm nhớ. Ra đầu ngõ, phần não khác phụ trách việc lo lắng về an ninh mới kích hoạt mà đặt câu hỏi.
• Ngày nay có những cái "garage opener" (máy đóng mở cửa garage) có máy camera và được điều khiển bằng phone từ xa nên chuyện thắc mắc là mình đóng cửa garage chưa được giải quyết rồi.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. Find your keys

Sức Khoẻ: 12 Chiến Lược Khoẻ Mạnh cho Người Lớn Tuổi - CL8 - Sáng Tạo

Thân chào các Bê (*),
Thường thì chúng ta nghĩ là già rồi không còn muốn... gì nữa! Không còn có khả năng gì nữa! Suy nghĩ như vậy có phần tiêu cực và "từ lãng phí tới... lãng nhách!". Tuổi Bê, thứ nhất, chưa phải là già. Thứ hai là suy nghĩ tích cực, hành xử năng động giúp làm chậm tiến trình lão hóa. Hôm nay xin tiếp tục bài thứ tám: Hãy có tinh thần sáng tạo...

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...

Hình từ phụ chú B

Ngày càng có nhiều những nghiên cứu để khám phá mối quan hệ giữa lão hóa và sáng tạo. Sáng tạo ảnh hưởng đến tâm trí và cơ thể của Bê. Nó thúc đẩy sự giao tiếp và phương cách tự biểu hiện, đó cũng là cả hai chữa bệnh và nắm lấy sự toàn vẹn vốn có trong mỗi con người chúng ta. Hoạt động sáng tạo cung cấp cho Bê những cơ hội để chữa lành bệnh tật và tiếp tục phát triển.

Biểu Hiện Sáng Tạo và sự Lão Hóa

Nghệ thuật khuấy động chúng ta theo vô số cách. Chúng ảnh hưởng đến cảm xúc của Bê. Chúng giúp chúng ta để nhìn vào bên trong. Chúng có thể giúp Bê giao tiếp với người khác để thể hiện sự hy vọng, nỗi sợ hãi hoặc nỗi buồn. Ngay cả những hành động dường như đơn giản của màu trong một cuốn sách tô màu (cho người lớn) cũng có thể giúp giải phóng căng thẳng và lo âu. Sự sáng tạo tạo cơ hội cho Bê để xây dựng khả năng phục hồi và khả năng thích nghi với những thay đổi Bê sẽ trải nghiệm khi Bê thêm tuổi. Bằng cách kết hợp sự sáng tạo vào cuộc sống khi về già, Bê cảm thấy mình kiểm soát được cách cơ thể và tâm trí thay đổi. Sử dụng các kỹ năng sáng tạo có thể cung cấp một cơ hội để làm điều gì đó có thể mang lại lợi ích cho những người khác như đan mũ cho trẻ sơ sinh hoặc làm một cái lồng chim. Điều này có thể giúp Bê nhìn về tương lai với ý nghĩa và mục đích.

Sáng Tạo và sức Nhận Thức

Nghiên cứu về sự sáng tạo và lão hóa cho thấy tác động tích cực của nghệ thuật đối với sức khỏe và bệnh tật, bao gồm việc sử dụng sự sáng tạo để phục vụ cho tâm trí. Sáng tạo thúc đẩy tính uyển chuyển của não, vì vậy nghệ thuật là đồng minh tự nhiên của Bê. Khi bộ não của Bê được thử thách thông qua các hoạt động và môi trường xung quanh, sự hình thành các khớp thần kinh mới (các điểm tiếp xúc; synapses) xảy ra. Vì vậy, tham gia vào những trải nghiệm mới, như nghệ thuật, có thể nâng cao khả năng kết nối của não.
Bê có thể bảo vệ và cải thiện bộ não bằng cách khám phá tiềm năng sáng tạo của mình. Các nghệ thuật tốt nhất thúc đẩy sức khỏe não bộ là những thứ liên quan đến hoạt động thể chất và chuyển động, cũng như thách thức và kích thích tinh thần. Các hoạt động sáng tạo đầy thử thách, đòi hỏi bạn phải có được và tinh chỉnh các kỹ năng mới, cũng tạo ra một môi trường kích thích cho bộ não của Bê. Khi kết hợp với những tương tác xã hội, Bê đã có tuyệt chiêu để lão hóa khỏe mạnh.
Nghiên cứu nhận thức cho thấy chúng ta duy trì khả năng biểu đạt sáng tạo khi chúng ta già đi. Ngay cả khi bộ nhớ bị giảm đi, khả năng tưởng tượng vẫn còn đó. Sáng tạo có thể cung cấp một phương tiện truyền thông có giá trị và kết nối giữa những người bị suy giảm nhận thức nhẹ hoặc mất trí nhớ và những người thân yêu của họ.

Nâng Cao Chất Lượng Cuộc Sống

Gần như tất cả chúng ta sẽ có ít nhất một bệnh mạn tính (chronical) sau tuổi 65. Giảm căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày là một phần quan trọng trong kế hoạch tự chăm sóc khi Bê già đi vì nghiên cứu cho thấy căng thẳng có thể dẫn đến triệu chứng bùng phát nhiều điều kiện mãn tính. Sáng tạo là điều cần thiết cho kế hoạch giảm căng thẳng của bạn. Viết trong một tạp chí, vẽ tranh, làm đồ gốm hoặc may vá có thể làm giảm căng thẳng của bạn. Tham gia lớp học nhảy Salsa có thể giúp bạn thư giãn và kết nối với thể chất của mình.

Biểu hiện sự sáng tạo cũng cung cấp bằng chứng là Bê vẫn là  một người có ý nghĩa và giá trị, ngay cả khi Bê có thể đi chậm hơn khi còn trẻ. Khi Bê xem xét những gì làm cho mình hạnh phúc, Bê có thể tập trung vào việc tìm cách để duy trì những kết nối mạnh mẽ để làm những gì Bê yêu thích và duy trì cảm giác về bản thân. Bê có thể phải thích nghi hơn một chút, nhưng vẫn gắn kết với những gì giúp định nghĩa Bê là người quan tâm đến sức khỏe! Khám phá sự sáng tạo của mình giúp Bê thấy rõ lộ trình phải đi qua.

Suy Nghĩ Cuối

Chú tâm vào chánh niệm, sáng tạo và phản chiếu (reflection) có thể làm tăng sự tự nhận thức và tự hiểu về mình. Bê có thể tập trung vào những gì mình cần từ những nỗ lực sáng tạo, chẳng hạn như chữa bệnh, tập cho khẻo mạnh, tăng lòng biết ơn hoặc sự bình an. Khi Bê khám phá sự sáng tạo, Bê sẽ tạo ra nhiều cơ hội tham gia vào xã hội và kết nối với những người khác, và với chính mình.

Hành Động Ngay

• Tạo một cái gì đó. Nếu Bê thích đan, thủ công hoặc chế biến gỗ, hãy sử dụng kỹ năng của mình. Nếu Bê cần trợ giúp, tham gia một lớp học về nghệ thuật hoặc một kỹ năng mới khác thông qua Giáo dục Cộng đồng, Trung tâm Nghệ thuật hoặc tổ chức nghệ thuật địa phương.
• Viết. Bắt đầu với một tạp chí để ghi lại hành động và ý tưởng. Viết một cuốn tự truyện ngắn. Viết các bài tiểu luận ngắn về những giai đoạn tác động của cuộc sống hoặc những kỷ niệm quý giá của mình. Chia sẻ bài viết của Bê với gia đình các thành viên. Phụ chú C và D là hai bài blogs mà Đệ viết về blogging.
• Khám phá Nghệ thuật địa phương. Tham quan các triển lãm nghệ thuật tại địa phương.
• Dành thời gian trong thiên nhiên. Đi bộ trong công viên địa phương hoặc trên những con đường đi xe đạp dọc theo bờ sông.Thưởng thức các loài chim, hoa và nhịp điệu tự nhiên của cuộc sống. 
• Học một nhạc cụ. Không chỉ học cách chơi một nhạc cụ thú vị, nhưng nó là một điều làm giàu văn hóa để làm. Nếu Bê đã biết cách chơi một nhạc cụ, hãy học một nhạc cụ khác.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ. Sáu mươi năm là đủ một chu kỳ can chi (thập can thập nhị chi). Sau đó là một chu kỳ mới. Sau 60 tuổi Bê đang ở chu kỳ thứ hai này, đợi gì mà không vận dụng sáng tạo mà học thêm cái mới. Làm đi thôi!

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. CL8
C. Tại sao lại phải blog? Why Blog?

D. Blog Gì? What to Blog about? 

Đổ Cố - Topping Off

Thân chào các Bê (*),
Đang đứng đổ xăng tại một cây xăng của Costco (có mặt khắp Bắc Mỹ) thì Đệ nghe tiếng "lịch kịch, lịch kịch...", nhìn qua bên cột xăng đối diện thì thấy một người đang cố đổ thêm xăng vào bình xăng xe hơi của người ấy. Vòi xăng ở Mỹ (và những nước khác) có bộ phận làm ngưng chảy xăng khi bình xăng đầy đến mức cho phép. Tuy nhiên khi ấy bình còn có thể nhận thêm xăng nếu người đổ xăng cố nhấn "cò" xăng để đổ thêm xăng vào bình. Hiện tượng này gọi là "topping off your gas tank" (cố đổ thêm xăng vào bình). Bài này Đệ xin nói là không nên cố đổ như vậy...

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), bình đã đầy xăng (ở mức cho phép) mà còn cố đổ thêm là một sự lãng phí tiền bạc và nguy hiểm cho bản thân Bê, xe của Bê, những người khác và thậm chí cả môi trường.

Thói quen đổ cố có lẽ là do hai nguyên do chính:

1. Không muốn được thối tiền lẻ. Thí dụ đồng hồ xăng khi xăng ngưng chảy vào bình là $19.02, thì có người muốn bấm cò xăng nhiều lần (vì mỗi lần bấm thì cò tự động bật ra) để đổ cho đủ $20 và trả bằng tờ giấy bạc $20 (khỏi phải nhận tiền thối).
2. Vào thời đại trò chơi điện tử (video game), nhiều người cho là đổ xăng là cơ hội để mình "canh" đồng hồ xăng cho đúng số tiền mình muốn bằng cách kiểm soát cái cò xăng.

Nguyên do gì thì cũng đưa đến những cái hại sau đây (theo phụ chú B)

• Xăng trào ra khi đổ quá đầy. Không ai thích xăng trên tay hoặc quần áo của họ.
• Nguy hiểm vì dễ cháy.
• Xăng tràn có thể thấm vào đất, có khả năng làm ô nhiễm nguồn nước và làm hại động vật hoang dã.
• Hơi xăng có hại cho hơi thở và độc hại đối với tầng ôzôn. Theo EPA, sự bay hơi và khói từ sự đổ tràn gây ra vấn đề ô nhiễm bằng cách giải thoát các chất gây ô nhiễm không khí độc hại như benzen, không chỉ độc hại và dễ cháy mà còn gây ung thư.
• Đó là một sự lãng phí tiền bạc. Khi máy bơm xăng ngưng vì đầy bình, Bê có biết sau đó (dù có cố đổ) xăng không vào bình xăng  không? Bê đang thực sự trả tiền cho số xăng đổ cố vì số xăng này có thể được hút trở ngược vào vòi xăng và được đưa trở lại bể chứa của trạm xăng.
• Nó có thể làm cho máy bơm xăng bị vỡ. Hầu hết các trạm xăng đều có hệ thống thu hồi xăng. Khi Bê cố đổ thêm xăng Bê có thể khiến bơm bị vỡ hoặc trở nên không hoạt động được. Vấn đề này có thể thêm vào vấn đề ô nhiễm không khí và khiến máy bơm xăng không hoạt động đúng cách cho người đổ xăng tiếp theo.
• Nó có thể làm hỏng xe của Bê. Đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao chiếc xe không cho phép Bê thêm nhiều xăng hơn mức ấn định, không? Bởi vì xăng cần chỗ để bành trướng. Xăng thừa có thể bốc hơi vào hệ thống thu gom hơi của xe. Điều này có thể làm hỏng cơ phận, khiến cơ phận hoạt động không đúng cách và khiến xe hoạt động kém hiệu quả.

Một khi Bê hiểu được sự nguy hiểm của thói quen thông thường này, hy vọng Bê sẽ nghĩ hai lần trước khi cố đổ. Hãy tránh rủi ro thương tích cá nhân, hư hỏng xe và tác hại môi trường.

Phiếm

• Như nói ở trên, thường thì cây xăng sẽ vẫn tính tiền số xăng đổ cố nhưng số xăng này không vào bình xăng của mình mà chảy ngược vào bồn xăng của cây xăng. Nếu điều này xảy ra thì là phúc cho Bê vì xăng dư có thể gây hại cho xe; nhưng Bê thì tốn tiền... for nothing!
• Muốn đổ chính xác bao nhiêu tiền, thí dụ là $5 thì vào cây xăng đưa $5 và nói cho họ biết cột xăng số mấy. Máy tự động ngưng khi xăng bơm đúng $5.
• Thế xăng đầy ở số tiền $4.38 thì sao? Hai cách: một là chạy vào văn phòng xếp hàng lấy lại 62 cents. Hai là bỏ luôn 62 cents nếu lười xếp hàng hoặc đang vội. Lần sau đổ $4 thôi.

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ.

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. Topping Off: Learn Why You Should Never Top Off Your Gas Tank

Phô Mai - Fromage - Cheese

Thân chào các Bê (*),
Nói đến Cheese/Fromage/Phô Mai thì trước hết xin Bê xem qua hình ảnh đa dạng của Cheese (nhớ bấm vào các thể loại khác nhau từ hàng nút bấm). Bê thấy đó: phô mai có thể được phân loại bằng nhiều cách như từ loại sữa (bò, dê, lừa, trâu nước/water buffalo vân vân), như từ độ cứng (dẻo chảy như Brie, cứng như Gouda, Parmesan, vân vân), như từ cách chế biến, như từ hình thể, màu sắc, vân vân.... (phụ chú I với các loại phô mai theo độ cứng)

Tiện đây xin nói trước là phô mai có nhiều muối, nhiều chất béo, nên có ăn thì cũng ăn ở mức vừa phải, người mình có thể chịu được. 

Dạ, dạ Đệ xin vào đề...
Người ta ca ngợi phô mai vì như phụ chú B nói đến 7 lý do mà Fromage là thực phẩm đáng kể nhất:

1. Cheese có thể cặp đôi (pairing) với rượu vang (hoặc bia)
2. Cheese có thể ăn như một món ăn độc lập. Cheese tasting session là cách thử (phụ chú H đề cập vấn đề này từ khía cạnh khoa học).
3. Cheese có thể nướng/nấu chảy hoặc trét (spreadables)
4. Cheese có rất nhiều loại. Phân loại theo loại cheese, theo loại sữa (sữa bò, sữa dê, vân vân), theo độ cứng/mềm, theo các phụ liệu như hạt ngũ cốc, mùi, vân vân
5. Cheese thích hợp với tâm trạng: cổ điển như Gouda, Brie với bánh crackers; lành mạnh như Feta; hào hứng như Mozzarella.
6. Cheese chứa nhiều chất dinh dưỡng, nhiều calcium và nhiều vitamins
7. Bê có thể dùng Cheese để nấu nhiều món ăn (phụ chú D và E)

Phụ chú G nói tới 13 điều giúp cho sức khỏe của phô mai:

1.  Nguồn chất đạm (Proteins)
2.  Nguồn tinh bột (Glucides/Carbohydrates)
3.  Nguồn chất béo (Fats)
4.  Làm mạnh xương 
5.  Giúp hệ tim mạch
6.  Có khả năng ngăn ung thư
7.  Có khả năng chống loãng xương (osteoporosis) 
8.  Chắc răng
9.  Giảm căng thẳng (stress)
10.  Nguồn men vi sinh (probiotic nature)
11.  Trợ não  (nhờ omega-3 và sáu chất axít béo)
12.  Nguồn đạm của người ăn kiêng (Lacto-Ovo-Vegetarian; không ăn thịt, cá nhưng ăn trứng và sản phẩm từ sữa).
13.  Tăng cường hệ miễn nhiễm.

Bàn Loạn 

• Có nhiều người cho rằng American cheese không phải là cheese (Phụ chú F). Theo Đệ thì nó là cheese của người... Mỹ và không có American cheese thì sẽ không có cái món Hamburger! 
• Có loại cheese mùi khó ngửi vì vi khuẩn phát triển như blue cheese (English Stilton, French Roquefort, and Italian Gorgonzola). Thường blue cheese có độ mặn cao nên nếu Bê thích thì cũng phải cẩn thận; ăn ít thôi!
• Có loại trét (spreadables) được mà Bê có thể trét lên bánh mì hoặc sandwich. Cứ vào chợ thì thấy biết bao loại spreadables (Con Bò Cười/The Laughing Cow/La Vache Qui Rit hoặc Boursin thuộc nhóm này). Mỹ thì có Philadelphia cream cheese ăn với bánh bagel thì ngon tuyệt.
• Nếu đi Tây thì nên kiếm non-Pasteurized Camembert vì Mỹ cấm nhập cheese làm bằng sữa chưa khử trùng bằng phương pháp Pasteurization. Ở Mỹ cũng có Camembert làm ở Normandie nhưng từ sữa đã Pasteurized nên mùi vị khác hẳn.
• Mozzarella là một loại cheese thường được dùng tươi (fresh mozzarella) và dùng rộng rãi trên bánh Pizza. Mozzarella cũng là thành phần của nhiều món sà lách. 
• Mascarpone là một loại cheese được dùng nhiều trong các công thức bánh tráng miệng (desserts) vì nó ở dạng mềm. 
• Swiss cheese với hình dáng đặc biệt vì có lỗ thủng do vi khuẩn thải khí trong tiến trình chín mùi. BigBoss của Đệ không thích phô mai nhưng lại thích Baby Swiss cheese (hoặc mild Swiss cheese) vì nướng trên bánh mì Baguette, rất ngon.
• Nói Anh Quốc thì phải nói đến Cheddar. Loại phô mai này có bán ở nhiều kỳ hạn từ để lâu vài tháng đến loại để lâu nhiều năm. Cheddar càng để lâu càng nặng mùi (mà nhiều người ưa chuộng).
• Cheese có thể nấu chảy trong nồi (Fondue) và dùng để nhúng thịt (hoặc rau quả, súp lơ,  vân vân) cho chín tái.Tả thì lâu nhưng Bê cứ xem hình thì hiểu ngay.
• Nói đến Fromage thì một nguyên tắc căn bản là nên ăn ở nhiệt độ trong nhà (room temperature). Muốn giậy mùi thì nướng hoặc nấu chảy. Tuy nhiên có nhiều người thích ăn lạnh như mới lấy từ tủ lạnh ra. Bê nên thử nghiệm cho chính mình xem mình thích ăn lạnh, ấm hay nóng.
• Gruyère của Thụy Sĩ đưa ta đến với một thể loại fromage có vỏ bánh cứng. Thường là bánh hình tròn như bánh xe (cheese wheel) có thể nặng tới 70, 80  pounds (Costco Parmigiano Reggiano 70 lbs 900 USD; Williams Sonoma Parmigiano Reggiano 80 lbs 2,500 USD). Bê nào thích xem cuộc đua xuống đồi để dành bánh cheese làng Cooper's Hill thì vào đây  và Cooper's Hill Cheese-Rolling and Wake
• Ngạc nhiên hơn là món ăn này còn được tăng cường bằng cách dùng ba hay bốn loại fromages trong một món ăn.  Four Cheese Pizza.
• Nếu Bê có dịp đi du lịch thì nên tìm "artisanal cheese" (những tiệm/cửa hàng làm phô mai tại địa phương và thường chỉ bán tại địa phương hay vùng phụ cận, không bán xa). Lý do thì là vì Bê phải đến nơi mà mua chứ không đặt hàng từ nhà qua mạng được. Đây là dịp mà Bê có thể thưởng thức các loại phô mai mà thường khi không đi du lịch thì khó mà mua được.
• Đắt nhất là bao nhiêu? Pule cheese khoảng 600 USD một pound (hoặc 1,000 Euros một kilogram).
• Appellation - Cầu chứng: Để tránh hàng nhái, hàng giả các nước có đặc sản cần bảo vệ uy tín thường có luật cầu chứng tại tòa (applellation) thí dụ như Appellation d'origine protégée (Switzerland). Bê muốn chắc là mình mua đặc sản của Thụy Sỹ thì tìm hàng có dấu AOP. Phú chú J có danh sách cầu chứng theo quốc gia. 
• Nói về cheese thì không biết bao giờ mới dứt câu chuyện; mong rằng bài này viết lăng nhăng với mục đích "giới thiệu" (cho người còn xa lạ với phô mai) hoặc "nhắc nhớ" (cho người đã quen thuộc với thực phẩm giàu chất dinh dưỡng này).

Chúc các Bê một cuối tuần vui vẻ bên gia đình và người thân.
Thân,

Chú thích:
(*) Bê là Bê 60: Từ chữ tắt B60 (Beyond 60 years young) để chỉ các bác trên 60 tuổi trẻ.Ở tuổi Bê thì phô mai có thể là thức ăn lý tưởng vì có nhiều loại mềm mà nhiều dinh dưỡng. Tuy nhiên cũng như tất cả các thứ khác: bội thì bội thực!

Phụ chú:
A. Blogs Đã Viết--Theo Đề Tài
B. 7 Reasons Why Cheese Is The Greatest Food Ever
C. Cheese.com - Find over 1831 specialty cheeses from 74 countries in the world's greatest cheese resource.
D. Food Network - Cheese Recipes
E. All Recipes - Cheese Recipes
F. What Is American Cheese, Anyway?
G. 13 Proven Health Benefits of Cheese
H. A Geek’s Guide to Cheese Tasting
I. A Beginner’s Guide to Every Type of Cheese
J. List of appellations

K. Casu marzu: The world's 'most dangerous' cheese